mordan o khaki shodan behtar ke "bi" to zistan
---
پاسخ: کلمه‌ی «با» در مصرع مورد اشاره با «بی» جایگزین شد. در هر صورت اگر از دوستان کسی به نسخه‌ی معتبر یا تصحیح شده‌ی کاغذی دیوان عراقی دسترسی دارد لطفاً این مصرع و درست آن را با استناد به نسخه‌ی در دسترس ذکر کند تا در صورت تحریف اشتباه به استناد منطق کلمه‌ی قبلی بازگردانده شود.

با درود و تهیات فراوان به جمع ادب دوستان گنجور
در پایان مصرع دوم از بیت دوم غزل شماره یکِ دیوان عراقی علامت سئوال آمده است.
اولاً این مصرع: «وارنه بر خاک در تو ره کجا یابد صبا» سئوالی نیست بلکه استفهامی است و در صورت ضرورت علامت استفهامی «!» بایستی آورده شود.
ثانیاً در زبان فارسی و عربی (بر خلاف زبانهای لاتین)، جمله خود بیان کننده حالت سئوالی یا استفهامی است و نیازی به علائم ؟ یا ! نیست.
متأسفانه در نیم قرن اخیر و حتی کمی بیشتر تقلیدهایی از قواعد زبانهای اروپایی به زبان فارسی راه یافته که خالی از اعراب است. مانند تقلید از علائم ساختگی برای تلفظ یک کلمه که در زبان فارسی و عربی به ثمره ا، و، ی، َ ، ِ ، ُ از آنها بی‌نیازیم.
ضمناً کلمه اول مصرع فوق بایستی «وارنه» نوشته شود و حذف الف بی‌مورد است ولو که به ضرورت شعری «ورنه» خوانده شود.
با تجدید ارادت
بصیری(فقیر)
پاریس دوم ژوئن 2010
---
پاسخ: با تشکر، دیدگاه شما دربارۀ علامتگذاری و رسم‌الخط دیدگاه غالب نیست (با توجه به مطالبی که در کتابهای درسی ادبیات در ایران تدریس می‌شود) و سلیقه‌ای محسوب می‌شود. هر چند گنجور از لحاظ علامتگذاری یا رسم‌الخط یکدست نیست و با توجه به اتکای آن به منابع از پیش دیجیتالی شده تصحیح رسم‌الخط یا علامتگذاری با توجه به حجم غلطهای تایپی موجود و مشکلات دیگر فعلاً در درجۀ چندم اهمیت قرار دارد. در هر حال، دیدگاه شما را (که از طریق ایمیل دریافت شده) جهت ملاحظۀ دوستان در حاشیۀ همین شعر مطرح کردیم.

مصرع اول اشکال وزنی دارد!
اگر به جای سحر « سحرگه» نوشته شود وزن درست می شود.
هر سحرگه ناله و زاری کنم پیش صبا
فاعلاتــن فاعلاتــن فاعلاتــن فاعلــن

سلام! در نسخه چاپی مرحوم نفیسی، چاپ پنجم (1368)، کتاب‌خانه سنائی، صفحه 141، کلمه مورد بحث در بیت ما قبل آخر «با تو زیستن» ذکر شده است؛ نسخه جدیدتری را ندیدم. به هر حال با عقل و منطق همان بی تو زیستن بیشتر جور در می‌آید. انتخاب با شما! در پناه خداوند و موفق باشید!

سلام مجدد و عرض معذرت برای دو تا شدن پست‌ها! بیت اول هم در همان چاپ مذکور مرحوم نفیسی، به شکل «هر سحر *صد* ناله و زاری کنم پیش صبا» آمده است. در پناه خدا و موفق باشید.

در بیت اول در خصوص اشکال وزنی در نسخه چاپ انتشارات داریوش آمده: هر سحر صد ناله و زاری کنم پیش صبا
با تشکر از دوستان ادب دوست و شب به خیر.
---
پاسخ: با سپاس، «صد» اضافه شد.

صبح قیامت
 
     در جهان غلغله و  شور و فغان می بینم
    اشکِ ماتم  به رخِ پیر و جوان می بینم

   چه  شده  جن و  ملک  ناله و  افغان  دارند   
   قدسیان ناله کنان صیحه زنان می بینم

    ضجه و شیون و ندبه  به جهان است فزون    
    گوئیا   صبح قیامت  به  جهان می بینم

   شش جهت گشته   سیه  پوش ِ عزا و اندوه      
    هر طرف می نگرم سینه زنان می بینم

     هاتفی گفت که در  دشت  بلا  غوغا  شد        
   راس خوبان جهان  خون فشان  می بینم

   آه  و  صد آه  سَرِی  بر سر نی گشته بلند      
   خواهری را ز غمش مُویه کُنان می بینم

(سامع) از ماتمِ عظمایِ زمانْ  دمْ درکش
مادری را به عزاْ تعزیه خوان می بینم
شنبه ۱۵ -۰۶ -۱۳۹۹

پیوند به وبگاه بیرونی