فصل ۵۳
عشق هرگز جمال خود بدیدۀ علم ننماید ونقد خود برو عرضه نکند زیرا که علم موجب خشیت است و عشق سبب تجاسر عشق را هر دو طرف در خرابی است و علم را هر دو طرف در عمارت و این سرّی عظیم است. آری چون علم بدیدۀ دانائی درنگرد آن چیز که بیند خواهد کهدر ملا آرد و او از آن چیز باز دهد و این معنی در عشق موجب بعد بود زیرا که بغیرت عشق تمام شود و در غیرت روا نبود که صفت جمال معشوق برملا باز دهد بدین سبب علم در عشق نامحرم میآید و عشق جمال خود بدو نمینماید چنانکه گفتهاند:
در عشق تو از ملامتم ننگی نیست
باپنجۀ آن ازین سخن جنگی نیست
این شربت عاشقی همه محرم راست
نامحرم را درین قدح رنگی نیست
فصل ۵۲: اگر اقبال و ادبار عشق در مکوّن و ظهور بود دانم که عشق در حال مکون با صولت تر و باقوتتر بود زیرا که کمین گاه او جان عاشق است چون در جان نهان شود درد بیغایت شود و الم بی نهایت گردد و این اقبال عشق است و ادبار عاشق و این حال تا آنگاه بود که عاشق زنده بجان بود و متحرک بارکان بود چون زندهبجانان شود و ازین مرتبه برگذرد آن شود عشق رخت بربندد و این ادبار عشق و اقبال عاشق است:فصل ۵۴: علم برای آبادانی عالم است پس عالم صاحب خشیت باید اِنَّما یَخشیَ اللّهَ مِن عِبادِهِ العُلَماء تا آبادانی علم را سبب شود و عشق برای خرابی عالم است اَلْمَحَبَةُ نارٌ وَالشوقُ لَهَبُهُ پس عاشق صاحب تجاسر باید تا آتش در هر دو کون زند:
اطلاعات
وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عشق هرگز جمال خود بدیدۀ علم ننماید ونقد خود برو عرضه نکند زیرا که علم موجب خشیت است و عشق سبب تجاسر عشق را هر دو طرف در خرابی است و علم را هر دو طرف در عمارت و این سرّی عظیم است. آری چون علم بدیدۀ دانائی درنگرد آن چیز که بیند خواهد کهدر ملا آرد و او از آن چیز باز دهد و این معنی در عشق موجب بعد بود زیرا که بغیرت عشق تمام شود و در غیرت روا نبود که صفت جمال معشوق برملا باز دهد بدین سبب علم در عشق نامحرم میآید و عشق جمال خود بدو نمینماید چنانکه گفتهاند:
هوش مصنوعی: عشق هرگز زیبایی خود را به علم نمینمایاند و آن را به نمایش نمیگذارد، زیرا علم باعث ترس و احتیاط میشود در حالی که عشق موجب جسارت است. این دو حالت به خرابی میانجامند، در حالی که علم و معرفت باعث ساخت و ساز میشوند و این یک راز بزرگ است. اگر علم به چشم درک نگردد، هر چیزی که میبیند، میخواهد آن را به نمایش بگذارد و آن چیز به او باز میگرداند. این مسئله در عشق موجب فاصله میشود، زیرا عشق بدون غیرت نمیتواند وجود داشته باشد و غیرت اجازه نمیدهد که زیبایی معشوق آشکار شود. به این دلیل، علم در عشق نامحرم است و عشق نمیتواند زیبایی خود را به آن نشان دهد.
در عشق تو از ملامتم ننگی نیست
باپنجۀ آن ازین سخن جنگی نیست
هوش مصنوعی: در عشق تو هیچ خجالت یا سرزنشی برای من وجود ندارد و از اینکه درباره عشق تو صحبت کنم، احساس نگرانی نمیکنم.
این شربت عاشقی همه محرم راست
نامحرم را درین قدح رنگی نیست
هوش مصنوعی: این نوشیدنی عشق، همه را به یکسان به یکدیگر نزدیک میکند و هیچ تفاوتی میان آشنا و ناآشنا وجود ندارد. در این جام رنگی، همه دلی مشترک دارند.