قطران تبریزیشمارهٔ ۸۳
ایا چراغ شهان جهان امیر اجل
بدست مایه پیروزی و بتیغ اجل
بابر و دریا ماند بنانت گاه سخا
ببرق و صاعقه ماند سنانت گاه جدل
بدانش ودهش و جود و داد و دولت و دین
نیافرید عدیلت خدای عز و جل
دلیل دولت و بختست و جای شکر و سپاس
کنون بجای نیا یادگار میر اجل
اگر بشد پسری ده دهد خدای عوض
و گر بشد خلقی صد دهد خدای بدل
تو چرخ دولتی و هم بر تو ناز و نشاط
مباد دور ز نزدت نشاط و ناز و دول
نه چرخ را بود از جستن شهاب زیان
نه شاخ را رسد از رفتن شکوفه خلل
همیشه تا بفلک بر زحل بقا دارد
همیشه تا بزمین بر بود ثبات جبل
ثبات ملکت تو چون جبل بود محکم
بقای دولت تو بر دوام همچو زحل
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ایا چراغ شهان جهان امیر اجل
بدست مایه پیروزی و بتیغ اجل
هوش مصنوعی: آیا تو چراغ روشنی بخش پادشاهان هستی که تقدیر و سرنوشت را با شمشیر خود در دست داری؟
بابر و دریا ماند بنانت گاه سخا
ببرق و صاعقه ماند سنانت گاه جدل
هوش مصنوعی: شما همچون ببر و دریا هستید، که در وقت بخشندگی چون برق و رعد وجود دارید، و در زمان جدل و نزاع مانند طوفان عمل می‌کنید.
بدانش ودهش و جود و داد و دولت و دین
نیافرید عدیلت خدای عز و جل
هوش مصنوعی: با علم و بخشش و سخاوت و انصاف و قدرت و دین، خدای بزرگ هیچ‌یک از این‌ها را بدون عدالت نیافریده است.
دلیل دولت و بختست و جای شکر و سپاس
کنون بجای نیا یادگار میر اجل
هوش مصنوعی: دلیل موفقیت و خوشبختی‌ات را شکر کن، زیرا اکنون زمان آن است که به جای یاد کردن از نیاکان، به میراثی که مرگ به جا گذاشته است فکر کنی.
اگر بشد پسری ده دهد خدای عوض
و گر بشد خلقی صد دهد خدای بدل
هوش مصنوعی: اگر خدایی پسری به کسی بدهد، ده برابر پاداش می‌دهد و اگر به کسی جمعی از مردم بدهد، صد برابر جایگزین می‌دهد.
تو چرخ دولتی و هم بر تو ناز و نشاط
مباد دور ز نزدت نشاط و ناز و دول
هوش مصنوعی: تو در دنیای قدرت قرار داری و نباید از شادی و لذت دور باشی. دوری از تو موجب می‌شود که شادی و نشاط هم از بین برود.
نه چرخ را بود از جستن شهاب زیان
نه شاخ را رسد از رفتن شکوفه خلل
هوش مصنوعی: نه چرخ فلک از پرتاب شهاب آسیب می‌بیند و نه درخت از ریزش شکوفه دچار مشکل می‌شود.
همیشه تا بفلک بر زحل بقا دارد
همیشه تا بزمین بر بود ثبات جبل
هوش مصنوعی: تا زمانی که سیاره زحل در آسمان پابرجاست، و تا زمانی که کوه‌ها بر روی زمین ثابت هستند، همیشه باید ثابت و ماندگار بود.
ثبات ملکت تو چون جبل بود محکم
بقای دولت تو بر دوام همچو زحل
هوش مصنوعی: استحکام و پایداری سلطنت تو همچون کوهی است، و دوام و بقا دولت تو همانند سیاره زحل، همیشگی و پایدار خواهد بود.