گنجور

غزل شمارهٔ ۴۶

عشق شوری در نهاد ما نهاد
جان ما در بوتهٔ سودا نهاد
گفتگویی در زبان ما فکند
جستجویی در درون ما نهاد
داستان دلبران آغاز کرد
آرزویی در دل شیدا نهاد
رمزی از اسرار باده کشف کرد
راز مستان جمله بر صحرا نهاد
قصهٔ خوبان به نوعی باز گفت
کاتشی در پیر و در برنا نهاد
از خمستان جرعه‌ای بر خاک ریخت
جنبشی در آدم و حوا نهاد
عقل مجنون در کف لیلی سپرد
جان وامق در لب عذرا نهاد
دم به دم در هر لباسی رخ نمود
لحظه لحظه جای دیگر پا نهاد
چون نبود او را معین خانه‌ای
هر کجا جا دید، رخت آنجا نهاد
بر مثال خویشتن حرفی نوشت
نام آن حرف آدم و حوا نهاد
حسن را بر دیدهٔ خود جلوه داد
منتی بر عاشق شیدا نهاد
هم به چشم خود جمال خود بدید
تهمتی بر چشم نابینا نهاد
یک کرشمه کرد با خود، آنچنانک:
فتنه‌ای در پیر و در برنا نهاد
کام فرهاد و مراد ما همه
در لب شیرین شکرخا نهاد
بهر آشوب دل سوداییان
خال فتنه بر رخ زیبا نهاد
وز پی برک و نوای بلبلان
رنگ و بویی در گل رعنا نهاد
تا تماشای وصال خود کند
نور خود در دیدهٔ بینا نهاد
تا کمال علم او ظاهر شود
این همه اسرار بر صحرا نهاد
شور و غوغایی برآمد از جهان
حسن او چون دست در یغما نهاد
چون در آن غوغا عراقی را بدید
نام او سر دفتر غوغا نهاد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عشق شوری در نهاد ما نهاد
جان ما در بوتهٔ سودا نهاد
هوش مصنوعی: عشق یک شور و هیجان عمیق در وجود ما ایجاد کرد و جان ما را در وضعیت و حالتی پر درد و تنش قرار داد.
گفتگویی در زبان ما فکند
جستجویی در درون ما نهاد
هوش مصنوعی: گفتگویی در زبان ما ایجاد کرد و در دل و ذهن ما جستجو و تفکری را آغاز کرد.
داستان دلبران آغاز کرد
آرزویی در دل شیدا نهاد
هوش مصنوعی: قصه معشوقان را شروع کرد و آرزویی را در دل عاشق قرار داد.
رمزی از اسرار باده کشف کرد
راز مستان جمله بر صحرا نهاد
هوش مصنوعی: شخصی از اسرار نوشیدنی‌ها پرده برداشت و تمام رمز و رازهای خوشحالی و سرمستی را بر روی زمین فاش کرد.
قصهٔ خوبان به نوعی باز گفت
کاتشی در پیر و در برنا نهاد
هوش مصنوعی: داستان نیکان به گونه‌ای بیان شد که هم در افراد مسن و هم در جوانان تأثیر گذاشت.
از خمستان جرعه‌ای بر خاک ریخت
جنبشی در آدم و حوا نهاد
هوش مصنوعی: از میخانه قدری مشروب بر زمین ریخت و این باعث شد تا حرکتی در آدم و حوا ایجاد شود.
عقل مجنون در کف لیلی سپرد
جان وامق در لب عذرا نهاد
هوش مصنوعی: عقل دیوانه در دستان لیلی جان خود را فدای او کرد و وامق در لبان عذرا عشق و زندگی‌اش را نهاد.
دم به دم در هر لباسی رخ نمود
لحظه لحظه جای دیگر پا نهاد
هوش مصنوعی: هر لحظه و در هر شرایطی، چهره‌ای جدید به خود می‌گیرد و در هر آن، به جایی جدید قدم می‌گذارد.
چون نبود او را معین خانه‌ای
هر کجا جا دید، رخت آنجا نهاد
هوش مصنوعی: چون او هیچ کسی را برای کمک و همراهی نداشت، هر جا که مکانی مناسب یافت، وسایل و لوازمش را آنجا قرار داد.
بر مثال خویشتن حرفی نوشت
نام آن حرف آدم و حوا نهاد
هوش مصنوعی: شخصی از روی تجربیات خودش، حرفی جدید را نوشت و نام آن را آدم و حوا گذاشت.
حسن را بر دیدهٔ خود جلوه داد
منتی بر عاشق شیدا نهاد
هوش مصنوعی: زیبایی را به چشمان خود نشان داد و بدین ترتیب، لطفی به عاشق دیوانه کرد.
هم به چشم خود جمال خود بدید
تهمتی بر چشم نابینا نهاد
هوش مصنوعی: او به چشمان خود زیبایی‌اش را مشاهده کرد و به چشمان نابینایان تهمتی وارد کرد.
یک کرشمه کرد با خود، آنچنانک:
فتنه‌ای در پیر و در برنا نهاد
هوش مصنوعی: یک نم باداری کرد به خود، به گونه‌ای که شور و هیجانی در میان افراد پیر و جوان ایجاد کرد.
کام فرهاد و مراد ما همه
در لب شیرین شکرخا نهاد
هوش مصنوعی: عشق و خوشی‌های ما همه در لب‌های شیرینی که مانند شکر است، نهفته است.
بهر آشوب دل سوداییان
خال فتنه بر رخ زیبا نهاد
هوش مصنوعی: برای دل‌های پرآشوب عاشقان، چهره‌ی زیبا با نشانه‌ای از فتنه آراسته شده است.
وز پی برک و نوای بلبلان
رنگ و بویی در گل رعنا نهاد
هوش مصنوعی: به دنبال زیبایی و صدای پرندگان، رنگ و بویی خوش در گل‌های زیبا پدید آمد.
تا تماشای وصال خود کند
نور خود در دیدهٔ بینا نهاد
هوش مصنوعی: نور خود را در چشم‌های بینا قرار داد تا زیبایی وصال خود را تماشا کند.
تا کمال علم او ظاهر شود
این همه اسرار بر صحرا نهاد
هوش مصنوعی: برای این که علم و دانش او به کمال برسد، این همه راز و رموز را بر روی زمین قرار داد.
شور و غوغایی برآمد از جهان
حسن او چون دست در یغما نهاد
هوش مصنوعی: هیجان و سر و صدایی از زیبایی او برخواست، مانند اینکه دستی به تاراج برده شود.
چون در آن غوغا عراقی را بدید
نام او سر دفتر غوغا نهاد
هوش مصنوعی: وقتی در آن هیاهو و شلوغی، عراقی را دید، نام او را به عنوان سرپرست و مسئول این هیاهو معرفی کرد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۴۶ به خوانش محمدرضا مومن نژاد
غزل شمارهٔ ۴۶ به خوانش کیوان عاروان

