گنجور

شمارهٔ ۴۱

آنچه ایزد خواست کرد و آنچه مردم خواست داد
شاه را بالنده کرد و تن درستش کرد شاد
شاه را تابنده کرد آن تندرستی در بزه
شد تنش پالوده چون از باده آسوده لاد
هست پنجاه و سه سالش داد پنجاه و سه تب
همچنین آمد ز عدل و همچنین آمد ز داد
تا ز هر تب گشت ازو پالوده یکساله بزه
اینچنین فر ایزد از پیغمبران کس را نداد
شاه باشد بی گمان صد سال دیگر شادمان
تندرست و جان جوان کز مادر او امروز زاد
باد سرد و نار گرم او را نیازارد به تیر
تا بود بر چرخ نار و تا بود بر دشت باد
دوست دارد ایزدش بر عذر آن دادش چو درد
باز دادش تندرستی و وری و بر نهاد
ایزدی هست ابتدای دولت تو کش بود
اینچنین باشد کسی کش بسته در خواهد گشاد
عمرش افزون باد بادش ملکت او بیشتر
دولتش پاینده باد آرامش افزاینده باد
عمر و ملک دولتش یزدان ز سر خواهد گرفت
شادمان خواهد که باشد ناورد از درد یاد
بهتر است از نوح و جم و کیقباد اندر هنر
عمر نوحش باد و جان جم و ملک کیقباد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آنچه ایزد خواست کرد و آنچه مردم خواست داد
شاه را بالنده کرد و تن درستش کرد شاد
هوش مصنوعی: هر آنچه خداوند اراده کرد، به وقوع پیوست و آنچه مردم خواستند به شاه عطا شد، که این باعث شکوفایی و سلامتی او گردید و دلش را شاد کرد.
شاه را تابنده کرد آن تندرستی در بزه
شد تنش پالوده چون از باده آسوده لاد
هوش مصنوعی: شاه با داشتن سلامتی و تندرستی، در زندگی خود به مانند فردی پاک و خالی از آلودگی شده است، چرا که از نوشیدن باده و مشروبات، رهایی یافته و حالش بهتر شده است.
هست پنجاه و سه سالش داد پنجاه و سه تب
همچنین آمد ز عدل و همچنین آمد ز داد
هوش مصنوعی: او پنجاه و سه سال دارد و در این مدت، پنجاه و سه درد و رنج نیز کشیده است. این رنج‌ها از عدالت و دادگری ناشی شده‌اند.
تا ز هر تب گشت ازو پالوده یکساله بزه
اینچنین فر ایزد از پیغمبران کس را نداد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که خداوند به هیچ یک از پیامبرانش یاری و توفیق خاصی مثل این نوع شکوه و جلال را نداده است، و تنها کسانی که از رنج‌ها و بلایا رهایی یافته‌اند، می‌توانند به این مقام برسند.
شاه باشد بی گمان صد سال دیگر شادمان
تندرست و جان جوان کز مادر او امروز زاد
هوش مصنوعی: حاکم بدون شک در صد سال آینده شاد و سالم خواهد بود و زندگی پرطراوتی خواهد داشت، زیرا امروز از مادر خود متولد شده است.
باد سرد و نار گرم او را نیازارد به تیر
تا بود بر چرخ نار و تا بود بر دشت باد
هوش مصنوعی: هوای سرد و حرارت آتش او را آزار نمی‌دهد، تا زمانی که آتش در آسمان و باد در دشت وجود دارد.
دوست دارد ایزدش بر عذر آن دادش چو درد
باز دادش تندرستی و وری و بر نهاد
هوش مصنوعی: خداوند او را به خاطر عذر و ناراحتی‌اش دوست داشت و وقتی که او دردی را تجربه کرد، به او سلامتی و خوشبختی و نعمت عطا کرد.
ایزدی هست ابتدای دولت تو کش بود
اینچنین باشد کسی کش بسته در خواهد گشاد
هوش مصنوعی: خدایی وجود دارد که آغازگر حکومت توست. اگر چنین باشد، کسی که در تنگنا و محدودیت گرفتار شده، در نهایت آزاد خواهد شد.
عمرش افزون باد بادش ملکت او بیشتر
دولتش پاینده باد آرامش افزاینده باد
هوش مصنوعی: امید است که عمر او طولانی شود و حکومتش گشاده‌تر گردد. آرزو می‌کنیم که قدرتش همیشه برقرار باشد و آرامش او روز به روز بیشتر شود.
عمر و ملک دولتش یزدان ز سر خواهد گرفت
شادمان خواهد که باشد ناورد از درد یاد
هوش مصنوعی: عمر و سلطنت او به دست خداوند پایان می‌یابد و او خوشحال خواهد بود که از درد و رنج یاد نمی‌کند.
بهتر است از نوح و جم و کیقباد اندر هنر
عمر نوحش باد و جان جم و ملک کیقباد
هوش مصنوعی: بهترین حالت این است که زندگی مانند نوح باشد که عمر طولانی دارد، و هم‌چنین جان و زندگی مانند جم و سلطنت کیقباد باشد.