فردوسیبخش ۱ - به خواب دیدن فردوسی دقیقی را
چنان دید گوینده یک شب به خواب
که یک جام می داشتی چون گلاب
دقیقی ز جایی پدید آمدی
بران جام می داستانها زدی
به فردوسی آواز دادی که می
مخور جز بر آیین کاوس کی
که شاهی ز گیتی گزیدی که بخت
بدو نازد و لشگر و تاج و تخت
شهنشاه محمود گیرنده شهر
ز شادی به هر کس رسانیده بهر
از امروز تا سال هشتاد و پنج
بکاهدش رنج و نکاهدش گنج
ازین پس به چین اندر آرد سپاه
همه مهتران برگشایند راه
نبایدش گفتن کسی را درشت
همه تاج شاهانش آمد به مشت
بدین نامه گر چند بشتافتی
کنون هرچ جستی همه یافتی
ازین باره من پیش گفتم سخن
سخن را نیامد سراسر به بن
ز گشتاسپ و ارجاسپ بیتی هزار
بگفتم سرآمد مرا روزگار
گر آن مایه نزد شهنشه رسد
روان من از خاک بر مه رسد
کنون من بگویم سخن کو بگفت
منم زنده او گشت با خاک جفت
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چنان دید گوینده یک شب به خواب
که یک جام می داشتی چون گلاب
هوش مصنوعی: گوینده در خواب می‌بیند که یک جام شراب دارد که شبیه گلاب است.
دقیقی ز جایی پدید آمدی
بران جام می داستانها زدی
هوش مصنوعی: شما از جایی به وجود آمده‌اید که داستانها و خاطرات بسیاری را در دل خود دارد و به دیگران می‌گویید.
به فردوسی آواز دادی که می
مخور جز بر آیین کاوس کی
هوش مصنوعی: به فردوسی گفتی که فقط بر اساس سنن و رسم و رسومات کیانی، باده نخور.
که شاهی ز گیتی گزیدی که بخت
بدو نازد و لشگر و تاج و تخت
هوش مصنوعی: شاهی را انتخاب کرده است که خوشبختی به او افتخار می‌کند و دارای لشکر، تاج و تخت است.
شهنشاه محمود گیرنده شهر
ز شادی به هر کس رسانیده بهر
هوش مصنوعی: شاه محمود با شادی، چیزی از شهر را به هر کسی که دوست دارد، می‌دهد.
از امروز تا سال هشتاد و پنج
بکاهدش رنج و نکاهدش گنج
هوش مصنوعی: از امروز تا سال هشتاد و پنج، گنج و ثروتش کم نخواهد شد، اما رنج و زحمتش کم خواهد شد.
ازین پس به چین اندر آرد سپاه
همه مهتران برگشایند راه
هوش مصنوعی: از این به بعد، سپاه همه سران به چین خواهند آمد و راه‌ها را برای ورود خود باز خواهند کرد.
نبایدش گفتن کسی را درشت
همه تاج شاهانش آمد به مشت
هوش مصنوعی: نباید به کسی به‌طور تند و بی‌احترامی صحبت کرد؛ زیرا همه‌ی ارجمندترین مقام‌ها و سلطنت‌ها ممکن است به سادگی به هم بریزند.
بدین نامه گر چند بشتافتی
کنون هرچ جستی همه یافتی
هوش مصنوعی: اگر هرچه در این نامه نوشته شده را پیگیری کنی، حالا هرچه جستجو کردی، همه را یافته‌ای.
ازین باره من پیش گفتم سخن
سخن را نیامد سراسر به بن
هوش مصنوعی: من پیشتر درباره این موضوع صحبت کردم، اما نتوانستم تمام موضوع را به طور کامل بیان کنم.
ز گشتاسپ و ارجاسپ بیتی هزار
بگفتم سرآمد مرا روزگار
هوش مصنوعی: من دربارهٔ گشتاسپ و ارجاسپ هزاران بیت شعر سروده‌ام و حالا دورانم به پایان رسیده است.
گر آن مایه نزد شهنشه رسد
روان من از خاک بر مه رسد
هوش مصنوعی: اگر آن مایه به دست شاه برسد، روح من از خاک برخواهد خاست و به آسمان خواهد رسید.
کنون من بگویم سخن کو بگفت
منم زنده او گشت با خاک جفت
هوش مصنوعی: حالا من صحبت می‌کنم، کسی که قبلاً گفت: من زنده‌ام و او با خاک در آمیخته شده است.
حاشیه ها
1392/01/23 00:03
امین کیخا
به اشکاری حاصل یک خواب الهام دار دانسته شده این بخش شاه نامه بر روان هر دوان از دقیقی و فردوسی جانپاک درود
1392/04/15 13:07
deargoli deargoli@gmail.com
با سلام و ادب و احترام
روان پاک بزرگان سرشار از رحمت حق باد
فردوسی شعر سروده ولی دقیقی تاریخ نگاری کرده است
آفرین فردوسی