گنجور

شمارهٔ ۹ - قطعه

شاها همه شاهان را شاهی به هنرمندی
بنیاد شهنشاهی محکم تو درافکندی
هر جا که تو کوشیدی، خصمان قوی دیدی
بیخ همه ببریدی تخم همه برکندی
بس دشمن پر دستان، کز تیغ تو شد بیجان
بس لشگر بی پایان، کز هم تو پراکندی
نصرت ز تو پیدا شد، ملک از تو مهیا شد
الحق به تو زیبا شد، شاهی و خداوندی
اصل تو بدایع را، چون چرخ طبایع را
اجرام و طلایع را، شاهی تو نه فرزندی
رنج آید و مسکینی، کاری که تو نگزینی
کفر آرد و بی دینی، چیزی که تو نپسندی
چون طبع تو را آخر، در طبع نشد ظاهر
زین رتبت و این خاطر شد حاصل خرسندی

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شاها همه شاهان را شاهی به هنرمندی
بنیاد شهنشاهی محکم تو درافکندی
هوش مصنوعی: ای پادشاه، تو به مهارت و هنرت، ریشه‌های پادشاهی خود را به گونه‌ای محکم بنا نهادی که همه پادشاهان دیگر را تحت تأثیر قرار داده‌ای.
هر جا که تو کوشیدی، خصمان قوی دیدی
بیخ همه ببریدی تخم همه برکندی
هوش مصنوعی: هر جایی که تلاش کردی، دشمنان قوی را مشاهده کردی و ریشه‌ی همه را قطع و تخم همه‌ی آنها را از بین بردی.
بس دشمن پر دستان، کز تیغ تو شد بیجان
بس لشگر بی پایان، کز هم تو پراکندی
هوش مصنوعی: بسیاری از دشمنان که تحت ضربه‌ی شمشیر تو جان خود را از دست دادند، لشکرهای بی‌شماری که به خاطر تو متفرق شدند.
نصرت ز تو پیدا شد، ملک از تو مهیا شد
الحق به تو زیبا شد، شاهی و خداوندی
هوش مصنوعی: پیروزی و کمک تو مشخص شد و سلطنت به مدد تو آماده گردید. به راستی که زیبایی در وجود تو تجلی پیدا کرد، تو هم پادشاهی و هم صاحب قدرتی.
اصل تو بدایع را، چون چرخ طبایع را
اجرام و طلایع را، شاهی تو نه فرزندی
هوش مصنوعی: شما ذات خود را به زیبایی‌های خلاقیت نشان می‌دهید، همان‌طور که اجرام آسمانی و نقاط آغازین در طبیعت وجود دارند. شایستگی شما از آنچه به دنیا می‌آید بالاتر است و نشان از عظمت شما دارد.
رنج آید و مسکینی، کاری که تو نگزینی
کفر آرد و بی دینی، چیزی که تو نپسندی
هوش مصنوعی: اگر رنج و سختی به سراغت بیاید و تو در شرایطی فقیر و نادار باشی، در این صورت کاری که خودت انتخاب نکرده‌ای، می‌تواند به کفر و بی‌دینی منجر شود. این به آن معناست که چیزهایی که تو نمی‌پسندی و نمی‌خواهی، ممکن است به مشکلات عمیق‌تری برای تو منجر شوند.
چون طبع تو را آخر، در طبع نشد ظاهر
زین رتبت و این خاطر شد حاصل خرسندی
هوش مصنوعی: وقتی طبیعت تو در این مرتبه به خوبی بروز نکرد، این مسئله باعث شد که رضایت و خوشنودی حاصل آید.