گنجور

شمارهٔ ۷۴

سرم ز مَندَل و دوشم گر از عبا خالی است
هزار شکر که دکانم از ریا خالی است
میان عینک و چشم امتیاز آزرم است
ز شیشه کم بود آن دیده کز حیا خالی است
حریص را نشود دیده پر ز خاک دو کون
به هر دری که رود کاسه گدا خالی است
ز خاک کم بود آن تن که پایمال نشد
سفال بهتر از آن دل که از وفا خالی است
هزار داغ توام بر دل است و کج‌بینان
گمان برند که این خانه ز آشنا خالی است
به دانه‌های سرشگ است چشم من روشن
ز گردش اوفتد آنگه که آسیا خالی است
جرس ز ناله شود رهنمای گمشدگان
دلیل کی شود آن دل که از صدا خالی است
فریب مجلس روحانیان مخور قصاب
بیا که جای تو امروز پیش ما خالی است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سعید محمدی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سرم ز مَندَل و دوشم گر از عبا خالی است
هزار شکر که دکانم از ریا خالی است
هوش مصنوعی: سر من از باری که بر دوش دارم سنگین است و اگر لباس عبا بر دوشم نیست، همچنان از این که دکانی پر از ریا ندارم، شکرگزارم.
میان عینک و چشم امتیاز آزرم است
ز شیشه کم بود آن دیده کز حیا خالی است
هوش مصنوعی: در میان عینک و چشم، تفاوتی وجود دارد که به دلیل حیا و شرم ناشی از آن است. اگر چشمی از شرم تهی باشد، شفافیت و دیدن آن کمتر می‌شود.
حریص را نشود دیده پر ز خاک دو کون
به هر دری که رود کاسه گدا خالی است
هوش مصنوعی: شخصی که به شدت طمع‌کار است، هیچگاه نمی‌تواند از دنیا و زیبایی‌های آن سیراب شود. او در هر جایی که برود، همچنان احساس کمبود و نیاز خواهد داشت و مثل یک گدای خالی‌دست باقی می‌ماند.
ز خاک کم بود آن تن که پایمال نشد
سفال بهتر از آن دل که از وفا خالی است
هوش مصنوعی: آن بدن که از خاک ساخته شده و زیر پا رفته، کم ارزش است، همان‌طور که دلی که از وفا خالی است ارزش کمتری دارد.
هزار داغ توام بر دل است و کج‌بینان
گمان برند که این خانه ز آشنا خالی است
هوش مصنوعی: در دل من هزاران غم و درد وجود دارد، اما افرادی که دیدگاه نادرستی دارند، فکر می‌کنند که اینجا دیگر کسی از آشناهای من نیست.
به دانه‌های سرشگ است چشم من روشن
ز گردش اوفتد آنگه که آسیا خالی است
هوش مصنوعی: چشم من به دانه‌های اشک روشن است، همان‌طور که وقتی آسیاب خالی است، گردش دانه‌ها متوقف می‌شود.
جرس ز ناله شود رهنمای گمشدگان
دلیل کی شود آن دل که از صدا خالی است
هوش مصنوعی: صدای زنگ راهنمایی می‌شود برای کسانی که گم شده‌اند، ولی این دل که از احساسات خالی است، چطور می‌تواند دلیلی برای راهیابی باشد؟
فریب مجلس روحانیان مخور قصاب
بیا که جای تو امروز پیش ما خالی است
هوش مصنوعی: در اینجا به کسی که در میان جمع روحانیان است، هشدار داده می‌شود که فریب ظاهر آنها را نخورد و به خودش بیاندیشد. بیشتر بر این موضوع تاکید می‌شود که جای او در کنار دوستانش خالی است و او باید به جای دیگری بیاید.

حاشیه ها

1400/07/02 17:10
نصرت الله

در بیت نخست، منظور از مندل پارچه‌ای است که از آن خیمه و سایه‌بان و امثالهم درست می‌کنند.