گنجور

شمارهٔ ۱ - نامه‌ای از قائم مقام به میرزا صادق

مخدوم مطاع مشفق مهربان من، آمنت بمن نور بک الظلم و اوضح بک البهم و جعلک آیه من آیات ملکه و علامه من علامات سلطانه.

رقیمه کریمه رسید و اسباغ مکرمات و ایضاح مبهمات بحمدالهو نمود. گشادن درهای بسته و بستن پیمان‌های شکسته همیشه موقوف باشارت انامل فیض شامل بوده و از بغداد تا هرات و از جیحون تا فرات، کمتر آب و خاکی است که بیمن قدوم پاک شما حلاوت امن و طراوت امان نیافته باشد.

خوشا نواحی بغداد و جای فضل و هنر که موکب مسعود وقایع نگار چون نسیم باغ بهار بر آن جا خواهد گذشت و ساحات آن براحات امن و امان مشحون خواهد گشت. خاطر بنده مخلص بالفعل که خبر عزیمت سامی بدان نواحی رسید از کار آن طرف جمع است و به هیچ وجه دغدغه و پریشانی ندارد.

بار اول نیست که بغداد خراب را بیمن قدوم شریف خود آباد کردید، مهام وزیر را بتدبیرات دلپذیر باصلاح آورده باشید.

ای انوریت بنده، چون انوری هزار وقت آن است که بار دیگر آبی بر روی کار آن حدود بیارید و باران رحمت بر خلق آن سامان ببارید. کاندر امید قطره باران نشسته اند. کار ایران و روم از دو سمت بهم بسته است، آنچه متعلق بسمت ارمنیه و ارزته الروم بود، بحمدالله نظمی دارد، و آن چه مربوط به آن سمت است بفضل الله در جنب توجه شما عظمی ندارد. ذکری که در قرارنامه صلح دولتین در باب ایل بابان و سنجاقات کردستان شده بود بطرزی که البته مقروع سمع شریف عالی شده، مقبول طبع اشرف اعلی نیفتاد و کار بتجدید مکالمه از حضرت نیابت سلطنت افتاد و بعون الهی و بخت شاهنشاهی سرعسکر جانب شرق، تقلد وساطت و تعهد کفایت کرده و تاکید و ابرام در تعجیل و ارسال قاسم خان سرهنگ که بسفارت منصوب است نموده، و اینک امروز که هفتم ربیع الثانی است برفاقت توفیقات سبحانی روانه می‌شود و امید هست که بوضع خوب، بی جنگ و آشوب مقاصد این دولت در آن دولت ساخته شود و بار دیگر تیغ جدال بین المسلمین آخته نگردد.چرا که خواهش‌های این دولت همه امور جزئیه مسلمه است و شریعت ما شریعت سهله سَمحِه. دولت روم هم به تائید شاه مردان ضربی خورده و حسابی برده اند؛ همین که ازین طرف سپاهی مستعد برود و قلاع مسترد بشود. ان شاءالله آرامی خواهند گرفت. مردمان اهل سنگین متینی هستند این قدر سبک و تنگ و جاهل نیستند که دنبال گرد صحرا بیفتند، و از پی مرغ در هوا روند. ایلات بابان از آفتاب تابان روشن تر است که نوکر قدیم این دولت قویمند و اگر منکر و مشاجری باشد، برهانی قاطع مثل همراهان سرتیب با نظم و ترتیب و سیف و سنان، طوع العنان در دست دارند؛ خاطرتان جمع باشد و بقلب ثابت و سالن و حواس مجموع مطمئن حرف بزنید و هر چه هوای دلتان و صلاح دولتتان است همان را بکنید و انصاف بدهید. همه باید شکر بکنیم و قدر این دشمنک دانای خودمان را بدانیم، سگشان صد هزار بار بر این دوست‌های نادان منحوس، که عیاذاً بالله ملک محروسند شرف دارد.

نه از روسم حکایت کن نه از روم.

بنده مخلص را با حرف و صحبت ملک و دولت چه کار است.

شغلت نفسی عن الدنیا و ما فیها

سید مشفق ونیر مشرق و صاحب صادق و مخدوم موافق من:

آخر چه بلائی تو که در وصف نیابی
بسیار بگفتیم و نکردیم بیانت

عجز الواصفون عن صفتک، این بار که چاپار آمد،

این چطور مطلب نگاری و دلربائی بود که تا مهر از سر نامة بر گرفتم بی اختیار شعله شوق سرکش شد و خرمن صبر آتش گرفت، من نمیدانم که این جنس سخن را نام چیست.

