بابافغانیشمارهٔ ۱۴ - در منقبت مولای متقیان امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام
ای آمده در گلشن جان نخل تو واحد
اثبات دویی بر الف قد تو زاید
آنی که پی روشنی کار دو عالم
شد نور تو از مشرق و مغرب متصاعد
روی تو بود در نظر بنده ی مؤمن
چون جلوه ی معبود در آیینه ی عابد
دارند محبان تو چون عقد لآلی
از شایبه ی گرد ریا، پاک عقاید
هر گوهر مقصود که در پرده نهان بود
بر لوح ضمیر تو یکایک شده وارد
جایی که قلم نام تو بر لوح نویسد
آنجا چه نماید رقم کلک عطارد؟
سلطان سراپرده ی عزت که ز عصمت
از هر چه بود غیر خدا آمده زاید
خورشیدی و در مطلع انوار امامت
آثار بود عصمت ذات تو شواهد
تسبیح تو آزاد کند در صف طاعت
از دام هوی مرغ دل راکع و ساجد
از نور تو شد مشرق انوار سعادت
در صبح ازل گوشه ی محراب مساجد
سیر تو بود در چمن عالم علوی
شرح شب معراج بدین واقعه شاهد
بی نور ولایت نبود شمع نبوت
هم قول رسولست درین نکته مؤید
در آینه ی نور خدا نقش دویی نیست
هیهات که شد دیده ی احول متردد
گر پرتو خورشید به صد آینه تابد
یک عین بود در نظر دید موحد
در دیده ی غیر تو خیال تو نگنجد
یعنی که برونست ازین پرده زواید
در یک نظر از ذره بخورشید برد راه
آنرا که شود جذبه مهر تو مساعد
عیسی نفسان بر سر خوان انا املح
از چاشنی نطق تو گیرند فواید
در نیت کاری که رضای تو نباشد
گر عقد نمازست بود نیت فاسد
در گردن جان حجله نشینان سخن را
از سلسله ی گوهر وصف تو قلاید
تا چند بود پرتو خورشید ولایت
در پرده نهان از حسد دیده ی حاسد
شد وقت که خورشید عنایت بدرخشد
از اوج یقین کوری این جمع مقلد
آنروز بود اول نوروز هدایت
کاین باغ کهن را شود امر تو مجدد
با سوز دل و دیده ی خونبار، فغانی
شد در طلب گوهر وصف تو مجاهد
تا اهل صفا در طلب گوهر بینش
آرند بجا در حرمت شرط قواعد
گرد قدمت سرمه ی ارباب یقین باد
کاین گوهر مقصود بود اصل مقاصد
شمارهٔ ۱۳ - در مدح تاج الفقراء شاه حسن: این چه مجلس چه بهشت این چه شریف انجمنستشمارهٔ ۱۵ - ای چشمه ی مهر از کف نعلین تو ظاهر: ای چشمه ی مهر از کف نعلین تو ظاهر
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ای آمده در گلشن جان نخل تو واحد
اثبات دویی بر الف قد تو زاید
هوش مصنوعی: ای که در باغ جان حضور داری، نخل تو نشانه‌ای است بر وجود دوگانگی در قد و قامت تو.
آنی که پی روشنی کار دو عالم
شد نور تو از مشرق و مغرب متصاعد
هوش مصنوعی: لحظه‌ای که به دنبال نور و روشنی برای زندگی خود بودم، درخشش تو از هر سو، از شرق و غرب، نمایان شد.
روی تو بود در نظر بنده ی مؤمن
چون جلوه ی معبود در آیینه ی عابد
هوش مصنوعی: چهره تو در نظر من، بنده مؤمن، همچون جلوه معبود برای عابد در آیینه است.
دارند محبان تو چون عقد لآلی
از شایبه ی گرد ریا، پاک عقاید
هوش مصنوعی: محبوبان تو همچون رشته‌ای از مرواریدها هستند که از آلودگی و ترفندهای ریا به دورند و عقایدشان خالص و پاک است.
هر گوهر مقصود که در پرده نهان بود
بر لوح ضمیر تو یکایک شده وارد
هوش مصنوعی: هر گوهری که در پرده پنهان بوده، حالا یکی یکی بر روی صفحه دل تو نمایان شده است.
جایی که قلم نام تو بر لوح نویسد
آنجا چه نماید رقم کلک عطارد؟
هوش مصنوعی: هر جایی که نام تو با قلم نوشته شود، چه معنایی دارد که خطی از ستاره عطارد در آنجا بیفتد؟
سلطان سراپرده ی عزت که ز عصمت
از هر چه بود غیر خدا آمده زاید
هوش مصنوعی: سلطان با عزت و احترام، که به خاطر پاکی و درست‌کاری‌اش فقط وجود خداوند را می‌شناسد و از هیچ چیز دیگر تأثیر نمی‌پذیرد.
خورشیدی و در مطلع انوار امامت
آثار بود عصمت ذات تو شواهد
هوش مصنوعی: تو مانند خورشیدی هستی که در آغاز تابش خود، نشانه‌های رهبری و هدایت را به همراه دارد و پاکی و عصمت وجود تو گواهی بر این حقیقت است.
