برگردان به زبان ساده
بارد! چه؟ خون! که؟ دیده! چسان؟ روز و شب! چرا؟
از غم! کدام غم؟ غم سلطان اولیا
هوش مصنوعی: بیایید! چه چیزی؟ اشک! که؟ چشم! چگونه؟ در روز و شب! چرا؟ به خاطر غم! کدام غم؟ غم بزرگ‌ترین اولیا و اولیای الهی.
نامش که بد؟ حسین! ز نژاد که؟ از علی
مامش که بود؟ فاطمه جدش که؟ مصطفی!
هوش مصنوعی: نام حسین چیست که بد باشد؟ او از نسل کیست؟ مادرش کیست؟ فاطمه است و جدش هم محمد (مصطفی) است.
چون شد؟ شهید شد! به کجا؟ دشت ماریه
کی؟ عاشر محرم، پنهان؟ نه برملا
هوش مصنوعی: چطور شد که او شهید شد؟ در کجا؟ در دشت ماریه، در عاشورای محرم. آیا این اتفاق به‌طور پنهانی بود؟ نه، بلکه علنی و آشکار رخ داد.
شب کشته شد؟ نه روز چه هنگام؟ وقت ظهر
شد از گلو بریده سرش؟ نی نی از قفا
هوش مصنوعی: شب کشته شد؟ نه، چه زمانی؟ آیا سرش در ظهر از گلو بریده شد؟ نه، از پشت است.
سیراب کشته شد؟ نه! کس آبش نداد؟ داد!
که؟ شمر، از چه چشمه؟ ز سرچشمهٔ فنا
هوش مصنوعی: کشته شدن سیراب (سیراب به معنای شخصی‌ست که تشنه است) به این معناست که آیا او واقعاً بی‌نصیب ماند؟ نه! کسی به او آب نداد؟ داد! اما چه کسی؟ شمر، و از کدام چشمه؟ از سرچشمهٔ فنا و نابودی.
مظلوم شد شهید؟ بلی جرم داشت؟ نه
کارش چه بد؟ هدایت، یارش که بد؟ خدا
هوش مصنوعی: آیا واقعا کسی که مظلومانه کشته شده، گناهی داشته است؟ نه، او کار بدی نکرد. هدایت کننده و یار او کیست؟ آیا خداوند نیست؟
این ظلم را که کرد؟ یزید! این یزید کیست؟
زاولاد هند ، از چه کس؟ از نطفهٔ زنا!
هوش مصنوعی: کدام نفر این ظلم را انجام داد؟ یزید! یزید چه کسی است؟ از نسل هند، از چه کسی؟ از نطفه‌ای که در نتیجهٔ زنا به وجود آمده است!
خود کرد این عمل؟ نه! فرستاد نامه‌ای
نزد که؟ نزد زادهٔ مرجانهٔ دغا
هوش مصنوعی: این کار خود او نبود؛ بلکه نامه‌ای فرستاد که از جانب پسر مرجانه، آن زن فریبکار، آمده بود.
ابن زیاد زادهٔ مرجانه بُد؟ نعم!
از گفتهٔ یزید تخلف نکرد؟ لا
هوش مصنوعی: ابن زیاد فرزند مرجانه بود. بله! آیا از گفته‌ی یزید تخلف کرد؟ نه!
این نابکار کشت حسین را به دست خویش؟
نه او روانه کرد سپه سوی کربلا
هوش مصنوعی: آیا این فرد شریر حسین را به قتل رساند؟ نه، او فقط سپاه را به سمت کربلا فرستاد.
میر سپه که بد؟عمرسعد! او برید
حلق عزیز فاطمه؟ نه شمر بی‌حیا
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف شخصیتی می‌پردازد که در تاریخ نقش مهمی ایفا کرده است. شاعر از شخصیتی به نام عمر سعد یاد می‌کند و او را به عنوان کسی معرفی می‌کند که اقداماتی مکارانه و خائنانه انجام داده است. در ادامه، به شخصیت دیگری به نام شمر اشاره می‌شود که او را به خاطر بی‌حیایی‌اش مورد انتقاد قرار میدهد. به طور کلی، شعر به ابراز نفرت شاعر از این دو شخصیت تاریخی و اعمال آنها مربوط می‌شود.
خنجر برید حنجر او را نکرد شرم؟
کرد. از چه پس برید؟ نپذرفت ازو قضا
هوش مصنوعی: خنجر، گلوی او را بُرید و او احساس شرم نکرد. اما چرا این کار را کرد؟ قضا و قدر را نمی‌پذیرد.
بهر چه؟ بهر آن که شود خلق را شفیع
شرط شفاعتش چه بود؟ نوحه و بکا!
هوش مصنوعی: برای چه چیزی؟ برای اینکه کسی بتواند میان مردم شفاعت کند، شرط شفاعتش چیست؟ گریه و ناله است!
