اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دلم از نرگس بیمار تو بیمارتر است
چاره کن درد کسی کز همه ناچارتر است
دل من از نرگس بیمار(چشم) تو بیمار(دردمند)تر است. لطفا درد کسی که از همه ناامیدتر است را درمان کن.
من بدین طالع برگشته چه خواهم کردن
که ز مژگان سیاه تو نگونسارتر است
هوش مصنوعی: من با این سرنوشت عوض شده چه کاری می‌توانم انجام دهم، چون غم تو از تاریکی چشمانت بیشتر است.
گر تو اَش وعدهٔ دیدار ندادی امشب
پس چرا دیدهٔ من از همه بیدارتر است
هوش مصنوعی: اگر تو وعدهٔ دیدار را به من ندادی، پس چرا چشم من از همه بیدارتر است و به انتظار تو نشسته؟
طوطی اَر پستهٔ خندان تو بیند گوید
که ز تَنگ شکر این پسته شکربارتر است
هوش مصنوعی: اگر طوطی، پسته‌ای خوشحالی که تو به آن نگاه می‌کنی را ببیند، خواهد گفت که این پسته بیشتر از شکر شیرین است.
هر گرفتار که در بند تو می‌نالد زار
می‌برد حسرت صیدی که گرفتارتر است
هوش مصنوعی: هر کسی که در دل غم و اندوه تو به سر می‌برد و دچار شکایت می‌شود، آرزو می‌کند که ای کاش او هم مثل کسی که بیشتر در بند و اسارت است، می‌توانست آزاد شود.
به هوای تو عزیزان همه خوارند، اما
گل به سودای رخت از همه کس خوارتر است
هوش مصنوعی: به خاطر تو، همه عزیزان و محبوبان دیگر بی‌ارزش‌اند، اما گل به امید دیدن روی تو از هر کس دیگری کم‌ارزش‌تر است.
گر کشانند به یک سلسله طراران را
طرهٔ پرشکنت از همه طرارتر است
هوش مصنوعی: اگر همه‌ی دل‌ها به یک خط به سمت عشق کشیده شوند، باز هم موی زیبا و نرم او از همه زیباتر و دلرباتر است.
گر نشانند به یک دایرهٔ عیاران را
چشم مردم فکنت از همه عیارتر است
هوش مصنوعی: اگر عیاران را در یک دایره قرار دهند و مردم به آنها نگاه کنند، تو از همه آنها بهترین و برجسته‌تر هستی.
گر گشایند بتان دفتر مکاری را
بت حیلت‌گر من از همه مکارتر است
هوش مصنوعی: اگر بت‌ها در دفتر کارها را بگشایند، من که با حیله‌گری خودم را به آنها معرفی کرده‌ام، از همه زیرک‌تر و مکارتر هستم.
عقل پرسید که دشوارتر از کشتن چیست
عشق فرمود فراق از همه دشوارتر است
هوش مصنوعی: عقل از عشق پرسید که چه چیزی از کشتن سخت‌تر است. عشق پاسخ داد: جدایی از همه چیز دشوارتر است.
تیشه بر سر زد و پا از در شیرین نکشید
کوه‌کن بر در عشق از همه پادارتر است
هوش مصنوعی: با سنگینی بار عشق، کسی که به دنبال محبوبش است، باوجود سختی‌ها و مشکلات نتوانسته مسیر را ترک کند. او مانند کوه‌کنی است که با تلاش بی‌وقفه، هر چقدر هم که کارش دشوار باشد، به مبارزه و کوشش ادامه می‌دهد و از پایگاهی که در عشق دارد، کوتاه نمی‌آید.
در همه شهر ندیده‌ست کسی مستی من
زان که مست می عشق از همه هشیارتر است
هوش مصنوعی: در هیچ‌کجای شهر کسی حال و هوای من را ندیده است، زیرا عاشق بودن و مست عشق شدن از هر هشیاری بیشتر است.
دوش آن صف زده مژگان به فروغی می‌گفت
که دم خنجر شاه از همه خون‌خوارتر است
هوش مصنوعی: دیشب، با چشم‌های زیبا و جذابش به روشنی می‌گفت که نَفَس خنجر شاه از همه کس که به خون‌ریزی پرداخته، وحشت‌انگیزتر است.
سر شاهان جوان بخت ملک ناصردین
که به شاهنشهی از جمله سزاوارتر است
هوش مصنوعی: سر شاهان جوان بخت، یعنی آنکه در دوران جوانی خود بر تخت سلطنت نشسته و در این زمینه، ناصرالدین شاه شایسته‌ترین فرد است.
حاشیه ها
سلام
وزن این شعر
فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن می باشد که به اشتباه
فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن درج شده است
1402/01/18 23:04
عزیز کاظمی
شاعر این اختیار را دارد تا رکن اول وزن رمل را به فاعلاتن تغییر دهد.
با سلام و احترام.
وزن شعر درست می باشد زیرا طبق هجاهای بیت اول به صورت صامت مصوت کوتاه صامت شروع شده است که با فعلاتن سازگاری دارد و برای فاعلاتن باید صامت - مصوت بلند در ابتدا می آمد.
این شعر را استاد شجریان به زیبایی در آلبومی قدیمی به نام آه سحر در مایه دشتی اجرا کرده است
سلام.
حیف این طبع روان و استعداد و ذوقی که فروغی داشت ولی آخر همه‌ی غزلیات اسم ناصرالدین شاهی رو اورده و مدح کرده که...
کاش پایان بندی بهتری در نظر می گرفت.
واقعا حیف!
1400/09/12 08:12
ملیکا رضایی
من نیز با شما موافقم :-)
خیلی شعر زیبایی ست و اگر آخرش را مانند شعر های حافظ یا سعدی تمام می‌نمودند چه شعری میشد:-)))))
بیت پایانی شبیه به جیره خواری‌ست
به این اصطلاح که از اجبار باشد
معلوم می‌شود که فراز و نشیب های شعر هیچ کدام در وصف ناصردین نیس
1399/07/30 11:09
کیومرث محمدی
استاد شجریان در آلبوم "آه سحر" به زیبایی این شعر را اجرا کرده اند
گل به سودای رخت از همه کس "خارتر" است
گل و خار، صنعت ادبی تضاد
1403/08/29 20:10
امین آب آذرسا
درود. به نظرم صنعت ادبی تناسب یا همان مراعات نظیر هم در این دو واژه وجود دارد.
بانو قمرالملوک وزیری و علیرضا شاه محمدی و آقای جانبخش این شعر رو خواندن
1400/09/12 08:12
ملیکا رضایی
درود ها ...
این شعر را پیشتر با صدای استاد شجریان گوش دادم هم به صورت ریمیکس و هم اصل ش را ؛ اما ریمیکس ش که با پیانو بود بسیار عالی بود :-))
نمیدانم چه کسانی گوش کرده اند من از تلگرام دانلود کردم :-)))
عالییی بود ...پر از زیبایی ..
...
به معنای واقعی کلمه پر از غم
...
شاید تنها ریمیکسی بود که از استاد گوش کرده و به مذاقم خوش آمد...
:-)))
عجیب است که این شعر را زودتر به سراغش نیامدم و حدسی هم در مورد شاعر نداشتم :)
...در آخر درودها بر فروغی ...و بر همه دوستان ...
1401/06/23 12:08
علیرضا رضایی
بله این ریمیکس واقعا در گام درستی ساخته شده و اهنگساز آن یک فرد ایسلندی به نام آرنالدز است
فروغی بسطامی