قاسم انوارشمارهٔ ۵۹
گر زاهدست جانم، اگر رند می پرست
با روی تست روی دلم، هر کجا که هست
جانم فدای ساقی و دردی درد او
کز نیم جرعه توبه و ناموس ما شکست
ذرات کاینات برقصند «لایزال »
قومی ز باده مست و گروهی ز باد مست
انصاف و راه راست نبود این که واعظان
گفتند: می بدست و گرفتند می بدست
از دل رسید هرچه برویم رسید و من
دل را بدوست دادم و از درد دل برست
از یار اگر مراد نداری طلب؛ رواست
شوخی مکن، که مصلحت کار از آن سرست
«ارنی » بگو ز مستی «لن » کاندرین مقام
سر در کشست عاشق و معشوق سرکشست
گر پرتو جمال تو از روی بت ندید
رهبان دیر ما ز چه رو گشت بت پرست؟
بگشاد پرده از رخ اسرار قاسمی
در حال می فروش سر خم باده بست
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گر زاهدست جانم، اگر رند می پرست
با روی تست روی دلم، هر کجا که هست
هوش مصنوعی: اگرچه جان من به زهد و پارسایی می‌رسد، ولی در عوض، قلب من هرجا که باشد، تنها برای روی تو و محبتی که به عشق تو دارم، می‌تپد.
جانم فدای ساقی و دردی درد او
کز نیم جرعه توبه و ناموس ما شکست
هوش مصنوعی: جانم فدای آن کسی که می‌نوشاند و درد و رنج او را تحمل می‌کنم، چون با نیم جرعه‌ای از نوشیدنی‌اش، عفت و حرمت ما زیر پا گذاشته می‌شود.
ذرات کاینات برقصند «لایزال »
قومی ز باده مست و گروهی ز باد مست
هوش مصنوعی: اجزای جهان به طور مداوم در حال حرکت و تغییر هستند. برخی از مردم از نوشیدنی لذت می‌برند و مست شده‌اند و گروهی دیگر نیز از وزش باد و تأثیر آن مست شده‌اند.
انصاف و راه راست نبود این که واعظان
گفتند: می بدست و گرفتند می بدست
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده که حق و انصاف این نیست که موعظه‌کنندگان تنها به نوشیدن شراب توصیه کنند، در حالی که خود نیکو عادات را رعایت نکرده و به همان شراب پناه می‌برند. با این بیان، به دوگانگی رفتار آنها نقد می‌شود.
از دل رسید هرچه برویم رسید و من
دل را بدوست دادم و از درد دل برست
هوش مصنوعی: هر چیزی که از دل به وجود بیاید، به آن شیء واقعی نزدیک‌تر است. من نیز قلبم را به عشق تسلیم کردم و از دردهای درونی‌ام رهایی یافتم.
از یار اگر مراد نداری طلب؛ رواست
شوخی مکن، که مصلحت کار از آن سرست
هوش مصنوعی: اگر از محبوب خود به آنچه می‌خواهی نرسیده‌ای، درخواست نکن، زیرا بازی کردن با احساسات مناسب نیست و به صلاح کار از این طریق نخواهد بود.
«ارنی » بگو ز مستی «لن » کاندرین مقام
سر در کشست عاشق و معشوق سرکشست
هوش مصنوعی: به من نشان بده، زیرا در این حالت سرمست و مستم، و در این موقعیت عاشق و معشوق هر دو سرکش و بی‌تاب هستند.
گر پرتو جمال تو از روی بت ندید
رهبان دیر ما ز چه رو گشت بت پرست؟
هوش مصنوعی: اگر زیبایی چهره‌ات را از روی بت ندیده بود، چرا راهب دیر ما به بت‌پرستی روی آورد؟
بگشاد پرده از رخ اسرار قاسمی
در حال می فروش سر خم باده بست
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به واگشایی رازها و نشان دادن زیبایی شخصی است که در حال فروش شراب است. این فرد سر خود را به نشانه تسلیم یا احترام خم کرده است و در عین حال زیبایی و اسرار او آشکار شده است.