گنجور

بخش ۴۵

ازان پس به هرسو یکی نامه کرد
به جایی که درویش بد جامه کرد
بپرسید هرجا که بی‌رنج کیست
به هرجای درویش و بی‌گنج کیست
ز کار جهان یکسر آگه کنید
دلم را سوی روشنی ره کنید
بیامدش پاسخ ز هر کشوری
ز هر نامداری و هر مهتری
که آباد بینیم روی زمین
به هرجای پیوسته شد آفرین
مگر مرد درویش کز شهریار
بنالد همی از بد روزگار
که چون می گسارد توانگر همی
به سر بر ز گل دارد افسر همی
به آواز رامشگران می خورند
چو ما مردمان را به کس نشمرند
تهی دست بی‌رود و گل می خورد
توانگر همانا ندارد خرد
بخندید زان نامه بیدار شاه
هیونی برافگند پویان به راه
به نزدیک شنگل فرستاد کس
چنین گفت کای شاه فریادرس
ازان لوریان برگزین ده هزار
نر و ماده بر زخم بربط سوار
به ایران فرستش که رامشگری
کند پیش هر کهتری بهتری
چو برخواند آن نامه شنگل تمام
گزین کرد زان لوریان به نام
به ایران فرستاد نزدیک شاه
چنان کان بود در خور نیک‌خواه
چو لوری بیامد به درگاه شاه
بفرمود تا برگشادند راه
به هریک یکی گاو داد و خری
ز لوری همی ساخت برزیگری
همان نیز خروار گندم هزار
بدیشان سپرد آنک بد پایدار
بدان تا بورزد به گاو و به خر
ز گندم کند تخم و آرد به بر
کند پیش درویش رامشگری
چو آزادگان را کند کهتری
بشد لوری و گاو و گندم بخورد
بیامد سر سال رخساره زرد
بدو گفت شاه این نه کار تو بود
پراگندن تخم و کشت و درود
خری ماند اکنون بنه برنهید
بسازید رود و بریشم دهید
کنون لوری از پاک گفتار اوی
همی گردد اندر جهان چاره‌جوی
سگ و کبک بفزود بر گفت شاه
شب و روز پویان به دزدی به راه

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

حاشیه ها

1396/11/09 20:02
علی

در این شعر معنی لوریان و لوری پیست؟

1400/09/11 14:12
Ali Ahmadi

دوست عزیز طبق نسخه خطی قدیمی این لَوزی هست یا لَوزیان هست و اینجا جعل و تحریف شده من نسخه خطی دارم لوری یا لوریان نیست

1400/09/11 16:12
حمیدرضا

دوست عزیز،

فقط شما نسخهٔ خطی ندارید. نسخه‌های خطی همه عین هم نیستند و اختلاف بین آنها زیاد است. این که نسخهٔ خطی شما چقدر اعتبار داشته باشد بستگی به اصالت و سال نسخه‌برداری و کاتب و ... دارد که جنابعالی هیچکدام را ذکر نکرده‌اید. در انتخاب کلمات هم دقت کنید. تحریف و جعل (که جرم و گناه است و اشتباه قابل گذشتی نیست) زمانی معنی پیدا می‌کند که عمدی پشت آن باشد و مثلا از تبدیل لوزی به لوری سودی به کسی برسد. بسیاری از اختلافات حاصل اشتباهات سهوی هستند و حتی آنهایی که کاتب عمدا چیز دیگری نوشته انگیزه‌اش عموما این بوده که کلمهٔ مرجع را نمی‌فهمیده و فکر می‌کرده اشتباه است یا در بدترین حالت سلیقه‌اش کلمهٔ به زعم خودش زیباتری را می‌پسندیده و البته عموما درک درستی راجع به اهمیت حفظ اصالت متن نداشته‌اند. کما این که عموما مشکل بدخطی یا ناخوانایی نسخهٔ مرجعش بوده که باعث شده کلمات ناآشنا را حدس بزند.

این متن مطابق شاهنامهٔ چاپ مسکو است که تصویر آن زیر متن در دسترس است (در آنجا در پاورقی «نوریان» را هم بدل آورده، این شاهنامه حاصل بررسی چندین نسخهٔ خطی توسط ادیبان برجسته است). این متن می‌بایست مطابق مرجعش باقی بماند و شما می‌توانید تفاوتها را در همین حاشیه‌ها ذکر کنید تا دیگران آگاه باشند.

