گنجور

شمارهٔ ۱۱

صبح عطسه زد یار، با وفا
گشت مشک بو، عطسه صبا
خون ز عارضش بر زمین چکید
شد زمین بهشت از، گل و گیا
تا صبا کشید از رخش نقاب
بر طلوع داد صبح را صلا
خضر تشنه تر، از سکندر است
در، چه فناست چشمه بقا
در فنا مرا، دولت بقاست
چون بقای مرد هست در فنا
چیست امر خیر غیر صلح کل
چیست کار نیک به از این تو را
گر برون رود زشتی از جهان
کی برون رود ز اهل ری ریا
خیر و نیکوئی در خفا نکوست
فسق در خفاست خیر بر ملا
از حجاب وهم «حاجبا» درآ
تا شود، به غیر ثابت ادعا

اطلاعات

وزن: فاعلات فع فاعلات فع
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

صبح عطسه زد یار، با وفا
گشت مشک بو، عطسه صبا
هوش مصنوعی: صبح یار با عطسه‌ای که زد، مشک خوشبویی را پخش کرد، مانند عطسه‌ی نسیم صبح.
خون ز عارضش بر زمین چکید
شد زمین بهشت از، گل و گیا
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف حالتی می‌پردازد که خون از چهره‌ی محبوبی بر زمین می‌ریزد و به دنبال آن، زمین دچار تحولی زیبا و بهشتی می‌شود، با رویش گل و گیاه. به عبارتی، این تصویر حس و حال عاطفی عمیق و تأثیرگذار را القا می‌کند که با فداکاری و عشق همراه است.
تا صبا کشید از رخش نقاب
بر طلوع داد صبح را صلا
هوش مصنوعی: وقتی که نسیم صبحگاهی پرده را از چهره صبح کنار زد و صبح را به دنیا معرفی کرد.
خضر تشنه تر، از سکندر است
در، چه فناست چشمه بقا
هوش مصنوعی: خضر که نماد جاودانگی و بقاست، به شدت بیشتر از سکندر، که نماینده قدرت و پادشاهی است، به دنبال آب زندگی و جاودانگی است. این نشان‌دهنده این است که واقعیات فانی و زودگذر زندگی، ارزش جستجوی بقا را در نظر خضر بیشتر می‌کند.
در فنا مرا، دولت بقاست
چون بقای مرد هست در فنا
هوش مصنوعی: در ناپدید شدن و عدم، من به نوعی وجود پایدار و جاویدان دست پیدا می‌کنم، همانطور که بقای انسان در ناپایداری و فنا نهفته است.
چیست امر خیر غیر صلح کل
چیست کار نیک به از این تو را
هوش مصنوعی: چه چیزی غیر از صلح عمومی می‌تواند کار نیک و خیری باشد؟ هیچ کاری بهتر از این برای تو وجود ندارد.
گر برون رود زشتی از جهان
کی برون رود ز اهل ری ریا
هوش مصنوعی: اگر زشتی‌ها از دنیا بیرون بروند، آیا می‌توانیم امید داشته باشیم که از میان مردم ریاکار و ظاهرنما هم خارج شوند؟
خیر و نیکوئی در خفا نکوست
فسق در خفاست خیر بر ملا
هوش مصنوعی: خیری و نیکی، اگر در پنهان باشد، زیبا و پسندیده است، اما گناه و نافرمانی، اگر در پنهان انجام شود، خوب نیست و نیکی باید به طور علنی و آشکار باشد.
از حجاب وهم «حاجبا» درآ
تا شود، به غیر ثابت ادعا
هوش مصنوعی: از پرده‌ی خیال و تفکر بیرون بیا تا بتوانی، به چیزی غیر از آنچه که ثابت و پایدار است، ادعایی داشته باشی.