گنجور

غزل شمارهٔ ۷۳۳

ذرهٔ درد بر آن مایهٔ درمان بردن
به ز کوه حسناتست بمیزان بردن
ایستادن نفسی نزد مسیحا نفسی
به ز صد ساله نمازست بپایان بردن
یک طوافی بسر کوی ولی اللّهی
به ز صد حج قبولست بدیوان بردن
تا توانی اگر از غم دگران برهانی
به ز صد ناقه حمراء بقربان بردن
بردن غم ز دل خسته دلی در میزان
به ز صوم رمضانست بشعبان بردن
یکجو از دوش مدین دینی اگر برداری
به ز صد خرمن طاعات بدیان بردن
به ز آزادی صد بندهٔ فرمان بردار
حاجت مؤمن محتاج باحسان بردن
دست افتاده بگیری ز زمین برخیزد
به ز شبخیزی و شاباش ز یاران بردن
نفس خود را شکنی تا که اسیر تو شود
به زاشکستن کفار و اسیران بردن
خواهی ار جان بسلامت ببری تن در ره
خدمتش را ندهی تن نتوان جان بردن
سر تسلیم بنه هرچه بگوید بشنو
از خداوند اشارت ز تو فرمان بردن
دل بدست آر ز صاحبدل و جان از جانبخش
گل و تن را نتوان فیض بجانان بردن

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ذرهٔ درد بر آن مایهٔ درمان بردن
به ز کوه حسناتست بمیزان بردن
هوش مصنوعی: اگر فقط یک قطره درد را با داروی مؤثر درمان کنید، بهتر از این است که کوهی از خوبی‌ها و کارهای نیک را در ترازوی اعمال قرار دهید.
ایستادن نفسی نزد مسیحا نفسی
به ز صد ساله نمازست بپایان بردن
هوش مصنوعی: ایستادن و لحظه‌ای در حضور یک انسان پاک و نیکو مانند مسیحا، به مراتب باارزش‌تر از سال‌ها نماز و عبادت است.
یک طوافی بسر کوی ولی اللّهی
به ز صد حج قبولست بدیوان بردن
هوش مصنوعی: سیر و گردش در کوی ولی‌الله بهتر از صد بار انجام مناسک حج است. در این بیتی به ارزش و اهمیت حضور در محضر خدا و عشق به او اشاره شده و بر این نکته تأکید شده است که نزدیکی به ولی الله از انجام عمل‌های بزرگ مثل حج نیز ارزشمندتر است.
تا توانی اگر از غم دگران برهانی
به ز صد ناقه حمراء بقربان بردن
هوش مصنوعی: هرگاه بتوانی، در صورتی که دیگران را از غم و اندوه رها کنی، این کار از صد شتر سرخ برای قربانی کردن بهتر است.
بردن غم ز دل خسته دلی در میزان
به ز صوم رمضانست بشعبان بردن
هوش مصنوعی: از دل خسته و غمگین، کسی را شاد کردن و غم را از او بردن، بهتر از روزه‌داری در ماه رمضان است.
یکجو از دوش مدین دینی اگر برداری
به ز صد خرمن طاعات بدیان بردن
هوش مصنوعی: اگر فقط یک ذره از بار سنگین گناه را از دوش مؤمنان برمی‌داری، ارزشش بیشتر از صدها تلاش و عبادت دیگر برای کسانی است که به دین پایبندند.
به ز آزادی صد بندهٔ فرمان بردار
حاجت مؤمن محتاج باحسان بردن
هوش مصنوعی: بهتر است که به جای داشتن صد نفر که فقط اطاعت می‌کنند، سواد و آزادی داشته باشیم، چرا که خواسته‌های مؤمن نیازمند مساعدت و کمک است.
دست افتاده بگیری ز زمین برخیزد
به ز شبخیزی و شاباش ز یاران بردن
هوش مصنوعی: اگر دستت را به کسی که روی زمین افتاده است بدهی، او به راحتی بلند می‌شود و این بهتر از آن است که فقط از دوستانت تبریک و شادباش بگیری.
نفس خود را شکنی تا که اسیر تو شود
به زاشکستن کفار و اسیران بردن
هوش مصنوعی: باید خود را مهار کنی تا به آزادی دست یابی، زیرا تسلیم شدن در برابر دشمنان و اسیران بی‌اراده است.
خواهی ار جان بسلامت ببری تن در ره
خدمتش را ندهی تن نتوان جان بردن
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی جانت در سلامت باشد، نباید بدن خود را در خدمت او قرار دهی، زیرا بدون بدن، نمی‌توانی جان را حفظ کنی.
سر تسلیم بنه هرچه بگوید بشنو
از خداوند اشارت ز تو فرمان بردن
هوش مصنوعی: به هر چیزی که خداوند می‌گوید، گوش کن و با تسلیم کامل آن را بپذیر. خداوند از تو می‌خواهد که پیرو و اطاعت‌پذیر باشی.
دل بدست آر ز صاحبدل و جان از جانبخش
گل و تن را نتوان فیض بجانان بردن
هوش مصنوعی: دل را از فردی که دل‌داده است بگیر و جان را از بخشنده‌ای که ناگهان وجودش را احساس می‌کنی؛ اما نمی‌توانی از زیبایی‌ها و جلوه‌های خوب زندگی بهره‌مند شوی.