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"مثنوی، بیات ترک (۱)"
با صدای سید جواد ذبیحی (آلبوم گزیده ای از صد سال آواز 3)
"مثنوی"
با صدای حسن گلپایگانی (آلبوم فراز و فرود 14 (دستگاه همایون قسمت دوم))
"مثنوی"
با صدای محمد معتمدی (آلبوم بودن و سرودن)
"مذهب رندان اجرای خصوصی محمدرضا شجریان و محمد موسوی"
با صدای محمدرضا شجریان (آلبوم اجراهای خصوصی)
"(بیات زند) (۰۹:۰۸ - ۲۱:۰۳) خواننده آواز: ذبیحی، سیّدجواد سراینده شعر آواز: فخرالدین عراقی (غزل) مطلع شعر آواز: عشق شوقی در نهاد ما نهاد"
(آلبوم برگ سبز » شمارهٔ ۴)
"آواز (لیلی مجنون)"
با صدای هایده (آلبوم کنسرت در دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس )
"(افشاری) (۰۶:۲۵ - ۱۱:۲۸) نوازندگان: عبادی، احمد (‎سه‌تار) خواننده آواز: ناهید دایی جواد سراینده شعر آواز: فخرالدین عراقی (غزل) مطلع شعر آواز: عشق شوقی در نهاد ما نهاد"
(آلبوم گلهای رنگارنگ » شمارهٔ ۴۰۳)
"شور عشق"
با صدای علیرضا افتخاری (آلبوم شور عشق)
"شهید عشق، ماهور و مرکب‌خوانی، سنتور و آواز: دکتر منوچهر جهانبگلو و محمدرضا شجریان - اجرای خصوصی ۱۱ مهرماه ۱۳۶۲"
با صدای محمدرضا شجریان (آلبوم اجراهای خصوصی)

حاشیه ها

1391/02/20 09:05
ناشناس

تا مرا در دیده نوری بود و هست ..... روی من با بدر رخشان است و بس

1391/02/20 10:05
ناشناس

این ابیات یکی از اشعار پر مغز فخرالدین عراقیست.
برمثال خویشتن حرفی نوشت... اشاره دارد بر حدیث قدسی کنز مخفی .من گنج مخفی بودم .دوست داشتم که شناخته شوم .پس خلایق راخلق کردم.

1391/08/16 00:11
محمد

افتخاری در آلبوم شور عشق اجرای فوق العاده ای از این اثر داره......

1393/06/15 04:09
آریان

پس شاهکار زنده یاد ذبیحی رو در برنامه ی برگ سبز نشنیدید !!
گوش کنید و معنای درست آواز رو متوجه بشید برادر جان.

