گنجور

شمارهٔ ۸۱

تویی مراد دو عالم، خرد همین دانست
کسی که دید خدا در میان چنین دانست
خطا نگر که به یک‌دم هزار شیشه‌ی دل
شکست زاهد و خود را درست درین دانست
هر آنکه دست به دست گره‌گشایی داد
کلید گنج سعادت در آستین دانست
به پایه‌ی شرف آن رند حق‌شناس رسید
که ریگ بادیه را لعل آتشین دانست
چنان کرشمه‌ی ساقی ربود عاشق را
که درکشید می تلخ و انگبین دانست
ز برق حادثه آتش به خرمنش نرسید
غنی که قدر گدایان خوشه‌چین دانست
سزد که مهر سلیمان به اهرمن بخشد
هر آنکه نیک و بد کار از نگین دانست
چه خاک در نظر همتش چه آب حیات
کسی که شیوه‌ی رندان ره‌نشین دانست
قبول داشت فغانی که مقبلش خواندی
تو طعنه کردی و آن ساده آفرین دانست

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تویی مراد دو عالم، خرد همین دانست
کسی که دید خدا در میان چنین دانست
هوش مصنوعی: تو سرچشمه‌ی آرزوهای دو جهان هستی، و کسی که به واقعیت خداوندی پی ببرد، می‌فهمد که خرد و دانایی او در این شناخت نهفته است.
خطا نگر که به یک‌دم هزار شیشه‌ی دل
شکست زاهد و خود را درست درین دانست
هوش مصنوعی: به دقت نگاه کن که در یک لحظه، هزاران دل شکسته‌ی زاهد وجود دارد و او خود را درست و بی‌خطا می‌داند.
هر آنکه دست به دست گره‌گشایی داد
کلید گنج سعادت در آستین دانست
هوش مصنوعی: هر کسی که به دیگران کمک می‌کند و در مشکلاتشان یاری‌گران می‌شود، به خوبی می‌داند که راز دست‌یابی به خوشبختی در کمک کردن دیگران نهفته است.
به پایه‌ی شرف آن رند حق‌شناس رسید
که ریگ بادیه را لعل آتشین دانست
هوش مصنوعی: بر اساس مقام و ارزش آن فرد بافضیلت، کسی که در جستجوی حقیقت است، به درک عمیق‌تری رسید و توانست حتی ذرات ساده بیابان را به مانند جواهراتی ارزشمند تصور کند.
چنان کرشمه‌ی ساقی ربود عاشق را
که درکشید می تلخ و انگبین دانست
هوش مصنوعی: ساقی با طرز خاص و دلربای خود عاشق را مجذوب کرد به‌گونه‌ای که او متوجه شد در حالی که می‌نوشید، طعم تلخی مشروب و شیرینی عسل را همزمان درک کرد.
ز برق حادثه آتش به خرمنش نرسید
غنی که قدر گدایان خوشه‌چین دانست
هوش مصنوعی: سقوط ناگهانی حادثه نمی‌تواند به ثروتمند آسیب برساند، زیرا او ارزش کسانی را که به‌دنبال روزی هستند و برداشت می‌کنند، درک کرده است.
سزد که مهر سلیمان به اهرمن بخشد
هر آنکه نیک و بد کار از نگین دانست
هوش مصنوعی: هر کسی که خوبی و بدی را بشناسد، سزاوار است که مهر سلیمان را به شیطان هم بدهد.
چه خاک در نظر همتش چه آب حیات
کسی که شیوه‌ی رندان ره‌نشین دانست
هوش مصنوعی: کسی که به روش و طرز زندگی رندان آگاه است، به چیزهای معمولی و پیش پا افتاده مثل خاک و آب زندگی توجهی ندارد. او از عمق و ابعاد بالاتری به زندگی می‌نگرد و برایش این چیزها بی‌ارزش به نظر می‌رسند.
قبول داشت فغانی که مقبلش خواندی
تو طعنه کردی و آن ساده آفرین دانست
هوش مصنوعی: شما به کسی که به او عشق ورزیده‌اید، نسبت به دیگران طعنه زدید و او که اهل سادگی و بی‌پروایی است، این طعنه را به عنوان محبت و تحسین پذیرفته است.