اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
فایر با تظاهر، ریا، بیکارگی و تن پروری به شدت مخالف بوده و ریاکاران و تن پروران را سرزنش می کرده است.
هوش مصنوعی: فایر به شدت با تظاهر، ریاکاری، بیکاری و تنبلی مخالف بود و افرادی را که این ویژگی‌ها را داشتند، مورد سرزنش قرار می‌داد.
گروهی از طلبه در «برد خون» که در زمان فایز دارالعلم کوچکی بوده فقط به درس خواندن و تن پروری و خورد و خواب می پرداخته اند و بدین بهانه از کار و کوشش سر باز می زده اند، این تنبلی و تن پروری و بی توجهی آنان به کار و کوشش نفرت و خشم فایز را که به زبان و صرف و نحو عربی هم تسلطی داشته نسبت به آنان برانگیخته و سبب می شود که این قطعه شعر ملمع را بسراید:
هوش مصنوعی: در گذشته، گروهی از طلبه‌ها در «برد خون» که یک دارالعلم کوچک بود، فقط به درس خواندن و تنبلی و خوردن و خوابیدن مشغول بودند. به این بهانه از تلاش و کار سخت خودداری می‌کردند. این کسالت و بی‌توجهی آنها به کار و تلاش، خشم و نفرت فایز را برانگیخت، فردی که به زبان عربی و قواعد آن تسلط داشت. این احساسات موجب شد که او یک قطعه شعر زیبا بنویسد.
ایها الطلاب ناموا فی بیوت
-واسکنوا فی دار کم کالعنکبوت
هوش مصنوعی: ای دانش‌آموزان، در خانه‌های خود استراحت کنید و در منزل‌تان زندگی کنید مانند تار عنکبوت.
فاذکروا اشعار باقر دائما
-لا تقولوا کان زید قائما
هوش مصنوعی: به یاد داشته باشید شعرهای باقر را همیشه بگویید؛ نه اینکه بگویید زید ایستاده بود.
مدرسه باید که تن لاغر کند
جسم را افسرده، رخ اصفر کند
هوش مصنوعی: مدرسه باید به انسان کمک کند تا با جدیت و تلاش بیشتر، روحیه و انرژی تازه‌ای به خود بدهد و از حالت کسالت و بی‌تحرکی خارج شود.
مدرسه کی زیبد این نابخردان
جای اینان است اصطبل خران
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که برخی افراد نادان و بی‌فکر، مناسبتی برای حضور در مدرسه ندارند و در واقع، حضور آنها در مدرسه مانند قرار گرفتن در اصطبل برای خرها است. این بیان نشان‌دهنده انتقاد از وجود افرادی است که از علم و دانش بهره‌مند نیستند و با این حال در محیط‌های آموزشی حضور دارند.
حاشیه ها
ظاهرا این شعر پس از سفر فایز به نجف و دیدن طلاب حوزه علمیه انجا و درباره عده ای از طلاب نجف که درس نمیخواندند وفقط میخوردند و میخوابیدند ،سروده شده است .منبع سخن بنده گفتگوهای حضوری با نوه ی فایژ مرحوم رئیس عباس فایز میباشد .پیروز باشید .
فایز