1395/01/17 17:04
محسن

با محمد موافقم ,شور عشق یه کار فوق العاده هستش افتخاری و فریدون شهبازیان واقعا عالی کار کردند.

1395/03/09 13:06
پرسشگر

کسی می دونه که این ابیات از کدام تصحیح از دیوان عراقی هست؟

1395/11/01 01:02
علی

تصنیف شور عشق از کاست شور عشق تنها تصنیفی ست که بر روی این غزل ساخته شده است. آنگونه که رهی می سرود و صبا آهنگساز بود و بنان خواننده، هر زمان دیگر نیز وقتی شاعر و آهنگ ساز و خواننده در تراز عالی کنار هم قرار گیرند شاهکاری چون این تصنیف ساخته می شود.

1396/05/07 08:08
حمیدضا صادقی

آهنگ شور عشق (عشق شوری در نهاد ما نهاد) اثری است از استاد علیرضا افتخاری که در سال 1374 در قالب آلبومی به همین نام منتشر شده است. آهنگسازی این اثر بر عهده استاد فریدون شهبازیان بوده است و شعر آن نیز از فخرالدین عراقی از شاعران قرن هفتم هجری می باشد. این آهنگ در قالب عرفانی می باشد و در دو سبک بیات اصفهان و کر اجرا شده است که در لیست آثار اجاره شده نبود که اضافه کنم.

1396/10/16 13:01
...

شیخ احمد جام، ژنده پیل، غزلی داره در همین وزن و قافیه و ردیف:
عشق رمزی در نهاد ما نهاد / شورش اندر جان این رسوا نهاد
هر زمان رمزی دگر او ساز کرد / هر دمی نقش دگر پیدا نهاد
گاه پیدا گشت در چشم همه / گاه برقع خفیه از رخ وا نهاد
گاه اندر شکل دیگر رخ نمود / گاه نامش آدم و حوا نهاد
گاه موسی وار اندر کوه طور / گاه نام او ید بیضا نهاد
گاه اندر بدر جنگی ساز کرد / گاه نامش سید بطحا نهاد
دوستان را دوستی از سر گرفت / جان ما در ورطه یغما نهاد
گاه سری در جهان آغاز کرد / نام او توحید در دلها نهاد
رخ نمایان کرد پیدا در همه / باز شکل دیگر او اینجا نهاد
سود سودایی همی کردی به خود / باز از سر سود با سودا نهاد
باز سرها سود در سودای عشق / کس چه داند تا چه او غوغا نهاد
احمدی را چون جمال خود نمود / نام او سر دفتر شیدا نهاد
البته که معتقدم غزل عراقی لطف و صفای دیگه ای داره.
با احترام

1396/12/20 22:02
نادر..

تا تماشای وصال خود کند،
نور خود در دیدهٔ بینا نهاد!..

1397/01/12 13:04
نادر..

پیدا و نهان، شیوه گری ها داری
خوشخویی و کش عشوه گری ها داری
تو جان حقیقت و مجازی ای عشق
هر لحظه نوین جلوه گری ها داری
ن ت

1397/04/14 09:07
فرحناز

عشق، شوری در نهاد ما نهاد/جان ما در بوتهٔ سودا نهاد
گفتگویی در زبان ما فکند/جستجویی در درون ما نهاد
داستان دلبران آغاز کرد/ آرزویی در دل شیدا نهاد
امیری طلب کرد بس عافیت / بدو داد ایزد ز مهرش فرح

1397/11/04 09:02
میر فرشاد

زیباترین و آسمانی ترین اجرایِ این شعر متعلق به استاد علیرضا افتخاری هست و برام عجججججیب بود که شما هیچ اشاره ای به این اجرا نکردیم..!!!

1398/03/05 01:06
سعید

علیرضا افتخاری فوق العاده زیبا این شعر رو خواندن. توصیه میکنم حتما گوش بدید

1398/07/26 22:09
سید محمد

در اجرای استاد افتخاری، در انتهای ترانه، بیتی خوانده می‌شود که اینجا نیست:
فتنه‌ای انگیخت شوری درفکند
در سرا و شهر ما چون پا نهاد

1399/05/31 16:07
محمد زارعی

سلام بر دوستان . من اواخر دهه شصت یعنی حدودا سال 69 یا سال 70 این شعر زیبا رو با صدایی ماندگار استاد حسام الین سراج گوش میگردم و بسیار برآیم لذت بخش بود ، ولی متاسفانه در مطلب شما به این مهم اشارتی نشده بود

1402/05/10 03:08
امیرشریعتی

چقدرررر پیام تکراری...

عزیزان وقتی یک نفر به فلان خواننده و فلان آلبوم اشاره می‌کنه دیگه کافیه، واقعا انقدر تکرار لازم نیست...