گنجور

غزل شمارهٔ ۷۱

گرانی از بدرون آید از در جنت
برون روم زدر دیگر ای فلان همت
خیال قرب گرانان دلم گران دارد
چو جای دیدن ایشان و کلفت صحبت
شود زدور چو سنگین عمامهٔ پیدا
نعوذ بالله از این قوم فاقرؤا تبت
بسر ببسته و پیچیده حبلهای مسد
برد زحبلش حمالهٔ الحطب غیرت
عمامهای گران بر سرگران جانان
چو کوه بر سر کوهیست در دل الفت
از آن عمامه سنگین بسر نهد سنگین
که بر زمین بنشاند قرارهٔ کلفت
اگر عمامهٔ سنگین گران بسر ننهند
زجا گیرد و در آید جهان همه وحشت
بمعنی است گران چونکه بر دلست گران
تنش اگر چه سبک باشد از ره صورت
خدا زشر گرانش نگاه میدارد
کسی که خوی کند همچو فیض با خلوت

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گرانی از بدرون آید از در جنت
برون روم زدر دیگر ای فلان همت
هوش مصنوعی: اگر سختی‌هایی از درون برود، از در بهشت هم می‌توانم خارج شوم، ای فلان، تلاش خود را بکن.
خیال قرب گرانان دلم گران دارد
چو جای دیدن ایشان و کلفت صحبت
هوش مصنوعی: اندیشه نزدیک شدن به محبوبان، دل مرا سنگین و ناراحت می‌کند؛ چرا که خود را در جایی می‌بینم که نمی‌توانم آن‌ها را به خوبی ببینم و از حضورشان بهره‌مند شوم.
شود زدور چو سنگین عمامهٔ پیدا
نعوذ بالله از این قوم فاقرؤا تبت
هوش مصنوعی: زمانی که عمامه‌ای سنگین را از دور ببینی، به وضوح نمایان می‌شود. به خدا پناه می‌برم از این مردم، پس باید آیات تبت را خواند.
بسر ببسته و پیچیده حبلهای مسد
برد زحبلش حمالهٔ الحطب غیرت
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به توصیف شخصی می‌پردازد که با دقت و دلبستگی، بار سنگینی را بر دوش می‌کشد. او با اراده و غیرتی مثال‌زدنی در حال انجام کار خود است و نشان می‌دهد که در برآوردن مسئولیت‌هایش قوی و محکم است. این تصویر به ما حس تلاش و سخت‌کوشی را منتقل می‌کند.
عمامهای گران بر سرگران جانان
چو کوه بر سر کوهیست در دل الفت
هوش مصنوعی: کلاه‌های گرانبها بر سر محبوبی که بسیار ارزشمند است مانند کوهی است که بر روی کوه دیگری قرار دارد و در دل محبت جا دارد.
از آن عمامه سنگین بسر نهد سنگین
که بر زمین بنشاند قرارهٔ کلفت
هوش مصنوعی: کسی که عمامه سنگینی روی سر می‌گذارد، به همان اندازه که به ظاهر خود اهمیت می‌دهد، باید آماده باشد که با سنگینی و مسئولیت‌های آن نیز کنار بیاید.
اگر عمامهٔ سنگین گران بسر ننهند
زجا گیرد و در آید جهان همه وحشت
هوش مصنوعی: اگر افرادی که مسئولیت‌های بزرگ و سنگین را به دوش دارند، نتوانند به درستی از عهدهٔ این مسئولیت‌ها برآیند، وضعیت دنیا به تلاطم و ترس می‌گراید.
بمعنی است گران چونکه بر دلست گران
تنش اگر چه سبک باشد از ره صورت
هوش مصنوعی: معنی این بیت به این صورت است که بار و بار سنگینی که بر دل انسان است، ارزش و اهمیت بیشتری دارد، حتی اگر جسم او به نظر سبک و بی‌ وزن بیاید. در واقع، این اشاره به این دارد که نگرانی‌ها و احساسات درونی، فشار بیشتری به انسان می‌آورند تا وزن فیزیکی او.
خدا زشر گرانش نگاه میدارد
کسی که خوی کند همچو فیض با خلوت
هوش مصنوعی: خدا یاوری می‌کند به کسانی که در خلوت خود به خودسازی و نیکویی می‌پردازند و از شرور دوری می‌کنند.