تسبیح تو آزاد کند در صف طاعت
از دام هوی مرغ دل راکع و ساجد
هوش مصنوعی: ذکر و عبادت تو می‌تواند دل را که اسیر خواسته‌های نفسانی است، آزاد کند و به سوی بندگی و تسلیم در برابر پروردگار رهنمون سازد.
از نور تو شد مشرق انوار سعادت
در صبح ازل گوشه ی محراب مساجد
هوش مصنوعی: از روشنایی تو، در آغاز زمان، نور شادی و سعادت در صبحگاهان در محراب مساجد تابید.
سیر تو بود در چمن عالم علوی
شرح شب معراج بدین واقعه شاهد
هوش مصنوعی: سیر تو در باغ دنیا و آسمان، توصیف شب معراج، گواه این واقعه است.
بی نور ولایت نبود شمع نبوت
هم قول رسولست درین نکته مؤید
هوش مصنوعی: بدون نور امامت، شمع نبوت هم وجود ندارد و این نکته به تأیید سخن پیامبر است.
در آینه ی نور خدا نقش دویی نیست
هیهات که شد دیده ی احول متردد
هوش مصنوعی: در آینه‌ی نور خدا، هیچ نشانی از دوگانگی وجود ندارد. چقدر بعید است که چشم نادان و شگفت‌زده، نتواند این حقیقت را درک کند.
گر پرتو خورشید به صد آینه تابد
یک عین بود در نظر دید موحد
هوش مصنوعی: اگر نور خورشید به صد آینه بتابد، در نظر یک مؤمن همه آنها یک حقیقت به حساب می‌آید.
در دیده ی غیر تو خیال تو نگنجد
یعنی که برونست ازین پرده زواید
هوش مصنوعی: در نظر دیگران، تصویری از تو وجود ندارد، زیرا چیزی که از آن خارج باشد، نمی‌تواند در این پرده جای بگیرد.
در یک نظر از ذره بخورشید برد راه
آنرا که شود جذبه مهر تو مساعد
هوش مصنوعی: در یک نگاه به ذره‌ای از نور خورشید درک می‌شود که چگونه کشش و جاذبه عشق تو، راه را هموار می‌کند.
عیسی نفسان بر سر خوان انا املح
از چاشنی نطق تو گیرند فواید
هوش مصنوعی: عیسی نفسان در اینجا به معنای روح پاک و الهی است. بر سر خوان انا، اشاره به مجالس و محافل معنوی دارد که در آن برکت و رحمت الهی پخش می‌شود. املح به چاشنی‌ها و طعم‌دهنده‌ها مربوط می‌شود و نطق تو نشان از سخنان زیبا و تاثیرگذار دارد. در نتیجه، این جمله به این معناست که از کلام و سخنان تو، به عنوان منبعی سودمند و لذت‌بخش، بهره‌وری کسب می‌کنند.
در نیت کاری که رضای تو نباشد
گر عقد نمازست بود نیت فاسد
هوش مصنوعی: اگر در کاری نیت رضایت تو نباشد، حتی اگر آن کار نماز باشد، نیت آن صحیح نخواهد بود.
در گردن جان حجله نشینان سخن را
از سلسله ی گوهر وصف تو قلاید
هوش مصنوعی: در گردن جان محفل نشینان، سخن را به زیبایی و به طور مهارت‌آمیز درباره تو بیان می‌کنند.
تا چند بود پرتو خورشید ولایت
در پرده نهان از حسد دیده ی حاسد
هوش مصنوعی: چقدر دیگر باید نور خورشید مقام و رهبری در پس پرده پنهان بماند به خاطر حسادت دیدگاه های حسودان؟
شد وقت که خورشید عنایت بدرخشد
از اوج یقین کوری این جمع مقلد
هوش مصنوعی: زمانی فرا رسیده است که خورشید لطف و روشنی فروغش را از اوج یقین بتابد و موجب تاریکی و کوری این جماعت مقلد شود.
آنروز بود اول نوروز هدایت
کاین باغ کهن را شود امر تو مجدد
هوش مصنوعی: در آن روز نوروزی که آغازگر هدایت بود، فرمان تو موجب تجدید این باغ قدیمی خواهد شد.
با سوز دل و دیده ی خونبار، فغانی
شد در طلب گوهر وصف تو مجاهد
هوش مصنوعی: با دل آزرده و چشمان اشکبار، او در جستجوی گوهر وصف تو فریاد زد و تلاش کرد.
تا اهل صفا در طلب گوهر بینش
آرند بجا در حرمت شرط قواعد
هوش مصنوعی: وقتی افراد درستکار و پاک‌دل در جستجوی دانش و بصیرت هستند، باید در رعایت اصول و قواعد به شکل صحیحی عمل کنند.
گرد قدمت سرمه ی ارباب یقین باد
کاین گوهر مقصود بود اصل مقاصد
هوش مصنوعی: در سایه وجود تو، بهترین و باارزش‌ترین هدف‌ها قرار دارد، زیرا تو به راستي و یقین، به تمامی مقاصد و آرزوهای انسان‌ها نمایان می‌کنی.