گنجور

شمارهٔ ٧٣٢

مرد عاقل نرود در پی کاری که در آن
هر کسی تهمت دیگر نهد اندر حق او
عاقل آنست که فکرش بمقامی برسد
که بگویند پس از وی همه کس منطق او
زیر زین رام کند توسن ایام چنان
کز لگامش نکشد سر پس ازین ابلق او
گر ز دریای فلک میل گذارش باشد
شود از قوت رایش مه نو زورق او
چون بدین پایه رسد مرد زند هر سو دست
دست احداث مقید نکند مطلق او
هر که بر اسب مراد دل خود گشت سوار
شاه گیری نکند پس چه کند بیدق او
میکند ابن یمین نیز در احوال جهان
فکر تا حل شودش مسئله مغلق او

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مرد عاقل نرود در پی کاری که در آن
هر کسی تهمت دیگر نهد اندر حق او
هوش مصنوعی: شخص عاقل هرگز به دنبال کاری نمی‌رود که در آن به او اتهام زده شود و دیگران برایش حرف و نظر سوء داشته باشند.
عاقل آنست که فکرش بمقامی برسد
که بگویند پس از وی همه کس منطق او
هوش مصنوعی: خردمند کسی است که اندیشه‌اش به جایی برسد که دیگران بعد از او افکارش را پیگیری کنند و از منطق او بهره‌مند شوند.
زیر زین رام کند توسن ایام چنان
کز لگامش نکشد سر پس ازین ابلق او
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که زمانه و حوادث آن می‌توانند بر سرنوشت و رفتار انسان‌ها تأثیر بگذارند. مانند اسبی که زیر زین کنترل می‌شود، آدمی نیز در برابر زمانه نمی‌تواند به راحتی از چنگال آن رهایی یابد و ممکن است در آینده تحت تأثیر حوادث قرار گیرد.
گر ز دریای فلک میل گذارش باشد
شود از قوت رایش مه نو زورق او
هوش مصنوعی: اگر ارادهٔ آسمان به جایی بیفتد، با نیروی ملاحی، ماه نو همچون قایق او خواهد شد.
چون بدین پایه رسد مرد زند هر سو دست
دست احداث مقید نکند مطلق او
هوش مصنوعی: وقتی انسان به این مرحله می‌رسد، دیگر هیچ محدودیتی او را از پیشبرد کارش بازنمی‌دارد و به هر سمتی که بخواهد، دست به اقدام می‌زند.
هر که بر اسب مراد دل خود گشت سوار
شاه گیری نکند پس چه کند بیدق او
هوش مصنوعی: هر کسی که بر اسب آرزوی دلش سوار شود و به مقام و مرتبه‌ای بالا برسد، دیگر نمی‌تواند به کارهای بی‌ارزش و بی‌اهمیت بپردازد. پس او چه باید بکند تا در مسیر درست باقی بماند؟
میکند ابن یمین نیز در احوال جهان
فکر تا حل شودش مسئله مغلق او
هوش مصنوعی: ابن یمین در حال تأمل درباره‌ی وضعیت جهان است تا بتواند معمای پیچیده‌ای را که در ذهن دارد، حل کند.