گنجور

شمارهٔ ٣۵ - در تعریف شادیاخ

یا رب این باغ ارم یا شادیاخ خرم است
یا رب اصطرخ است این یا چشمه سار زمزم است
عکس شاخ یاسمین بر آب اصطرخش ببین
راست گوئی اطلسی نیکو بگوهر معلم است
هر نسیمی کز ریاض راحت افزایش وزد
چون دم جانبخش روح الله مسیح مریم است
هر گلی کز آب و خاک اوش باشد پرورش
خستگان صدمت گردون دونرا مرهم است
کار دل در خاک او چون روح در تن مضمرست
چون فرح درمی در آبش راحت جان مدغم است
دیده از دیدار او روشن چو گیتی ز آفتاب
دل ز نزهتگاه او چون جان ز دانش خرم است
شاید ار بینا و گویا گردد از آب و هواش
نرگس ار چندانکه افتادست و سوسن ابکم است
چون دم عیسی نسیمش جانفزا از بهر چیست
گرنه بوی خلق تاج ملک و دینش همدم است
آنکه گردون گرچه دارد بر جهانی سروری
بر در او حلقه وش قدش بخدمت در خم است
تا ابد عشرت کنان بادا بکاخ شادیاخ
همدمش ابن یمین الحق حریفی محرم است
دور باد از ساحتش باد خزان حادثات
تا همایون بقعه در نزهت بهار عالم است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

یا رب این باغ ارم یا شادیاخ خرم است
یا رب اصطرخ است این یا چشمه سار زمزم است
هوش مصنوعی: خدایا، آیا این باغ ارم است که بهشتی و خوشبوست، یا اینکه اینجا یک باغ شاد و سرسبز است؟ آیا این میوه‌ها ترنج است یا چشمه‌ای از آب زمزم؟
عکس شاخ یاسمین بر آب اصطرخش ببین
راست گوئی اطلسی نیکو بگوهر معلم است
هوش مصنوعی: تصویری از گل یاسمین را بر روی آب ببین. به‌راستی که رنگ و بوی گل اطلسی بسیار زیباست و معلمی است که به ما می‌آموزد.
هر نسیمی کز ریاض راحت افزایش وزد
چون دم جانبخش روح الله مسیح مریم است
هوش مصنوعی: هر نسیمی که از باغ‌های خوشبو و آرامش‌بخش می‌گذرد، مانند نفس جانبخش مسیح از مریم است.
هر گلی کز آب و خاک اوش باشد پرورش
خستگان صدمت گردون دونرا مرهم است
هوش مصنوعی: هر گلی که از آب و خاک این محیط می‌روید، مانند تسکینی برای خستگان و رنج‌دیدگان است و به نوعی آرامش‌بخش آنها به شمار می‌آید.
کار دل در خاک او چون روح در تن مضمرست
چون فرح درمی در آبش راحت جان مدغم است
هوش مصنوعی: دل انسان در زمین او (خاک) رازهایی دارد که مانند روح در بدن پنهان است. همچنین، مانند اینکه شادی در آب زندگی می‌کند و آرامش جان در آن مخفی است.
دیده از دیدار او روشن چو گیتی ز آفتاب
دل ز نزهتگاه او چون جان ز دانش خرم است
هوش مصنوعی: چشمم از دیدن او روشن است، مانند اینکه دنیا از تابش خورشید روشن شده باشد. دل من نیز از جمال او شاداب است، همان‌طور که جان انسان از دانش و آگاهی سرزنده می‌شود.
شاید ار بینا و گویا گردد از آب و هواش
نرگس ار چندانکه افتادست و سوسن ابکم است
هوش مصنوعی: اگر نرگس و سوسن از آب و هوا به خوبی بهره‌مند شوند، شاید بتوانند بینا و گویا شوند، هرچند که در حال حاضر نرگس پژمرده و سوسن خاموش است.
چون دم عیسی نسیمش جانفزا از بهر چیست
گرنه بوی خلق تاج ملک و دینش همدم است
هوش مصنوعی: وقتی نسیم جان‌افزای دم عیسی می‌وزد، برای چه چیزی است؟ در غیر این صورت، بوی این مخلوق که تاج و تخت ملک و دین اوست، همیشه همراهش خواهد بود.
آنکه گردون گرچه دارد بر جهانی سروری
بر در او حلقه وش قدش بخدمت در خم است
هوش مصنوعی: هرچند که جهان در اختیار کسی باشد و او در مقام رهبری قرار داشته باشد، اما در برابر او، برای خدوم و خدمتگزارانش، احترام و تواضع وجود دارد.
تا ابد عشرت کنان بادا بکاخ شادیاخ
همدمش ابن یمین الحق حریفی محرم است
هوش مصنوعی: این شعر به معنای این است که تا ابد در خوشی و خوشحالی زندگی کن، در کاخ شادی‌ها همواره خوشحال باش. در این میان، ابن یمین الحق که دوست و همراه خاصی است، در کنار توست و از اسرار زندگی‌ات باخبر است.
دور باد از ساحتش باد خزان حادثات
تا همایون بقعه در نزهت بهار عالم است
هوش مصنوعی: از سرزمین وجود او دور باد حوادث ناگوار، زیرا که مکان خوشبختی او همچون باغ بهاری در جهان است.