باب اول
در دیباچه کتاب و آن مشتمل است بر سه فصل:
فصل اول در بیان آنک فایده نهادن کتاب در سخن ارباب طریقت و بیان سلوک چه چیزیست؟
فصل دوم در بیان آنک سبب نهادن این کتاب چه بود خاصه به پارسی؟
فصل سیم در بیان آنک این کتاب بر چه نسق و نهج نهاده آمد؟
باب دوم
در بیان مبدأ موجودات و آن ۸ مشتمل است بر پنج فصل:
فصل اول در بیان فطرت ارواح و مراتب و معرفت آن
فصل دوم در شرح ملکوتیات و مدارج آن
فصل سیم در ظهور عوالم مختلف ملک و ملکوت
فصل چهارم در بدایت خلقیت قالب انسان
فصل پنجم در بدو تعلق روح به قالب
باب سوم
در بیان معاش خلق و آن مشتمل است بر بیست فصل:
فصل اول در بیان حجب روح انسان از تعلق قالب و آفات آن
فصل دوم در بیان تعلق روح به قالب و حکمت و فواید آن
فصل سیم در بیان احتیاج به انبیا علیهم‌السلام در پرورش انسان
فصل چهارم در بیان سبب نسخ ادیان و ختم نبوت بر محمد علیه‌السلام
فصل پنجم در بیان تربیت قالب انسان بر قانون شریعت
فصل ششم در بیان تزیکت نفس انسان و معرفت آن
فصل هفتم در بیان تحلیه روح بر قانون حقیقت و معرفت آن
فصل هشتم در بیان تصفیه دل بر قانون طریقت و معرفت آن
فصل نهم در بیان احتیاج به شیخ در تربیت انسان و سلوک راه
فصل دهم در بیان مقام شیخی و شرایط و صفات آن
فصل یازدهم در بیان شرایط و صفات مریدی و آداب آن
فصل دوازدهم در بیان ا حتیاج به ذکر و اختصاص ذکر به «لا اله الاالله»
فصل سیزدهم در بیان کیفیت ذکر گفتن و شرایط و آداب آن
فصل چهاردهم در بیان احتیاج مرید به تلقین ذکر از شیخ و خاصیت آن
فصل پانزدهم در بیان احتیاج به خلوت و شرایط و آداب آن
فصل شانزدهم در بیان بعضی وقایع غیبی و فرق میان خواب و واقعه
فصل هفدهم در بیان مشاهدات انوار و مراتب آن
فصل هجدهم در بیان مکاشفات و انواع آن
فصل نوزدهم در بیان تجلی ذات و صفات خداوندی
فصل بیستم در بیان وصول به حضرت خداوندی بی‌اتصال و انفصال
باب چهارم
در بیان معاد نفوس سعدا و اشقیا و آن مشتمل است بر چهار فصل:
قال‌الله تعالی «فمنهم ظالم لنفسه و منهم مقتصد و منهم سابق بالخیرات باذن‌الله»
و قال: «لایصلیها الا الاشفی الذی کذب وتولی»
فصل اول در بیان معاد نفس ظالم و آن نفس لوامه است
فصل دوم در بیان معاد نفس مقتصد و آن نفس ملهمه است
فصل سیم در بیان معاد نفس سابق و آن نفس مطمئنه است
فصل چهارم در بیان معاد نفس اشقی و آن نفس اماره است.
باب پنجم
در بیان سلوک طوایف مختلف و آن مشتمل است بر هشت فصل:
فصل اول در بیان سلوک ملوک و ارباب فرمان
فصل دوم در بیان حال ملوک و سیرت ایشان با هر طایفه از رعایا و شقفت بر احوال خلق
فصل سیم در بیان سلوک وزرا و اصحاب قلم و نواب
فصل چهارم در بیان سلوک علما از فقیهان و مذکران و قضا
فصل پنجم در بیان سلوک ارباب نعم و اصحاب اموال
فصل ششم در بیان سلوک روسا و دهاقین و مزارعان
فصل هفتم در بیان سلوک اهل تجارت
فصل هشتم در بیان سلوک محترفه و اهل صنایع
برگردان به زبان ساده
در دیباچه کتاب و آن مشتمل است بر سه فصل:
هوش مصنوعی: این متن شامل مقدمه‌ای از کتاب است که به سه فصل تقسیم‌بندی شده است.