کس کشته شد هم از پسرانش؟ بلی دو تن
دیگر که؟ نه برادر، دیگر که؟ اقربا
هوش مصنوعی: آیا هیچ‌کس از فرزندانش کشته شد؟ بله، دو نفر دیگر هم بودند. اما نه برادر، بلکه دیگر اقوام.
دیگر پسر نداشت؟ چرا داشت. آن که بود؟
سجاد! چون بُد او؟ به غم و رنج مبتلا
هوش مصنوعی: دیگر پسر نداشت؟ چرا که داشت. او کی بود؟ سجاد! حالش چطور بود؟ در غم و رنج به سر می‌برد.
ماند او به کربلای پدر؟ نی !به شام رفت
با عز و احتشام؟ نه ! با ذلت و عنا
هوش مصنوعی: او در کربلا کنار پدرش نماند، به شهر شام رفت، اما نه با افتخار و سربلندی، بلکه با ذلت و سختی.
تنها؟ نه ! با زنان حرم؛ نامشان چه بود؟
زینب سکینه فاطمه کلثوم بینوا
هوش مصنوعی: تنهایی؟ نه! همراه با زنان حرم؛ نامشان چه بود؟ زینب، سکینه، فاطمه، کلثوم، بی‌نوایان.
بر تن لباس داشت؟ بلی! گرد رهگذار
بر سر عمامه داشت؟ بلی !چوب اشقیا
هوش مصنوعی: آیا بر تنش لباس بود؟ بله! آیا بر سرش عمامه‌ای داشت؟ بله! چوبی از اشقیا داشت.
بیمار بد؟ بلی چه دوا داشت؟ اشک چشم
بعد از دوا غذاش چه بد؟ خون دل غذا
هوش مصنوعی: آیا بیمار روزگار خراب است؟ بله، چه درمانی دارد؟ اشک چشم بعد از درمان چه بد است؟ خون دل هم غذایش است.
کس بود همرهش؟ بلی اطفال بی‌پدر
دیگر که بود؟ تب !که نمی گشت ازو جدا
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که آیا کسی هم‌پای او وجود دارد؟ بله، بچه‌های یتیم دیگری هم هستند که به همراه او هستند، و به شدت به او وابسته‌اند و از او جدا نمی‌شوند.
از زینب و زنان چه به جا مانده بد؟ دو چیز
طوق ستم به گردن و خلخال غم به پا
هوش مصنوعی: از زینب و دیگر زنان چه چیزی باقی مانده است؟ تنها دو چیز: یکی طوقی از ستم بر گردن و دیگری خلخالی از غم بر پا.
گبر این ستم کند؟ نه! یهود و مجوس؟ نه!
هندو؟ نه! بت‌پرست؟ نه! فریاد ازین جفا
هوش مصنوعی: این بیت نشان‌دهندهٔ ناخرسندی و اعتراض به ظلم و ستم است. گوینده با ابراز تردید نسبت به تحقق این ستم از سوی اقوام مختلف، از جمله زرتشتیان، یهودیان، هندوها و بت‌پرستان، نشان میدهد که این بی‌عدالتی‌ها از اطرافیان خود انتظار ندارد و از این وضعیت به شدت نگران و ناراحت است. این عبارت، فریادی است برای جلب توجه به درد و رنجی که بر او وارد می‌شود.
قاآنی است قایل این شعرها بلی
خواهد چه؟ رحمت! ازکه؟ ز حق! کی؟ صف جزا!
هوش مصنوعی: قاآنی می‌گوید که در این اشعار، اظهار نظر می‌کند که رحمت از سوی چه کسی خواهد بود؟ از طرف خداوند! و این رحمت در چه زمانی به افراد داده می‌شود؟ در روز جزا!
حاشیه ها
1391/02/30 10:04
امیر حسین
با سلام
خدا روح این شاعر اهلبیت رو شاد گرداند
آمین
1391/09/07 23:12
یه آدم عادی
واقعا روحش شاد خدا پدر ومادرش رو رحمت کنه
شعر بسیار زیبا و بدیع و ابتکاری است. اگر علامت گذاری شعر کامل بود بسیار بهتر بودو
با تشکر از شما
سلام و درود به روان پاک اهل بیت علیهم السلام
شعر زیبای قاآنی را مرحوم مرشد حسین پنجه پور با نوای حزینی خوانده است که می توانید آن را از سایت راسخون دانلود کنید.