در ذکر اختلافات مشخصات کامل نسخه‌تان را ذکر کنید تا به کار پژوهشگران بیاید.

و در نهایت به فرض که لوزی و لوزیان باشد. معنی لوزی و لوزیان چیست؟

1401/07/06 21:10
مهرداد تاریبان

اصلا خود واژه لوریان در منابع متعددی قید شده . لوری یا لوریان هستش حتی توی ایالت راجستان هند الوار راجستان معروفه. توی مناطق لور بختیاری نشین یه منطقه داریم اسمش گور شنگلی هستش . شنگل زمان حکومت بهرام گور پادشاه هندوستان بوده کسی که درخواست بهرام گور رو واسه فرستادن لورها به ایران برای خنیاگری قبول میکنه. دره هندو بختیاری  هم یه منطقه معروفه که توی کوهرنگ بختیاری واقع شده. دهخدا هم دقیقا میگه لوری منسوب به قوم لور هستش. قوم لور توی هندوستان از اقوام بزرگ اونجا هستش. 

1403/02/25 15:04
Mehrab Jahan

واژه شِنگِل در بختیاری به معنی همان شن شن آغشته به خاک است وهمان شنهایی است که در ماسه مخلوط می‌کنند وقتی به محلی اطلاق میشود حرف ی به انتهای آن اضافه می‌شود و مختص به کلمه  هم نیست مثال: در بختیاری موله شِنگِلی که فارسی آن می‌شود تپه شنی و این روش نامگذاری در بختیاری رایج است و همچنین در بختیاری به گوساله  جوان ماده می‌گویند شّنگُل و گُوّر در بختیاری یعنی گوساله و گُوّرشّنگُلی در جمع میشه گوساله ماده  وهمچنین معنی دیگر با ساختار شُنگُل میشه ناز و تو دل برو و بیشتر وقتی میخوان دختربچه ها را نوازش کنند استفاده میکنند بعنوان مثال وقتی خطاب به کودکان می‌گویند خیلی شُنگُلی یعنی خیلی نازی

گورشنگلی مد نظر شماهم میشه منطقه شنی

 اول زبان بختیاری یاد را بگیرید بعد در مورد مناطق بختیاری نظر بدهید

1403/06/11 11:09
لیدا طلایی

در جواب مهراب : 

این که شنگل با لوریان مرتبط هستند از مسائل اثبات شده و قطعی می باشد! واقعا جای تحقیق هستش چرا لوریان با قوم لور مرتبط هستن. و جالبه یه منطقه به اسم شنگل در ناحیه لردگان یا لوردگان داریم. این نشان دهنده ارتباط لوریان باستان با لورهای ایران هستش ولی یکی باشن یا نه باید تحقیق کرد 

1403/06/03 21:09
لیدا طلایی

آقای تاریبان این که لوریان هند با لورهای ایران مرتبط باشند صرفا یک نظریه هستش نه قطعیت. بله یه سری اسامی مرتبط در میان لورهای ایران وجود داره ولی بازم نیاز به کنکاش بیشتری هست

1397/09/12 10:12
سیاووش

با درود اهورامزدا بر شما ایرانیاران ؛ از اینکه چنینین کار سترگی در پیوند با آشنایی ایرانیان به فرهنگ فرمند ایران بوم آریایی میکنید ؛ بیکران و بی کنار سپاسمندم

1399/11/27 21:01
محمد

منظور قوم لر نیست. در شعر سعدی برای قوم لر از کلمه "لر" استفاده شده در حالی که در اینجا "لوری". ضمنا گفته نشده "لور" بلکه گفته شده "لوری". یعنی یک کلمه حساب می شود و اصلا به معنی "یک لر" نمی باشد. چنانکه حالت جمع آن نیز "لوریان" ذکر شده است، حال آنکه جمع کلمه "لور" کلمه "لوران" است. البته گروهی در لرستان زندگی می کنند که به آنان، لوطی می گویند. علاوه بر نوازندگی، گاهی کولی گری می کنند. جمعیت آنها در حدود چند صد نفر است، و ممکن است به آنها مربوط باشد. البته خودشان معتقد هستند که از هند آمدهاند.

