گنجور

بخش ۲۵ - پیدا کردن حقیقت قرائت و ارکان نماز

بدان که هر کلمتی را که در نماز بباید گفتن، حقیقتی است که باید معلوم بود و باید که گوینده بدان صفت باشد تا صادق بود مثلا معنی «الله اکبر» آن است که «وی بزرگتر است» اگر این معنی نداند، جاهل باشد و اگر داند، ولیکن در دل وی چیزی است بزرگتر از حق تعالی، صادق نباشد، وی را گویند، «این سخن راست است و تو دروغ می گویی»، و هر گه که چیز دیگر را مطیع تر باشد از آن که حق تعالی را، آن چیز نزدیک وی بزرگتر است و معبود و اله وی آن است که وی مطیع اوست، چنان که حق تعالی گفت، «افرایت من اتخذالهه هویه» و چون گفت، «وجهت وجهی» معنی آن است که روی دل از همه عالم بگردانیدم و به حق تعالی آوردم اگر دل وی در این وقت به هیچ چیز دیگر نگران است این سخن وی دروغ است و چون اول سخن در مناجات با حق تعالی دروغ بود خطر آن معلوم باشد و چون گفت، «حنیفا مسلما» دعوی مسلمانی کرد و رسول (ص) گفت که مسلمان آن کس است که مسلمانان از دست و زبان وی سلامت یابند باید که بدین صفت بود یا عزم کند که چنین کند.

و چون «الحمدالله» گوید، باید که نعمتهای حق تعالی بر دل تازه گرداند و همه دل وی به صفت شکر گردد که این کلمه شکر است و شکر به دل بود و چون «ایاک نعبد» گوید، باید که حقیقت اخلاص بر دل وی تازه شود و چون: «اهدنا» گوید، باید که دل وی به صفت تضرع و زاری شود که سوال هدایت می کند.

و هر کلمتی از تسبیح و تهلیل و قرائت همچنین باید که باشد چنان که می داند و دل وی به صفت آن معنی می گردد و شرح آن دراز باشد.

اگر می باید که از حقیقت نماز نصیب یابد، چنین باید که باشد و اگر نه به صورت بی معنی قناعت کرده باشد.

بخش ۲۴ - پیدا کردن حقیقت روح اعمال نماز: بدان که اول چیزی که به تو رسد بانگ نماز است در وقت که بشنوی، باید که معلق گردی به دل و در هر کار که باشی دست بداری که سلف چنین بوده اند که چون بانگ نماز شنیدندی، آن که آهنگر بودی اگر پتک در هوا داشتی فرو نگذاشتی و اگر کفشگر اگر درفش فرو برده بودی برنیاوردی و از جای بجستی، برای آن که از این منادی ندای روز قیامت جز ندای بشارت به وی نرسد اگر دل خویش به شادی و رغبت آکنده بینی بدین منادی، بدان که در آن منادی همچنین باشی.بخش ۲۶ - پیدا کردن علاج دل تا حاضر شود: بدان که غفلت دل در نماز از دو سبب بود، یکی از ظاهر بود و یکی از باطن اما آنچه ظاهر بود آن باشد که نماز جایی کند که چیزی می بیند یا می شنود که دل بدان مشغول می باشد و دل تبع چشم و گوش بود علاج وی آن بود که نماز جایی کند که هیچ آواز نشنود و اگر جایی تاریک بود بهتر باشد تا چشم برهم نهد و بیشتر عابدان عبادت را خانه ای ساخته باشند خرد و تاریک که در جای فراخ دل پراکنده تر باشد و این عمر رضی الله عنه هرگه نماز کردی، شمشیر و کتاب و هر قماشی که بودی از پیش برگرفتی، تا بدان چشم مشغول نشود.

