گنجور

شمارهٔ ۴۵

ملک تسلیم و رضا دولت درویشان است
کسوت فقر و فنا خلعت درویشان است
قسمت پادشهان سیم و زر و تاج و کمر
رنج و اندوه و بلا، قسمت درویشان است
نوبت پادشهان دبدبه کوس و دهل
بانگ مرغان سحر نوبت درویشان است
صبر ایوب و بلاها که بیعقوب رسید
داستانی زغم و محنت درویشان است
خرقه سبز مرقع که بدین زیب و ضیا است
بر سرو دوش فلک، کسوت درویشان است
جیب گردون که پر از رشته یاقوت و گهر
اجر و مزدی است که در خدمت درویشان است
کنج عزلت که نیابند بدو هرگز راه
پادشاهان جهان، خلوت درویشان است
چون به بندند از این دار فنا بار رحیل
وقت آسودگی و راحت درویشان است
گر نسب پادشهان راست ز جمشید و قباد
قل هو الله احد نسبت درویشان است
حرم و دیر که در کیش مسلمان و کشیش
شد چنین محترم، از حرمت درویشان است
مسند باد صبا بندگی دیو و پری
مختصر قصه ای از حشمت درویشان است

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ملک تسلیم و رضا دولت درویشان است
کسوت فقر و فنا خلعت درویشان است
هوش مصنوعی: سروری و آرامش در زندگی درویشان به روح تسلیم و قناعت آن‌ها بستگی دارد. لباس فقر و ناپدید شدن از این دنیا، نشان‌دهنده‌ی مقام و ارزش آن‌هاست.
قسمت پادشهان سیم و زر و تاج و کمر
رنج و اندوه و بلا، قسمت درویشان است
هوش مصنوعی: سرنوشت پادشاهان شامل ثروت و جواهرات و همه‌ی زینت‌هاست، در حالی که درویشان (فقیران) با رنج و درد و مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند.
نوبت پادشهان دبدبه کوس و دهل
بانگ مرغان سحر نوبت درویشان است
هوش مصنوعی: در این بیت به تغییراتی که در زندگی و جامعه اتفاق می‌افتد اشاره شده است. وقتی که زمان پادشاهان و مراسمات بزرگ گذشته است، اکنون نوبت اهل زهد و درویشان فرا رسیده است. صداهای شکوهمند و سنتی به آرامی جای خود را به صداهای ساده و دلنشین می‌دهند. این تغییر نشان‌دهنده سیر تحول در زندگی و ارزش‌هاست.
صبر ایوب و بلاها که بیعقوب رسید
داستانی زغم و محنت درویشان است
هوش مصنوعی: صبر ایوب و مشکلاتی که به یعقوب رسید، حکایت از قصه‌ای دارد پر از غم و رنج برای درویشان.
خرقه سبز مرقع که بدین زیب و ضیا است
بر سرو دوش فلک، کسوت درویشان است
هوش مصنوعی: عبارت به این معناست که لباس سبز و زیبا، که به نوعی نشانه‌ی زیبایی و نور است، بر روی درختان بلند آسمان قرار دارد و این لباس به نوعی نماد زهد و سادگی درویشان به شمار می‌آید.
جیب گردون که پر از رشته یاقوت و گهر
اجر و مزدی است که در خدمت درویشان است
هوش مصنوعی: کیسه‌ای که پر از رشته‌های یاقوت و جواهر است، پاداش و مزدهایی است که در خدمت درویشان قرار دارد.
کنج عزلت که نیابند بدو هرگز راه
پادشاهان جهان، خلوت درویشان است
هوش مصنوعی: تنهایی و خلوت نشینی جایی است که پادشاهان و بزرگان دنیا هرگز نمی‌توانند به آن دسترسی پیدا کنند. این مکان، محلی برای درویشان و زاهدان است.
چون به بندند از این دار فنا بار رحیل
وقت آسودگی و راحت درویشان است
هوش مصنوعی: زمانی که از این دنیای فانی و دچار رنج و زحمت جدا می‌شوند، وقت آرامش و راحتی برای درویشان و زاهدان خواهد بود.
گر نسب پادشهان راست ز جمشید و قباد
قل هو الله احد نسبت درویشان است
هوش مصنوعی: اگر نسب پادشاهان به جمشید و قباد برگردد، نسبت درویشان به خداوند یکی است.
حرم و دیر که در کیش مسلمان و کشیش
شد چنین محترم، از حرمت درویشان است
هوش مصنوعی: حرمت مکان‌های مذهبی مانند حرم و کلیسا به خاطر احترام و بزرگداشت افرادی است که در راه ایمان و عرفان کار کرده‌اند و درویشان از جمله این افراد هستند.
مسند باد صبا بندگی دیو و پری
مختصر قصه ای از حشمت درویشان است
هوش مصنوعی: بیدار و شاداب بودن به دلیل لطافت و زیبایی های زندگی، روایت کوتاهی است از زندگی درویشان که با عزت و احترام زندگی می‌کنند.