1401/07/26 03:09
مهرداد تاریبان

عزیز لوری یا لور هیچ فرقی ندارند مثل پارس و پارسی اینو علامه دهخدا هم تعریف کرده است. در ضمن در کشور هندوستان قوم لور معروفه و یه منطقه به اسم الوار هم توی ایالت راجستان هند دارند.

1403/01/31 22:03
شادی اروندی

‌ در هیچ کتابی هیچ مستندی ،  نژاد لور در هندوستان ثبت نشده.

با چه سندی به خودتون اجازه این گستاخی رو میدین که به قوم بزرگ لر توهین کنید؟!

کجاست اون قوم بزرگ لوری در هندوستان؟

برید تمام اقوام هندوستان رو زیر و رو کنید. برید چهارتا کتاب بخونید . بعد لوریان رو به لر ربط بدین.‌

اون شهر الوار در هندوستان که بعضی یاوه گویان ذکر میکنن. در زبان انگلیسی به صورت Alwarنوشته میشه.

شما با چه منطقی این رو به لر ربط میدین؟ 

با تبدیل کردن نوشتاری متفاوت انگلیسی به فارسی؟

در ضمن الوار جمع لور در قواعد زبان عربی است.

قبل از هر یاوه گویی ثابت کنید قواعد عربی در ادبیات هندوستان نفوذ کرده. 

دوم اینکه در فرانسه یک بندر به اسم لوریان وجود دارد.

لابد آنجا رو هم لرها فتح کردن. درسته اساتید دانا؟

واژه لر یا لور یکی از واژگانی هست که در اکثر زبان ها و گویش های جهان وجود داشته و دارد.

کسی که ادبیات فرانسه و انگلیسی و ترکی رو خوانده باشد حداقل حرف مرا می‌فهمد. 

 

در کشور آلبانی در قلب اروپا مردمانی زندگی میکنند با نام الوری. 

همینطور رقص و موسیقی مشابه با لرها دارند.

هرچی لر یا لور هست به قوم لر ربط دهید .

تا ببینیم کدام تاریخدان یا واژه شناس حرف شما را به عنوان تاریخ ثبت میکند. 

 

 

1403/04/20 05:07
حنان نقوی

دقیقا درسته 

1403/06/03 21:09
لیدا طلایی

شادی خانم این که لوریان با قوم لور مرتبط باشند هیچ ایراد یا ضعفی واسه قوم لور نیست! شما مباحث تاریخی رو قومیتی می کنید؟! لوریان هند از اقوام با اصالتی هستند. 

1399/12/25 09:02
مهدی سعیدی

با درود
در حد فاصل مسیر مواصلاتی شهرستان بروجن به لردگان ، منطقه صعب العبوری هست به نام " گوشنگلی" که تعدادی از پژوهشگران موسیقی محلی ، از جمله هوشنگ جاوید ، معتقدند این نام مخفف و برگرفته از همین داستان آمدن لوریان از هند به خواهش بهرام گور و دستور شنگل هندی است . بعلاوه در جایی هم خوانده ام که خود کلمه " لردگان" هم به معنی نوازندگان است که نیاز به تحقیق دارد .

1401/07/26 03:09
مهرداد تاریبان

جالبه توی مناطق لورهای بختیاری یک منطقه به اسم گورشنگلی داریم . یعنی این گفتمان فردوسی هم تایید میشه جورایی. البته فارغ از یکی بودن اسمشان که از لور می آیند.  

1403/03/29 13:05
مونگولوم پارسیان هند

تاریخ ایل قشقای طبق کتابهای

 

1_میرزا جعفر خرموجی کتاب حقایق

 

الاخبار)) سال ۱۲۶۷

 

2 میرزا مهدی خان استرآبادی کتاب خلاصه ی عباسی 3_هنری فیلد در کتاب مردم شناسی 4 میرزا حسن فسایی در کتاب (فارسنامه ی ناصری

 

تمام این نویسندگان ایل قشقای را ترکمن و مغول یاد کردند و قشقا را به

 