اطلاعات

منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بدان که هر کلمتی را که در نماز بباید گفتن، حقیقتی است که باید معلوم بود و باید که گوینده بدان صفت باشد تا صادق بود مثلا معنی «الله اکبر» آن است که «وی بزرگتر است» اگر این معنی نداند، جاهل باشد و اگر داند، ولیکن در دل وی چیزی است بزرگتر از حق تعالی، صادق نباشد، وی را گویند، «این سخن راست است و تو دروغ می گویی»، و هر گه که چیز دیگر را مطیع تر باشد از آن که حق تعالی را، آن چیز نزدیک وی بزرگتر است و معبود و اله وی آن است که وی مطیع اوست، چنان که حق تعالی گفت، «افرایت من اتخذالهه هویه» و چون گفت، «وجهت وجهی» معنی آن است که روی دل از همه عالم بگردانیدم و به حق تعالی آوردم اگر دل وی در این وقت به هیچ چیز دیگر نگران است این سخن وی دروغ است و چون اول سخن در مناجات با حق تعالی دروغ بود خطر آن معلوم باشد و چون گفت، «حنیفا مسلما» دعوی مسلمانی کرد و رسول (ص) گفت که مسلمان آن کس است که مسلمانان از دست و زبان وی سلامت یابند باید که بدین صفت بود یا عزم کند که چنین کند.
هوش مصنوعی: هر کلمه‌ای که در نماز باید گفت، دارای حقیقتی است که باید مورد شناخت قرار گیرد و سخنگو باید آن خصوصیات را داشته باشد تا گفته‌اش درست باشد. به عنوان مثال، معنای «الله اکبر» این است که «او بزرگ‌تر است». اگر کسی این معنی را نداند، جاهل است و اگر بداند اما در دلش چیزی بزرگ‌تر از خداوند باشد، گفته‌اش درست نخواهد بود. در این حالت به او گفته می‌شود که «سخن تو دروغ است». هرگاه چیزی دیگر برای او مطیع‌تر از خداوند باشد، آن چیز در نظر او بزرگ‌تر و معبود او خواهد بود، همان‌طور که در قرآن آمده است. وقتی که می‌گوید «وجهت وجهی»، به معناست که جهت دلش را از همه چیز برمی‌گرداند و به خداوند می‌آورد. اگر در آن لحظه دلش به چیز دیگری معطوف باشد، سخنش درست نخواهد بود و اگر ابتدا در مناجات با خداوند این سخن دروغ باشد، خطر آن روشن است. همچنین وقتی می‌گوید «حنیفا مسلما»، در واقع ادعای ایمان می‌کند. رسول خدا (ص) فرموده‌اند که مسلمان کسی است که مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند و باید این ویژگی‌ها را داشته باشد یا عزم کند که چنین باشد.
و چون «الحمدالله» گوید، باید که نعمتهای حق تعالی بر دل تازه گرداند و همه دل وی به صفت شکر گردد که این کلمه شکر است و شکر به دل بود و چون «ایاک نعبد» گوید، باید که حقیقت اخلاص بر دل وی تازه شود و چون: «اهدنا» گوید، باید که دل وی به صفت تضرع و زاری شود که سوال هدایت می کند.
هوش مصنوعی: وقتی که کسی عبارت «الحمدالله» را می‌گوید، باید نعمت‌های خداوند را در دلش زنده کند و تمام وجودش پر از شکرگزاری شود، چون این عبارت نشان‌دهنده شکر است و شکر از دل نشأت می‌گیرد. همچنین وقتی که می‌گوید «ایاک نعبد»، باید معنای خلوص نیت در دلش زنده شود. و زمانی که می‌گوید «اهدنا»، باید دلش به حال تضرع و درخواست بیفتد، زیرا این جمله درخواست هدایت خداوند را می‌کند.
و هر کلمتی از تسبیح و تهلیل و قرائت همچنین باید که باشد چنان که می داند و دل وی به صفت آن معنی می گردد و شرح آن دراز باشد.
هوش مصنوعی: هر کلمه‌ای از تسبیح، تهلیل و قرائت باید به گونه‌ای باشد که فرد درک کامل و عمیقی از معنای آن داشته باشد و دل او نسبت به آن معنی سبک و شفاف شود، هرچند این توضیحات ممکن است طولانی باشد.
اگر می باید که از حقیقت نماز نصیب یابد، چنین باید که باشد و اگر نه به صورت بی معنی قناعت کرده باشد.
هوش مصنوعی: اگر انسان می‌خواهد از حقیقت نماز بهره‌مند شود، باید به درستی عمل کند و اگر نه، تنها به یک حالت بی‌معنا رضایت داده است.