بخش ۱ - سر آغاز
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
حاشیه ها
عشاق نامه یا ده نامه عراقی از آثار مهم و قابل توجه این شاعر هست. این اثر در ده فصل سروده شده که پیکره اصلی اثر رو مثنوی سرایی به شکل کلاسیک تشکیل میده، اما ویژگی مهم این آثار (ده نامه ها) آوردن غزل هایی بین مثنوی اصلی هست، بر وزن همون مثنوی.
ظاهرا ده نامه عراقی، اولین ده نامه نیست. دکتر رستگار فسایی در کتاب انواع شعر فارسی این نوآوری رو به عیوقی در کتاب ورقه و گلشاه نسبت میده که در ضمن مثنوی، غزل رو وارد کرده، البته با وفاداری به وزن مثنوی.
شاهدی بر اینکه عراقی از این اثر عیوقی آگاه بوده یا اون رو مطالعه کرده نداریم. به هر حال کار مهم عشاق نامه عراقی این بوده که باعث رواج این قالب مخصوصا در قرن هشتم میشه که تا قرن نهم هم ادامه پیدا میکنه. منطق العشاق اوحدی، ده نامه عمادالدین فقیه کرمانی و عشاق نامه عبید از مهمترین ده نامه های بعد از عراقی هستن.
عشاق نامه عراقی به شمس الدین محمد جوینی برادر عطاملک (نویسنده تاریخ جهانگشا) تقدیم شده. بعضی از غزل های عشاق نامه عراقی در دیوان هم اومده، بعضاً با تغییراتی جزئی. حکایت هم که معمولاً در مثنوی های عرفانی برای انتقال مفاهیم استفاده میشه، در این اثر هم مورد توجه قرار گرفته.
رنگ و بوی عرفان عراقی و اندیشه های ابن عربی در این اثر هم کاملا پیداست. تصویر سازی های بدیع روابط عاشق و معشوق ویژگی مهم آثار عراقی هست، طوری که خواننده احساس می کنه عاشق و معشوق جلوی چشمش به عشق بازی مشغولن. این اثر هم بنا بر سنت مثنوی سرایی در ادبیات عرفانی با حمد خدا و پیغمبر و خلفای راشدین شروع میشه و بعد وارد روایت میشه. این نکته هم قابل ذکره که ده نامه ها اساساً منظومه های عاشقانه هستن و نه عارفانه. اما شعرای صوفی مسلک مثل عراقی عشق رو به شیوه خودشون بیان می کنن که در واقع همون ادبیات عرفانی رو می سازه.
با احترام.