یک دلیری کنم قرینه شرک
نکنم لا اله الا الله

والسلام

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مخدوم مطاع مشفق مهربان من، آمنت بمن نور بک الظلم و اوضح بک البهم و جعلک آیه من آیات ملکه و علامه من علامات سلطانه.
هوش مصنوعی: ای محبوب و مهربان من، من به نور تو که تاریکی‌ها را روشن می‌کند و ابهام‌ها را واضح می‌سازد، ایمان دارم و تو را نشانه‌ای از نشانه‌های سلطنت و علامتی از علامات قدرت او می‌دانم.
رقیمه کریمه رسید و اسباغ مکرمات و ایضاح مبهمات بحمدالهو نمود. گشادن درهای بسته و بستن پیمان‌های شکسته همیشه موقوف باشارت انامل فیض شامل بوده و از بغداد تا هرات و از جیحون تا فرات، کمتر آب و خاکی است که بیمن قدوم پاک شما حلاوت امن و طراوت امان نیافته باشد.
هوش مصنوعی: پیام اصلی این متن به بیان زنده‌ بودن و اثرگذاری وجود یک فرد یا نیروی معنوی اشاره دارد. در اینجا، به تحولی مثبت و گشایش‌هایی که به واسطه‌ی آن فرد پدید آمده، پرداخته می‌شود. همچنین بیان می‌کند که در نواحی مختلف از بغداد تا هرات و از جیحون تا فرات، به برکت حضور آن شخص، امنیت و آرامش برقرار شده و همگان از نعمت‌های محیطی بهره‌مند شده‌اند. این متن به نوعی به ارزش و اهمیت وجود انسانی در ایجاد تغییرات مثبت در جامعه اشاره دارد.
خوشا نواحی بغداد و جای فضل و هنر که موکب مسعود وقایع نگار چون نسیم باغ بهار بر آن جا خواهد گذشت و ساحات آن براحات امن و امان مشحون خواهد گشت. خاطر بنده مخلص بالفعل که خبر عزیمت سامی بدان نواحی رسید از کار آن طرف جمع است و به هیچ وجه دغدغه و پریشانی ندارد.
هوش مصنوعی: خوشا به حال نواحی بغداد که پر از فضیلت و هنر است و کاروان مسعود، که وقایع را ثبت می‌کند، همچون نسیم بهاری از آنجا عبور خواهد کرد و مناطق آن پر از آرامش و امنیت خواهد شد. من که در حال حاضر هیچ نگرانی و دلشوره‌ای ندارم، پس از شنیدن خبر عزیمت سامی به آن نواحی، تنها به کارهای آنجا فکر می‌کنم.
بار اول نیست که بغداد خراب را بیمن قدوم شریف خود آباد کردید، مهام وزیر را بتدبیرات دلپذیر باصلاح آورده باشید.
هوش مصنوعی: این اولین بار نیست که با حضور ارزشمند خود، بغداد را که در حال ویرانی است دوباره آباد کرده‌اید؛ با تدبیرهای دلنشین، مسائل و مشکلات وزیر را بهبود بخشیده‌اید.
ای انوریت بنده، چون انوری هزار وقت آن است که بار دیگر آبی بر روی کار آن حدود بیارید و باران رحمت بر خلق آن سامان ببارید. کاندر امید قطره باران نشسته اند. کار ایران و روم از دو سمت بهم بسته است، آنچه متعلق بسمت ارمنیه و ارزته الروم بود، بحمدالله نظمی دارد، و آن چه مربوط به آن سمت است بفضل الله در جنب توجه شما عظمی ندارد. ذکری که در قرارنامه صلح دولتین در باب ایل بابان و سنجاقات کردستان شده بود بطرزی که البته مقروع سمع شریف عالی شده، مقبول طبع اشرف اعلی نیفتاد و کار بتجدید مکالمه از حضرت نیابت سلطنت افتاد و بعون الهی و بخت شاهنشاهی سرعسکر جانب شرق، تقلد وساطت و تعهد کفایت کرده و تاکید و ابرام در تعجیل و ارسال قاسم خان سرهنگ که بسفارت منصوب است نموده، و اینک امروز که هفتم ربیع الثانی است برفاقت توفیقات سبحانی روانه می‌شود و امید هست که بوضع خوب، بی جنگ و آشوب مقاصد این دولت در آن دولت ساخته شود و بار دیگر تیغ جدال بین المسلمین آخته نگردد.چرا که خواهش‌های این دولت همه امور جزئیه مسلمه است و شریعت ما شریعت سهله سَمحِه. دولت روم هم به تائید شاه مردان ضربی خورده و حسابی برده اند؛ همین که ازین طرف سپاهی مستعد برود و قلاع مسترد بشود. ان شاءالله آرامی خواهند گرفت. مردمان اهل سنگین متینی هستند این قدر سبک و تنگ و جاهل نیستند که دنبال گرد صحرا بیفتند، و از پی مرغ در هوا روند. ایلات بابان از آفتاب تابان روشن تر است که نوکر قدیم این دولت قویمند و اگر منکر و مشاجری باشد، برهانی قاطع مثل همراهان سرتیب با نظم و ترتیب و سیف و سنان، طوع العنان در دست دارند؛ خاطرتان جمع باشد و بقلب ثابت و سالن و حواس مجموع مطمئن حرف بزنید و هر چه هوای دلتان و صلاح دولتتان است همان را بکنید و انصاف بدهید. همه باید شکر بکنیم و قدر این دشمنک دانای خودمان را بدانیم، سگشان صد هزار بار بر این دوست‌های نادان منحوس، که عیاذاً بالله ملک محروسند شرف دارد.
