گنجور

غزل شمارهٔ ۲۵۴

ز روی مهوشان چشمم دمی دل بر نمی‌دارد
ازین بهتر کسی از عمر حاصل بر نمی‌دارد
یکی میگفت دل بردار از روی بتان گفتم
مرا عشقست چون جان کس ز جان دل بر نمی‌دارد
ز تیغ جور خوبان زنده میگردد دلم آری
چنین مرغ از چنان صیاد بسمل بر نمی‌دارد
دل از عشق مجازی رو بمعشوقی حقیقی کرد
چه حق بین شد دگر او مهر باطل بر نمی‌دارد
زمعنی یافت چون صیقل ز صورت زنک کی گیرد
صفا چون یافت از جان دل ز تن گل بر نمی‌دارد
شراب عشق حق نوشد بهر دم بی دهان و لب
ز چشم مست خوبان فیض از آن دل بر نمی‌دارد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز روی مهوشان چشمم دمی دل بر نمی‌دارد
ازین بهتر کسی از عمر حاصل بر نمی‌دارد
هوش مصنوعی: چشمانم از زیبایی‌های محبوبم لحظه‌ای نمی‌تواند جدا شود، زیرا کسی در زندگی بهتر از این عشق به دست نمی‌آورد.
یکی میگفت دل بردار از روی بتان گفتم
مرا عشقست چون جان کس ز جان دل بر نمی‌دارد
هوش مصنوعی: کسی می‌گفت که دل را از زیبایی‌های ظاهری بردار، اما من پاسخ دادم که عشق من مانند جان است و هرگز نمی‌توانم دل را از آن جدا کنم.
ز تیغ جور خوبان زنده میگردد دلم آری
چنین مرغ از چنان صیاد بسمل بر نمی‌دارد
هوش مصنوعی: دل من از ظلم و ستم زیبایی‌ها زنده می‌شود، به‌راستی که چنین پرنده‌ای از دست چنین شکارچی‌ای نمی‌تواند جان سالم به در ببرد.
دل از عشق مجازی رو بمعشوقی حقیقی کرد
چه حق بین شد دگر او مهر باطل بر نمی‌دارد
هوش مصنوعی: دل از عشق دنیوی و زودگذر دوری جست و به سمت معشوقی واقعی و جاویدان گرایش پیدا کرد. اکنون دیگر نمی‌تواند به عشق‌های موقتی و بی‌پایه توجه کند.
زمعنی یافت چون صیقل ز صورت زنک کی گیرد
صفا چون یافت از جان دل ز تن گل بر نمی‌دارد
هوش مصنوعی: این اشعار بیانگر این مفهوم است که اگر باطن و روح انسان (جان دل) پاک و زیبا باشد، زیبایی ظاهری (صورت) نیز به دنبال آن خواهد آمد. مانند صیقل دادن یک جسم که باعث درخشندگی و طراوت آن می‌شود، روح و معنای عمیق نیز باعث جلب صفا و زیبایی می‌گردد. در نهایت، هنگامی که انسان از حقیقت باطن خود آگاه شود، دیگر نیازی به تکیه بر ظواهر ندارد.
شراب عشق حق نوشد بهر دم بی دهان و لب
ز چشم مست خوبان فیض از آن دل بر نمی‌دارد
هوش مصنوعی: نوشیدن شراب عشق الهی به گونه‌ای است که حتی بدون دهان و لب، از زیبایی‌های دل‌انگیز و جذاب سایرین، می‌توان بهره‌مند شد و دل هیچ‌گاه از این فیض سیر نمی‌شود.