گنجور

شمارهٔ ۱۱

زهی بپای تفکر بسیط عالم غیب
هزار بار بهر یک نفس بپیموده
سپهر قدر تو بگذشته از مدارج قدس
زمین جاه تو فرق سپهر فرسوده
بهیچ دور زمان چشم و گوش جان و خرد
ندیده مثل تو حق پروری و نشنوده
غرض ز عرض جهان عرض پاک تست ارنه
کجا شدی به غرض دست جوهر آلوده
جهان پناها من بنده را فراغ روان
در اهتمام تو آماده است و آموده
نه آب طبع ز گرد ملال بسترده
نه خون فکر ز چشم خیال پالوده
همیشه تا نتوان گفت در جهان خرد
که راجح است مرا خوان بوده، نابوده
سخن ملازم خاک در مدیح تو باد
که بی مدیح تو بی حاصلست و بیهوده

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زهی بپای تفکر بسیط عالم غیب
هزار بار بهر یک نفس بپیموده
هوش مصنوعی: عجب اینکه در دنیای فکر و اندیشه، وقتی به افکار عمیق و رازهای پنهان می‌رسیم، هر نفس ما می‌تواند به اندازه هزار بار ارزشمند باشد.
سپهر قدر تو بگذشته از مدارج قدس
زمین جاه تو فرق سپهر فرسوده
هوش مصنوعی: آسمان و جهان از مقام و مرتبه تو فراتر رفته و بزرگی تو به حدی است که حتی آسمان هم در برابر جایگاه تو حسرت می‌خورد.
بهیچ دور زمان چشم و گوش جان و خرد
ندیده مثل تو حق پروری و نشنوده
هوش مصنوعی: هیچ دورانی از زمان، نه چشم و نه گوش، جان و خرد نتوانسته‌اند نمونه‌ای مانند تو را در پرستش حق ببینند یا بشنوند.
غرض ز عرض جهان عرض پاک تست ارنه
کجا شدی به غرض دست جوهر آلوده
هوش مصنوعی: منظور از درخواست و بیان زیبایی‌های جهان، تنها هدفی است که به پاکی و خلوص تو مرتبط می‌شود؛ در غیر این صورت، چرا به دنبال هدفی می‌روی که جوهر آن به آلایشی دچار شده است؟
جهان پناها من بنده را فراغ روان
در اهتمام تو آماده است و آموده
هوش مصنوعی: دنیا برای من به عنوان یک بنده، آرامش روانی را فراهم کرده است و در تلاش تو، آماده و مهیا هستم.
نه آب طبع ز گرد ملال بسترده
نه خون فکر ز چشم خیال پالوده
هوش مصنوعی: نه طبع من از غم‌ها و اندوه‌ها پاک شده و نه فکر و خیال من از تأثیرات و واقعیت‌های زندگی تصفیه گردیده است.
همیشه تا نتوان گفت در جهان خرد
که راجح است مرا خوان بوده، نابوده
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که تا زمانی که نتوانیم به طور قطعی در مورد اینکه چه چیزی در این دنیا برتر است صحبت کنیم، من همیشه با بی‌توجهی به آن، به امور خود ادامه می‌دهم. در واقع، اشاره به این دارد که انسان‌ها ممکن است در باره ارزش‌ها و اولویت‌ها اختلاف نظر داشته باشند و از این رو، بهتر است به مسیر خود ادامه دهند.
سخن ملازم خاک در مدیح تو باد
که بی مدیح تو بی حاصلست و بیهوده
هوش مصنوعی: چون تو را ستایش نکنم، سخن‌ام بی‌ارزش و بی‌فایده خواهد بود، پس همیشه باید در وصف تو سخن بگویم.