شمارهٔ ۱
هر کاو ندید روضهٔ فردوس بر زمین
گو بر نگاه خسرو صاحب قران ببین
هم نزهت بهشت بعفو خدایگان
با صحن دلشگای روان پرورش قرین
هم رفعت سپهر، بتائید شهریار
در سقف آسمان صفتش آیتی مبین
انگیخته طراوات اشکال دلبر باش
نقش خجالت از رخ صورتگران چین
آمیخته بدایع تمثال جانفراش
با زر و لاجورد، رخ و زلف حور عین
خورشید را بسایه ی ایوانش بار نیست
در سایه عنایت خورشید ملک و دین
فرمانده جهان، عضدالدین سپهر ملک
حاجی بک آفتاب زمان خسرو زمین
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هر کاو ندید روضهٔ فردوس بر زمین
گو بر نگاه خسرو صاحب قران ببین
هوش مصنوعی: هر کسی که به بهشت برین روی زمین نگاه نکرده، باید به چهرهٔ خسرو صاحب قران نگریست.
هم نزهت بهشت بعفو خدایگان
با صحن دلشگای روان پرورش قرین
هوش مصنوعی: این بیت به وصف یک بهشت زیبا و دلانگیز میپردازد که به لطف و بخشش خداوند به وجود آمده است. فضای دلانگیز آن به گونهای است که روح و روان انسان را پرورش میدهد و به آرامش میرساند. به طور کلی، احساس زیبایی و تعلق به مکانی سرسبز و خوشایند در این بیت احساس میشود.
هم رفعت سپهر، بتائید شهریار
در سقف آسمان صفتش آیتی مبین
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف جایگاه بلند و افتخارآمیز یک پادشاه در آسمان میپردازد. شاعر نشان میدهد که پادشاه به مانند یک نشانه و نشانهای بزرگ در آسمان است و رفعت آسمان به تأیید و عظمت او اشاره دارد. به عبارت دیگر، پادشاهی او به شکلی نمایان و غیرقابل انکار در آسمان، یعنی در عالم بالا و در نظر مردم، قرار دارد.
انگیخته طراوات اشکال دلبر باش
نقش خجالت از رخ صورتگران چین
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و جذابیت دلبر اشاره دارد و میگوید که احساساتی مانند طراوت و شوق میتواند ناشی از زیبایی او باشد. همچنین، مفهوم خجالت و زیبایی در چهره افرادی که به دلبر نگاه میکنند، به تصویر کشیده میشود. به طور کلی، زیبایی دلبر فراموشنشدنی و تاثیرگذار بر احساسات دیگران است.
آمیخته بدایع تمثال جانفراش
با زر و لاجورد، رخ و زلف حور عین
هوش مصنوعی: زیباییهای شگفتانگیز صورت و موی معشوق، با درخشش طلا و رنگ آبی لاجوردی، مانند چهره و موهای پریان بسیار جذاب و دلانگیز است.
خورشید را بسایه ی ایوانش بار نیست
در سایه عنایت خورشید ملک و دین
هوش مصنوعی: خورشید در سایهی ایوان نمیتواند بار بیشتری را تحمل کند، اما در سایهی لطف و توجه خورشید، هم ملک و هم دین رونق مییابند.
فرمانده جهان، عضدالدین سپهر ملک
حاجی بک آفتاب زمان خسرو زمین
هوش مصنوعی: فرمانده و سردار بزرگ کشور، عضدالدین سپهر ملک حاجی بک، همچون نور خورشید در زمان خود میدرخشد و در میان مردم سرزمینش، جایگاه ویژهای دارد.