بابافغانیشمارهٔ ۲
ای از لب تو خطبه کلام قدیم را
باعث، رسوم شرع تو امید و بیم را
اول عظیم داشته شأن ترا خدای
وانگاه برفراشته عرش عظیم را
چرخ اثیر تا شرف از گوهرت نیافت
درهم نریخت اینهمه در یتیم را
بر شاهراه عقل نهادی چراغ شرع
تا خلق پی برند ره مستقیم را
قول تو هر کجا که دلیل آورد فقیه
دیگر مجال بحث نماند حکیم را
دارد چنان دمی که بمعجز فرو برد
شمشیر خطبه ی تو عصای کلیم را
روی تو در سلامت خلقست وین سخن
روشن بود چون آینه طبع سلیم را
آن دم که فخر داشت بدان سالها مسیح
در گلشن تو گشت کرامت نسیم را
بر حرف زلف و خال، فغانی قلم کشید
وز دفتر تو خواند الف لام میم را
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای از لب تو خطبه کلام قدیم را
باعث، رسوم شرع تو امید و بیم را
هوش مصنوعی: ای آنکه لب‌هایت باعث برگزاری سخنانی قدیمی هستند، آداب و رسوم دین تو مایهٔ امید و ترس است.
اول عظیم داشته شأن ترا خدای
وانگاه برفراشته عرش عظیم را
هوش مصنوعی: ابتدا خداوند شأن و مقام تو را بسیار بزرگ قرار داده و سپس عرش عظیم خود را به ارتفاع آورده است.
چرخ اثیر تا شرف از گوهرت نیافت
درهم نریخت اینهمه در یتیم را
هوش مصنوعی: تا زمانی که ذاتی ارزشمند از تو به دست نیامده، این چرخ فلکی (که نشانگر سرنوشت و زمان است) هیچ چیز را نتوانسته در هم بشکند و به آشفتگی بیافریند.
بر شاهراه عقل نهادی چراغ شرع
تا خلق پی برند ره مستقیم را
هوش مصنوعی: در مسیر تفکر و منطق، نور و راهنمایی از دین قرار داده‌ای تا مردم بتوانند به درستی و راستا بروند.
قول تو هر کجا که دلیل آورد فقیه
دیگر مجال بحث نماند حکیم را
هوش مصنوعی: هر جا که تو ادعایی مطرح کنی، فقیه دیگر نمی‌تواند بحث بیشتری کند و برای حکیم نیز جایی برای کنکاش باقی نمی‌ماند.
دارد چنان دمی که بمعجز فرو برد
شمشیر خطبه ی تو عصای کلیم را
هوش مصنوعی: زمانی فرا رسیده که قدرت کلام تو آن‌چنان است که می‌تواند حتی شمشیر را به عنوان معجزه‌ای شگفت‌انگیز در برابر عصای حضرت کلیم (موسى) قرار دهد. این اشاره به تأثیر فوق‌العاده و شگرف خطبه‌ی تو دارد.
روی تو در سلامت خلقست وین سخن
روشن بود چون آینه طبع سلیم را
هوش مصنوعی: ظاهر زیبا و سلامت تو باعث خوشحالی و آرامش دیگران است و این موضوع به وضوح مشخص است، مانند آینه‌ای که ویژگی‌های خوب و درست را نشان می‌دهد.
آن دم که فخر داشت بدان سالها مسیح
در گلشن تو گشت کرامت نسیم را
هوش مصنوعی: در آن لحظه‌ای که مسیح در گلزار تو به عظمت و ارجمندی رسید، نسیم نیز به لطف و محبت دست یافت.
بر حرف زلف و خال، فغانی قلم کشید
وز دفتر تو خواند الف لام میم را
هوش مصنوعی: قلم درباره زیبایی زلف و خال تو شعر سرود و از دفتر تو الف، لام، میم را خواند.