هوش مصنوعی: ای انوریت بنده، امیدوارم دوباره زمان آن فرا برسد که برکات آسمانی به سرزمین‌های شما ناز ناز کند و باران رحمت بر بندگان آنجا ببارد. آن‌ها در انتظار بارش حتی قطره‌ای باران نشسته‌اند. روابط ایران و روم از دو طرف به خوبی در هم تنیده شده است؛ مسائل مربوط به ارمنستان و مناطق دیگر به لطف خداوند در نظم خاصی قرار دارند، و آنچه به سمت دیگر مربوط است به توجه بزرگ شما بستگی دارد. نکته‌ای که در قرارداد صلح بین دو دولت درباره ایل بابان و سنجاق‌های کردستان ذکر شده بود، به طوری مطرح شده که مطمئناً مورد پسند عالی مقام شما قرار نگرفته و کار به مذاکرات جدید با نیابت سلطنت سپرده شده است. به یاری خدا و بخت شاهنشاهی، ما در تلاش هستیم تا پیام قاسم خان سرهنگ را که برای سفارت منصوب شده، هر چه زودتر ارسال کنیم. امروز که هفتم ربیع الثانی است، او به سفر می‌رود و امیدواریم بدون درگیری و آشوب بتوانیم مقاصد این دولت را در دولت مورد نظر محقق کنیم و دوباره دعوا و نزاع میان مسلمانان آغاز نشود. چرا که درخواست‌های این دولت همه امور مسلم و واقعی هستند و شریعت ما نیز آسان و ساده است. دولت روم نیز به تأسیس شاه مردان ضربه‌ای زده و نتیجه‌ای گرفته‌اند؛ به محض اینکه نیروهای ما به میدان بیایند و قلعه‌ها را پس بگیرند، ان شاءالله آرامش برقرار خواهد شد. مردم این مناطق افراد باوقاری هستند و مثل افراد سبک و ناآگاه به دنبال مشکلات نمی‌روند. ایلات بابان به خوبی نشان‌دهنده وفاداری خود به این دولت هستند و اگر منکر یا مشاجره‌ای باشد، دارای برهانی قاطع هستند. مطمئن باشید و با آرامش و اطمینان صحبت کنید و هر آنچه فکر می‌کنید به نفع دولت شماست، انجام دهید و انصاف را رعایت کنید. همه باید شکرگزار باشیم و قدر این دشمن دانا را بدانیم؛ زیرا دوستان نادان و بدقدم کمتر از این دشمن شایسته هستند.
نه از روسم حکایت کن نه از روم.
هوش مصنوعی: نه از آداب و رسم‌های دوران قدیم بگو و نه از سرزمین روم.
بنده مخلص را با حرف و صحبت ملک و دولت چه کار است.
هوش مصنوعی: من به امور حکومت و دولت هیچ ارتباطی ندارم و به آن‌ها علاقه‌ای ندارم.
شغلت نفسی عن الدنیا و ما فیها
هوش مصنوعی: شغل تو تنها به زندگی و مسائل دنیوی محدود نمی‌شود.
سید مشفق ونیر مشرق و صاحب صادق و مخدوم موافق من:
هوش مصنوعی: سید مشفق ونیر مشرق و صاحب صادق و مخدوم موافق من:
آخر چه بلائی تو که در وصف نیابی
بسیار بگفتیم و نکردیم بیانت
هوش مصنوعی: در پایان، چه اتفاقی برای تو افتاده که هرگز نتوانسته‌ایم به درستی تو را توصیف کنیم، و با وجود این همه سخن گفتن، هنوز نتوانسته‌ایم تو را به خوبی بیان کنیم.
عجز الواصفون عن صفتک، این بار که چاپار آمد،
هوش مصنوعی: توصیف‌کنندگان از بیان ویژگی‌های تو ناتوانند، این بار که پیام‌رسان آمد،
این چطور مطلب نگاری و دلربائی بود که تا مهر از سر نامة بر گرفتم بی اختیار شعله شوق سرکش شد و خرمن صبر آتش گرفت، من نمیدانم که این جنس سخن را نام چیست.
هوش مصنوعی: این چطور نوشتار جذاب و دلنشینی بود که به محض اینکه مهر را از بالای نامه برداشتم، به طور ناخودآگاه آتش شوق در وجودم زبانه کشید و صبرم را سوزاند. نمی‌دانم این نوع سخن را چه نامی باید بگذارم.
یک دلیری کنم قرینه شرک
نکنم لا اله الا الله
هوش مصنوعی: در اینجا شخصی ابراز می‌کند که می‌خواهد با دلیری و شجاعت زندگی کند و در هیچ شرایطی تسلیم نپذیرد. او بر این باور است که تنها به خداوند ایمان دارد و هیچ چیزی را در مقام الهی قرار نخواهد داد. این فرد بر این عقیده است که فقط خدا را باید پرستید و به هیچ چیز و هیچ کسی دیگر به عنوان شریک او نگاه نکند.