التماس دعا و سپاس از زحمات بی دریغ شما
ﮐﻪ ﺷﻤﺮ ﺍﺯ ﭼﻪ ﭼﺸﻤﻪ؟ ﺯ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪٔ ﻓﻨﺎ
تصحیح:
ﮐﻪ؟ ﺷﻤﺮ، ﺍﺯ ﭼﻪ ﭼﺸﻤﻪ؟ ﺯ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪٔ ﻓﻨﺎ
ﻣﯿﺮ ﺳﭙﻪ ﮐﻪ ﺑﺪ؟ﻋﻤﺮﺳﻌﺪ ! ﺍﻭ ﺑﺮﯾﺪ؟
ﺣﻠﻖ ﻋﺰﯾﺰ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻧﻪ ﺷﻤﺮ ﺑﯽﺣﯿﺎ
تصحیح:
ﻣﯿﺮ ﺳﭙﻪ ﮐﻪ ﺑﺪ؟ﻋﻤﺮﺳﻌﺪ ! ﺍﻭ ﺑﺮﯾﺪ-
ﺣﻠﻖ ﻋﺰﯾﺰ ﻓﺎﻃﻤﻪ؟ ﻧﻪ ﺷﻤﺮ ﺑﯽﺣﯿﺎ
ﺧﻨﺠﺮ ﺑﺮﯾﺪ ﺣﻨﺠﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﮑﺮﺩ ﺷﺮﻡ
ﮐﺮﺩ ﺍﺯ ﭼﻪ ﭘﺲ ﺑﺮﯾﺪ؟ ﻧﭙﺬﺭﻓﺖ ﺍﺯﻭ ﻗﻀﺎ
تصحیح:
ﺧﻨﺠﺮ ﺑﺮﯾﺪ ﺣﻨﺠﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﮑﺮﺩ ﺷﺮﻡ؟
ﮐﺮﺩ، ﺍﺯ ﭼﻪ ﭘﺲ ﺑﺮﯾﺪ؟ ﻧﭙﺬیرﻓﺖ ﺍﺯﻭ ﻗﻀﺎ
ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺍﻗﺮﺑﺎ
تصحیح:
ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ؟ ﻧﻪ ﺑﺮﺍﺩﺭ، ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ؟ ﺍﻗﺮﺑﺎ
ﺩﯾﮕﺮ ﭘﺴﺮ ﻧﺪﺍﺷﺖ؟ ﭼﺮﺍ ﺩﺍﺷﺖ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺑﻮﺩ
ﺳﺠﺎﺩ ﭼﻮﻥ ﺑﺪ ﺍﻭ ﺑﻪ ﻏﻢ ﻭ ﺭﻧﺞ ﻣﺒﺘﻼ
تصحیح:
ﺩﯾﮕﺮ ﭘﺴﺮ ﻧﺪﺍﺷﺖ؟ ﭼﺮﺍ ﺩﺍﺷﺖ ﺁﻥ ﮐﻪ ﺑﻮﺩ؟
ﺳﺠﺎﺩ، ﭼﻮﻥ ﺑﺪ ﺍﻭ؟ ﺑﻪ ﻏﻢ ﻭ ﺭﻧﺞ ﻣﺒﺘﻼ
سلام علیکم
این اشعار برای بیان واقعه روز عاشورا به زبان ساده خیلی خوب نیست.
هدف از قیام عاشورا در این اشعار دیده نمی شود و فقط مظلومیت امام را نشان میدهد در بعضی ابیات هم شما امام را ناتوان می بینید
سلام و روزگار بخیر.خدمت گنجوریان بزرگوار و همه عزیزان دیگر عرض میکنم که این شعر «قطعه» نیست بلکه«قصیده» است و با کمی مسامحه میتوان آن را غزل هم در نظر گرفت. در قطعات ،دو مصرع اول هم قافیه نیست ولی بقیه ابیات هم قافیه اند.اما در قصیده و همینطور غزل،،دو مصرع اول هم مانند ابیات دیگر هم قافیه اند.کامیاب و تندرست باشید.
1400/12/14 21:03
محمدرضا مروارید
خوانشی از برخی ابیات این شعر با نام «شرم خنجر» صورت گرفته که کلیپ آن در آپارات موجود است:
پیوند به وبگاه بیرونی
1401/01/04 12:04
چاوشی خون
با سلام خدمت تمامی دوستان اهل شعر
لازم به ذکر است ک آغاز شعر با خبری همراه است
و نیاز به تصحیح دارد
بارد چه؟ خون! که؟ دیده! چسان؟ روز و شب! چرا؟
که صحیح است درج شود:
بارد! چه؟ خون! که؟ دیده! چسان؟ روز و شب! چرا؟
1403/04/18 13:07
نیما نجاری
السلام علیک یا قتیل العبرات یا ابا عبد الله
زمان کشتن تقریبی اش سه ساعت شد
هزار و هفتصد و... این چندمین جراحت شد؟
برای اینکه سرش را چه کس جدا بکند
میان اشعث و خولی و شمر صحبت شد
فتاده در ته گودال دست و پا می زد
و حول و حوش تنش ناگهان قیامت شد
گلوش لخته ی خون و نفس نمی آمد
نفس نفس زدنش سخت و با مشقت شد
به خاک پنجه کشید تا کمی بلند شود
ولی بدون مفاصل براش زحمت شد
پس از بریدن راس اش چگونه گویم که
چطور در ته گودی حسین غارت شد...؟!
نیمانجاری
قاآنی