فصل اول در بیان آنک فایده نهادن کتاب در سخن ارباب طریقت و بیان سلوک چه چیزیست؟
هوش مصنوعی: فصل اول درباره این است که کتاب چگونه به سخنان پیشوایان معنوی کمک می‌کند و سلوک یا مسیر روحانی چیست.
فصل دوم در بیان آنک سبب نهادن این کتاب چه بود خاصه به پارسی؟
هوش مصنوعی: فصل دوم درباره این است که چرا تصمیم به نوشتن این کتاب گرفته شده، به ویژه به زبان فارسی.
فصل سیم در بیان آنک این کتاب بر چه نسق و نهج نهاده آمد؟
هوش مصنوعی: فصل سیم به توضیح این موضوع می‌پردازد که این کتاب بر چه اصول و روشی نوشته شده است.
در بیان مبدأ موجودات و آن ۸ مشتمل است بر پنج فصل:
هوش مصنوعی: این متن درباره منشاء موجودات صحبت می‌کند و شامل هشت بخش است که در پنج فصل تقسیم‌بندی شده‌اند.
فصل اول در بیان فطرت ارواح و مراتب و معرفت آن
هوش مصنوعی: فصل اول درباره طبیعت ارواح و درجات و شناخت آنها صحبت می‌کند.
فصل دوم در شرح ملکوتیات و مدارج آن
هوش مصنوعی: فصل دوم به توضیح و تبیین موضوعات مربوط به ملکوت و سطوح و درجات آن می‌پردازد.
فصل سیم در ظهور عوالم مختلف ملک و ملکوت
هوش مصنوعی: فصل سوم به ظهور جهان‌های مختلف مادی و معنوی اشاره دارد.
فصل چهارم در بدایت خلقیت قالب انسان
هوش مصنوعی: فصل چهارم به بررسی آغاز خلقت و شکل‌گیری انسان می‌پردازد.
فصل پنجم در بدو تعلق روح به قالب
هوش مصنوعی: فصل پنجم به بررسی زمانی می‌پردازد که روح به بدن تعلق پیدا می‌کند. این فصل به روند و فرآیند هایی که در این مرحله اتفاق می‌افتند، تمرکز دارد و ابعاد مختلف این پیوستگی را تحلیل می‌کند.
در بیان معاش خلق و آن مشتمل است بر بیست فصل:
هوش مصنوعی: این متن به بررسی روابط اجتماعی و تعاملات میان مردم می‌پردازد و شامل بیست بخش مختلف است.
فصل اول در بیان حجب روح انسان از تعلق قالب و آفات آن
هوش مصنوعی: فصل اول درباره این است که چگونه روح انسان از وابستگی به جسم و مشکلات ناشی از آن جدا و محفوظ می‌ماند.
فصل دوم در بیان تعلق روح به قالب و حکمت و فواید آن
هوش مصنوعی: فصل دوم به بررسی ارتباط روح با جسم و همچنین حکمت و مزایای این ارتباط می‌پردازد.
فصل سیم در بیان احتیاج به انبیا علیهم‌السلام در پرورش انسان
هوش مصنوعی: فصل سوم به بررسی ضرورت وجود پیامبران در تربیت و رشد انسان‌ها می‌پردازد. در این فصل، اهمیت نقش پیامبران در هدایت و مسیر درست قرار دادن بشر مورد بررسی قرار می‌گیرد و به این نکته اشاره می‌شود که آنها چگونه می‌توانند در فرآیند تربیت و آموزش انسان‌ها تأثیرگذار باشند.