معنای فراری و ناصرخان قشقای ریس ایل قشقای مینویسد که اسناد در دست نداریم ولی انچه سینه به سینه به دست ما رسیده است این است که ما به همراه چنگیزخان مغول به سرزمین ترکمن و سپس به ایران آمده ایم و خود را از نژاد مغولهای شجاع خوانده است 

لوریان فیوج قشقایی هم معروفن یک طایفه بنام لفیوج دارند ، قراچه ای دارند قراچه در ترکی یعنی کولی ، صحبت من اینه که اگر لوریان یا حالا لوریان فیوج همین مردم همتی ایلامی تبار اتابکان لر هستند ، پس چرا در مردم شناسی لر جداست از لوریان فیوج 😂 ۴تا کتاب مردم شناسی بخونید 

1402/09/21 20:12
حسام نصری

این لوریانی که در اینجا ذکر شده و از ایالت راجستان هند آمده اند دارای زبان راجی می باشند و در حوالی ری ساکن شده اند و اکنون زبانشان راجی است. 

1403/01/18 18:04
شاهین مهری

دوستان اگر منظور قوم لر باشد نباید اثری از زبان هندی در لری وجود داشته باشد؟! به نظرم این فقط یک تشابه اسمی است... 

1403/06/03 21:09
لیدا طلایی

لوریان شاهنامه از اقوام وارداتی زمان بهرام گور ساسانی هستند این که این جماعت به مردم قوم لور در ایران مرتبط باشند از مباحثی هستش که باید مورد کنکاش دقیق قرار بگیره. این که منطقه ای به اسم گور شنگولی در منطقه بختیاری ها قرار دارد باز هم میتونه سرنخ مهمی باشه برای این مورد. 

1403/07/24 01:09
لیدا طلایی

به صورت کلی بخواهیم این مساله را موشکافی کنیم باید اعتراف کرد که بین لوریان هند و لورهای ایران ارتباط به شدت معناداری وجود دارد. به عنوان مثال چرا یک منطقه به اسم گورشنگلی دقیقا در ناحیه لوردگان در استان چهارمحال و بختیاری باشه؟! و این را نیز می دانیم که شنگل کسی بوده است که لوریان را به ایران فرستاد تا مردم ایران را سرگرم کنند و به ساز و آواز بپردازن! چرا در مناطق لورنشین اسم هند و لور زیاد است؟! مثلا ناحیه حسن هندو بختیاری یا دره هندیان پاپی و ... ! اما بازم نیاز با تحقیقات جامع تری هستش که به واقعیات بیشتری برسیم! ما در ناحیه راجستان هند منطقه ای به اسم الوار داریم و جالب تر این که در شهرستان اندیمشک ما منطقه ای به اسم الوار گرمسیری داریم! خود نام اندیمشک از ایندیا یا هندوستان گرفته شده است! تحقیقات بیشتری برای این موارد باید صورت بگیرد. 

1403/07/18 00:10
لیدا طلایی

بنده یه چند ماهی میشه به موضوع ارتباط لورهای ایران با لورهای هندوستان و ماجرای وارد شدن لوریان به ایران در زمان بهرام گور ساسانی علاقه مند شدم! الان جدیدا به یه روستا توی شهرستان دِهلُران(دهلوران) برخوردم به اسم #چم_هندی!!! این روستا در شهرستانی به اسم دهلُران خودش میتونه قسمتی از پازل ارتباط بین لورهای هندی شاهنامه و لورهای ایران باشه! تازه اگه گور شنگلی شهرستان لُردگان یا لوردگان رو در نظر بگیریم این خودش میتونه دلیل متقنی باشه بر هندی بودن لورها و صحت گفتمان فردوسی مبنی بر ورود لورهای هندی به ایران در زمان بهرام گور ساسانی پادشاه ایران و شنگل پادشاه هندوستان! قبلا روستاهایی مثل دره هندیان پاپی و حسن هندو بختیاری یا هنده بختیاری هم توجه منو به خودش جلب کرده بود. این که اسم #الوار_گرمسیری اندیمشک(هندیمشک) با #الوار راجستان هند یکی هستن بازم مارو به قطعیت ارتباط لورها با هندوستان می رساند! اینا سرنخ هایی هستن که لورهای ایران رو به لورهای هندوستان مرتبط میکنه! شهر بنگلور هندوستان هم میتونه مرتبط باشه!