گنجور

شمارهٔ ۱۷

زهی ز پیکر درگاهت اوج خورشیدی
که ذره ای بود اندر هواش پیکر تیر
دقیقه ایست ز قدر تو نه سپهر بلند
بعلقه ای ز ضمیر تو هفت جرم منیر
مسیر ابر بنان تو تا نقاب کشید
ز مشک بر رخ خورشید آسمان ضمیر
همی بدرد بر روی آفتاب سپهر
هوا بدست تحرک نقاب ابر مطیر
شراب خانه ی تو جوهریست حادثه سوز
که قائمند بدو، نه سپهر گاه مسیر
چو روح قدسی بر هفت مسرعش تعظیم
چو عقل اول در نه مؤثرش تأثیر
گهی مصدره خلفت جنین سخن
.......................................یر
ایا رسیده بجائی بزرگی تو که هست
چو عفو حق کرمت جرم بخش عذر پذیر
شبی بپای تفکر ز ساکنان سپهر
چو بر گذشتن و بیرون شدم ز چرخ چو تیر
بعالمی برسیدم که بی وسیلت لفظ
مرا ضمیر سخن کشف شد قلیل و کثیر
جهان پناهی دیدم در آن که دور جهان
بچشم همت عالیش خوار بود و حقیر
سئوال کردم، کاین دین پناه عادل کیست؟
که در حمایت اقبال اوست تاج و سریر
جواب داد بلفظی صریح هاتف غیب
ز ساق عرش بتائید کردگار صریر
که شمس دولت و دین فخرملک صدر جهان
پناه تیغ و قلم ملجأ صغیر و کبیر
جهان پناها چون اهل دین و دنیا را
ز سایه تو که پاینده باد نیست گزیر

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زهی ز پیکر درگاهت اوج خورشیدی
که ذره ای بود اندر هواش پیکر تیر
هوش مصنوعی: ای کاش از وجود تو، همچون خورشید روشن، نور و روشنی بر آید؛ تو که حتی ذره‌ای از آن نور در آسمان هم به صورت تیرگی به نظر می‌رسد.
دقیقه ایست ز قدر تو نه سپهر بلند
بعلقه ای ز ضمیر تو هفت جرم منیر
هوش مصنوعی: به مدت یک دقیقه، ارزش تو به اندازه‌ی آسمان بلند است و راز درون تو مانند هفت ستاره درخشان است.
مسیر ابر بنان تو تا نقاب کشید
ز مشک بر رخ خورشید آسمان ضمیر
هوش مصنوعی: مسیر ابرهای نرم و لطیف تو تا زمانی که بر چهره خورشید آسمان را با بوی مشک زیبایی پوشاند، کشیده شد.
همی بدرد بر روی آفتاب سپهر
هوا بدست تحرک نقاب ابر مطیر
هوش مصنوعی: آفتاب در آسمان به روشنی می‌درخشد و ابرها به آرامی در حال حرکت هستند. این تصویر نشان‌دهندهٔ زیبایی و تحرک در آسمان است.
شراب خانه ی تو جوهریست حادثه سوز
که قائمند بدو، نه سپهر گاه مسیر
هوش مصنوعی: شراب‌خانه‌ی تو مکانی است که زیبایی و جذابیتی دارد و این زیبایی باعث می‌شود که همه چیز در آن تحت تأثیر قرار گیرد و به سمت تو بیاید، نه اینکه تحت تأثیر مسیر یا زمان باشد.
چو روح قدسی بر هفت مسرعش تعظیم
چو عقل اول در نه مؤثرش تأثیر
هوش مصنوعی: مانند اینکه روح پاک بر هفت مسرع تعظیم می‌کند، عقل اول نیز بر نه مؤثر تأثیر دارد.
گهی مصدره خلفت جنین سخن
.......................................یر
هوش مصنوعی: گاهی کلمات به گونه‌ای بیان می‌شوند که در دل خود معانی عمیق و گوناگونی دارند.
ایا رسیده بجائی بزرگی تو که هست
چو عفو حق کرمت جرم بخش عذر پذیر
هوش مصنوعی: آیا به جایی رسیده‌ای که بزرگواریت به حدی است که مثل بخشش الهی، از خطاها و جرم‌ها معاف می‌کنی و عذرها را می‌پذیری؟
شبی بپای تفکر ز ساکنان سپهر
چو بر گذشتن و بیرون شدم ز چرخ چو تیر
هوش مصنوعی: یک شب در حین فکر کردن به ساکنان آسمان، احساس کردم که چگونه از دور و برم گذر می‌کنم و از چرخ زندگی خارج می‌شوم، مانند تیری که به سرعت پرواز می‌کند.
بعالمی برسیدم که بی وسیلت لفظ
مرا ضمیر سخن کشف شد قلیل و کثیر
هوش مصنوعی: به دنیایی رسیدم که در آن، بدون نیاز به کلمات، درون سخنانم برایم روشن شد، هرچند کمی یا زیادی داشته باشد.
جهان پناهی دیدم در آن که دور جهان
بچشم همت عالیش خوار بود و حقیر
هوش مصنوعی: در اینجا جای امن و آرامشی را مشاهده کردم که در آن، عظمت و قدرت جهان در برابر اراده‌ی بزرگ شخصیتی کوچک و ناچیز به نظر می‌رسید.
سئوال کردم، کاین دین پناه عادل کیست؟
که در حمایت اقبال اوست تاج و سریر
هوش مصنوعی: سوال کردم که این دین و ایمان پشتیبان و حمایت‌گر عادلان کیست؟ که موفقیت و پیشرفت او به مانند تاج و تختی است که او را می‌آراید.
جواب داد بلفظی صریح هاتف غیب
ز ساق عرش بتائید کردگار صریر
هوش مصنوعی: صدای آسمانی به وضوح پاسخ داد و تأیید کرد که از بالا، خداوند به حقیقتی خاص اشاره می‌کند.
که شمس دولت و دین فخرملک صدر جهان
پناه تیغ و قلم ملجأ صغیر و کبیر
هوش مصنوعی: شمس دولت و دین، فخرملک، کسی است که در جهان به عنوان پناه و حافظ شناخته می‌شود و همگان، چه بزرگ و چه کوچک، به او پناه می‌برند. او با قدرت و نفوذ خود به همراه نشانه‌هایی از علم و ادب، محافظت می‌کند و در سختی‌ها راهنمایی می‌کند.
جهان پناها چون اهل دین و دنیا را
ز سایه تو که پاینده باد نیست گزیر
هوش مصنوعی: جهان همچون پناهی است که اهل دین و دنیا نمی‌توانند از سایه تو بگریزند، این سایه جاودانی است.