گنجور

بخش ۱۷ - در لشکر آراستن صوف

وزان روی صوف از پی کارزار
شدش جمع پشمینه بیشمار
بسان فراویز بر دامنش
برآمد زهر سوی پیرامنش
چو طاقین که از جامها اوست طاق
چو سته عشر نامدار عراق
زانکوره کردند یاور طلب
بیامد مدد نیزشان از حلب
زد میزرینی و هم زاغکی
دگر بید بازاری و شالکی
سقرلاط و بزمات و آن بنات
چو ماشاک و تفتیک و عین ثبات
نمدهای باران چه جای چه بور
که مالش بسی آزمودند و زور
زجرجانیان انجمن تیره گشت
زتر بینیان عالمی خیره گشت
زره گشت ناگاه گردی بدید
بگفتند زیلو بلشکر رسید
زهر جنس و هر جای با جهرمی
تو گوئی گرفتند روی زمی
بپشتی بیامد زهر سوکول
به پیکار سرما نموده جدل
بلشکر گهش پوستینها همه
بیامد چو پیش شبانان رمه
چو سنجاب و قاقم سموروفنک
دله صدرو روباه و ابلق ادک
تعلق بدین داشت هر چیر گرم
باو بود وابسته هر جنس نرم
چو بارانی و پیش بند و جقه
دگر چکمه سرفراز از یقه
جبه چه قبا پوستین و سلیم
دگر ینمچه باحنین و سلیم
باین جمله تشریف گفت ای گروه
شما میشوید از معارض ستوه
که در زیر هر جبه پنهان شوید
ببالای پوشی گریزان شوید

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وزان روی صوف از پی کارزار
شدش جمع پشمینه بیشمار
هوش مصنوعی: او با آن روی، به دنبال جنگ و جدل شد و جمعیتی از پشم‌های زیاد به همراه خود آورد.
بسان فراویز بر دامنش
برآمد زهر سوی پیرامنش
هوش مصنوعی: مانند گلی که بر دامنش زیبا و دلنشین نمایان شده، زهره از اطرافش درخشش و شکوه دارد.
چو طاقین که از جامها اوست طاق
چو سته عشر نامدار عراق
هوش مصنوعی: مانند طاقی که از جام‌ها ساخته شده، او هم شایسته‌ی توجه و معروف است، همان‌طور که سده‌های پایانی در عراق شهرت دارند.
زانکوره کردند یاور طلب
بیامد مدد نیزشان از حلب
هوش مصنوعی: از آنجا که یاران به کمک خواسته بودند، در پاسخ به درخواستشان، مددکارانی از حلب آمدند تا یاریشان کنند.
زد میزرینی و هم زاغکی
دگر بید بازاری و شالکی
هوش مصنوعی: در اینجا سخن از یک میزی است که نوعی بال یا پرنده‌ای به نام زاغ در آن موجود است. این تصویر به ما نشان می‌دهد که در میان مردمی که در بازار و زندگی روزمره مشغول‌اند، می‌توان روح و حال و هوای متفاوتی را مشاهده کرد. هر پرنده‌ای نماد اوضاع و احوال خاصی است، به طوری که زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی را به تصویر می‌کشد.
سقرلاط و بزمات و آن بنات
چو ماشاک و تفتیک و عین ثبات
هوش مصنوعی: در اینجا به صفات و ویژگی‌های دختران و زنان اشاره شده است. آن‌ها شبیه به گل‌های زیبا و لطیف هستند که هر کدام دارای جذابیت و دلربایی خاص خود می‌باشند. همچنین، ممکن است به دقت و هوشمندی آن‌ها در رفتار و کردار اشاره شده باشد. این توصیف احساساتی از زیبایی و ظرافت را به تصویر می‌کشد.
نمدهای باران چه جای چه بور
که مالش بسی آزمودند و زور
هوش مصنوعی: باران هیچ تاثیری بر نمد ندارد، چون سال‌ها امتحان و فشار زیادی را تحمل کرده است.
زجرجانیان انجمن تیره گشت
زتر بینیان عالمی خیره گشت
هوش مصنوعی: درد و رنج انسان‌ها باعث شد که جمعیت به حالت ناخوشی و غم درآید و دنیا از دیدن این وضعیت شگفت‌زده و حیرت‌زده شود.
زره گشت ناگاه گردی بدید
بگفتند زیلو بلشکر رسید
هوش مصنوعی: ناگاه زره‌ای در گرد و غبار مشاهده کرد و گفتند که لشکر به آنجا رسیده است.
زهر جنس و هر جای با جهرمی
تو گوئی گرفتند روی زمی
هوش مصنوعی: زهر هر نوع و از هر جا با زهر خود تو گویی اثر گذاشته است و زمین را تحت تاثیر قرار داده‌اند.
بپشتی بیامد زهر سوکول
به پیکار سرما نموده جدل
هوش مصنوعی: یک موجودی از سوی دیگر به میدان آمد و با سرما در حال مبارزه و جر و بحث بود.
بلشکر گهش پوستینها همه
بیامد چو پیش شبانان رمه
هوش مصنوعی: در زمانی که شبانان گله به میدان آمدند، همه سربازان در صف و با تجهیزات خود به جلو رفته‌اند.
چو سنجاب و قاقم سموروفنک
دله صدرو روباه و ابلق ادک
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر تصاویری از حیوانات مختلف و ویژگی‌های آن‌ها است. سنجاب و قاقم به نوعی نمادهایی از چابکی و زیرکی هستند، در حالی که سمور و روباه نیز به خاطر ویژگی‌های خاص خود نظیر فریبندگی و هوش شناخته شده‌اند. به‌طور کلی، این تصویرسازی به توانمندی‌ها و خصوصیات متفاوت موجودات در طبیعت اشاره دارد.
تعلق بدین داشت هر چیر گرم
باو بود وابسته هر جنس نرم
هوش مصنوعی: هر چیزی که به او مربوط می‌شد، به نوعی به او وابسته بود و هر جنسی که نرم و لطیف بود، با او ارتباط داشت.
چو بارانی و پیش بند و جقه
دگر چکمه سرفراز از یقه
هوش مصنوعی: شما مانند باران هستید و با لباس و تجهیزات خاصی که دارید، ظاهری برجسته و باوقار دارید.
جبه چه قبا پوستین و سلیم
دگر ینمچه باحنین و سلیم
هوش مصنوعی: این بیت به بیان این معنا اشاره دارد که آرایش و ظاهری که فرد به خود می‌زند، به تنهایی نمی‌تواند هویت واقعی او را نشان دهد. آنچه که در درون است، از آنچه در ظاهر دیده می‌شود، مهم‌تر است. در اینجا بر اهمیت درون‌مایه و شخصیت واقعی تأکید شده است، به ویژه در مقایسه با ظواهر فریبنده.
باین جمله تشریف گفت ای گروه
شما میشوید از معارض ستوه
هوش مصنوعی: در این سخن گفته شده که ای گروه، شما در برابر مشکلات و چالش‌ها تسلیم نخواهید شد و به زودی بر آنها فائق خواهید آمد.
که در زیر هر جبه پنهان شوید
ببالای پوشی گریزان شوید
هوش مصنوعی: در زیر هر پوشش یا حجاب، باید پنهان شوید و از بالا به جایی بروید که در امان باشید.