الهامی کرمانشاهیبخش ۱ - در ستایش حضرت پروردگار و شرح خونخواهی مختار وفادار از قاتلین فرزند احمد مختار (ص)
سر نامه را نامی افسر بود
که آن افسر آرای هر سر بود
بدان بی نیازی است ما را نیاز
کز او یافته هر دوگیتی طراز
خدایی که جان و جهان آفرید
به حرفی هم این وهم آن آفرید
یگانه خدایی که بی چون و بود
ز اندیشه و وهم بیرون بود
به شیری خورش داده از راه گور
وزو پوست برکنده از نیش مور
زحکمت یکی را دهد رای وهش
کند پشه را پیل، و نمرود کش
جهان پادشاهی کش انباز نیست
درخشم او هیچگه باز نیست
به جز بر رخ آن که از بین خشم
ز بخشایش او فرو بسته چشم
حکیمی که آورد او درظهور
زنه باب و از چار مادر سه پور
شکسته دل ما زگل آفرید
در آن خانه ی پاک منزل گزید
در آن دل که او نیست باطل بود
ز آتش سرشته است، نی گل بود
ز روز ازل گشت از او تابناک
به فانوس تن شمع جان های پاک
چو با مشتی از خاک این کار کرد
و را بر بد و نیک مختار کرد
به شکرانه تو نیز او را پرست
به بد تا توانی میالای دست
خدای بی انباز را بنده باش
فرستاده گان را پرستنده باش
به راهی که رفتند ایشان برو
منه در بر دیو جان را گرو
به ویژه ره شاه معراج و تاج
که از هر نبی حشمتش خواست باج
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
سر نامه را نامی افسر بود
که آن افسر آرای هر سر بود
هوش مصنوعی: در بالای نامه، نام یک فرمانده نوشته شده است که آن فرمانده تدبیر هر فرد را به دوش دارد.
بدان بی نیازی است ما را نیاز
کز او یافته هر دوگیتی طراز
هوش مصنوعی: بدان که ما به بی نیازی رسیده‌ایم، زیرا هر دو جهان را بر اساس آن نیازمندی یافته‌ایم.
خدایی که جان و جهان آفرید
به حرفی هم این وهم آن آفرید
هوش مصنوعی: خدایی که زندگی و دنیا را خلق کرد، با یک کلام می‌تواند افکار و تصورات را نیز به وجود آورد.
یگانه خدایی که بی چون و بود
ز اندیشه و وهم بیرون بود
هوش مصنوعی: خدای یگانه‌ای وجود دارد که نه تنها از هر گونه فکر و تصور فراتر است، بلکه هیچ ویژگی و نقصی ندارد و هیچ چیز نمی‌تواند او را وصف کند.
به شیری خورش داده از راه گور
وزو پوست برکنده از نیش مور
هوش مصنوعی: شیر را از طریق قبر تغذیه کرده‌اند و پوست او را از نیش مور جدا کرده‌اند.
زحکمت یکی را دهد رای وهش
کند پشه را پیل، و نمرود کش
هوش مصنوعی: از حکمت، یک فرد ممکن است نظراتی دهد و در عین حال، موجوداتی کوچک مثل پشه را به موجودات بزرگ و قدرتمند مانند فیل و نمرود نیز می‌سنجند.
جهان پادشاهی کش انباز نیست
درخشم او هیچگه باز نیست
هوش مصنوعی: در این دنیا، پادشاهی وجود ندارد که به کسی وابسته باشد و در خشم او هیچ چیز نمی‌تواند بازگردد یا تغییر کند.
به جز بر رخ آن که از بین خشم
ز بخشایش او فرو بسته چشم
هوش مصنوعی: تنها بر چهره‌ی کسی که در میان خشم، بخشش او را پنهان کرده است، می‌توان نظر انداخت.
حکیمی که آورد او درظهور
زنه باب و از چار مادر سه پور
هوش مصنوعی: حکیمی که در زمان ظهور خویش همسرانی به او داده شده و از آن همسران، سه پسر به دنیا آمده است.
شکسته دل ما زگل آفرید
در آن خانه ی پاک منزل گزید
هوش مصنوعی: دل شکسته ما به سبب زیبایی گل، در آن خانه نیکو ساکن شد.
در آن دل که او نیست باطل بود
ز آتش سرشته است، نی گل بود
هوش مصنوعی: در دل کسی که او (معشوق) را ندارد، هیچ ارزش و حقی وجود ندارد؛ زیرا آن دل تنها به آتش و درد دلبستگی سوخته است و در واقع به زیبایی و لطافت گل تبدیل نشده است.
ز روز ازل گشت از او تابناک
به فانوس تن شمع جان های پاک
هوش مصنوعی: از روز اول، وجود او مانند نوری درخشان شده است که جان‌های پاک را مانند شمعی در فانوس روشن می‌کند.
چو با مشتی از خاک این کار کرد
و را بر بد و نیک مختار کرد
هوش مصنوعی: وقتی او با یک مشت خاک این کار را انجام داد، آن را به گونه‌ای طراحی کرد که انسان‌ها را در انتخاب خوب و بد آزاد گذاشت.
به شکرانه تو نیز او را پرست
به بد تا توانی میالای دست
هوش مصنوعی: به خاطر تو او را ستایش کن، حتی اگر بدی از او ببینی، تا جایی که می‌توانی دستت را از او دور کن.
خدای بی انباز را بنده باش
فرستاده گان را پرستنده باش
هوش مصنوعی: بنده خداوند یگانه و بی همتا باش و به پیامبران او احترام بگذار و آنان را مورد احترام قرار بده.
به راهی که رفتند ایشان برو
منه در بر دیو جان را گرو
هوش مصنوعی: به راهی که آنان رفته‌اند، نرو؛ زیرا در آن مسیر زنده‌جان خود را به دیو (شر) می‌سپاری.
به ویژه ره شاه معراج و تاج
که از هر نبی حشمتش خواست باج
هوش مصنوعی: به طور خاص، راهی که شاه پس از بالا رفتن و دریافت تاج را طی کرد، به قدری با شکوه بود که هر نبی برای آن باید tribute یا چیزی معادل آن را می‌پرداخت.