فصل چهارم در بیان سبب نسخ ادیان و ختم نبوت بر محمد علیه‌السلام
هوش مصنوعی: فصل چهارم به توضیح دلایل ابطال ادیان و پایان پیامبری بر محمد (ص) می‌پردازد.
فصل پنجم در بیان تربیت قالب انسان بر قانون شریعت
هوش مصنوعی: فصل پنجم به بررسی چگونگی تربیت انسان در چارچوب قوانین شرعی می‌پردازد.
فصل ششم در بیان تزیکت نفس انسان و معرفت آن
هوش مصنوعی: فصل ششم به بررسی روح و نفس انسان و شناخت آن می‌پردازد. در این فصل به جنبه‌های مختلف وجود انسانی و چگونگی درک و فهم نفس پرداخته می‌شود. موضوعاتی مانند احساسات، تفکر و جنبه‌های فلسفی و روحانی انسان مطرح می‌شود تا اهمیت نفس و رابطه آن با شناخت و آگاهی بیشتر روشن شود.
فصل هفتم در بیان تحلیه روح بر قانون حقیقت و معرفت آن
هوش مصنوعی: فصل هفتم به بررسی و تحلیل روح و ارتباط آن با حقیقت و دانایی می‌پردازد. در این فصل به ابعاد مختلف حقیقت و چگونگی شناخت آن از دریچه روح اشاره می‌شود.
فصل هشتم در بیان تصفیه دل بر قانون طریقت و معرفت آن
هوش مصنوعی: فصل هشتم درباره پاکسازی دل و تبعیت از اصول و قوانین طریقت و شناخت آن بحث می‌کند.
فصل نهم در بیان احتیاج به شیخ در تربیت انسان و سلوک راه
هوش مصنوعی: فصل نهم به ضرورت وجود یک شیخ در فرآیند تربیت انسان و سلوک معنوی می‌پردازد. این فصل بیان می‌کند که یک مربی یا راهنما تا چه اندازه می‌تواند در رشد و پرورش انسان مؤثر باشد و چگونه می‌تواند مسیر سلوک را برای او هموار کند.
فصل دهم در بیان مقام شیخی و شرایط و صفات آن
هوش مصنوعی: فصل دهم به بررسی جایگاه شیخی، ویژگی‌ها و شرایط آن می‌پردازد.
فصل یازدهم در بیان شرایط و صفات مریدی و آداب آن
هوش مصنوعی: فصل یازدهم به بررسی شرایط و ویژگی‌های مریدی و همچنین آداب و رفتارهای مرتبط با آن می‌پردازد.
فصل دوازدهم در بیان ا حتیاج به ذکر و اختصاص ذکر به «لا اله الاالله»
هوش مصنوعی: فصل دوازدهم به نیاز به یادآوری و اختصاص دادن ذکر به عبارت «لا اله الاالله» می‌پردازد.
فصل سیزدهم در بیان کیفیت ذکر گفتن و شرایط و آداب آن
هوش مصنوعی: فصل سیزدهم به بررسی چگونگی ذکر گفتن و شرایط و آداب مربوط به آن می‌پردازد.
فصل چهاردهم در بیان احتیاج مرید به تلقین ذکر از شیخ و خاصیت آن
هوش مصنوعی: فصل چهاردهم به بررسی این موضوع می‌پردازد که مرید نیازمند راهنمایی شیخ در ذکر است و به توضیح فوائد و اثرات این تلقین می‌پردازد.
فصل پانزدهم در بیان احتیاج به خلوت و شرایط و آداب آن
هوش مصنوعی: فصل پانزدهم به بررسی نیاز به تنهایی و شرایط و آداب آن می‌پردازد. در این فصل، اهمیت خلوت کردن برای تفکر، استراحت و ارتباط با خود بررسی می‌شود و همچنین نکاتی درباره چگونگی ایجاد محیط مناسب برای خلوت و آداب رفتار در این زمان به رشته تحریر درآمده است.
فصل شانزدهم در بیان بعضی وقایع غیبی و فرق میان خواب و واقعه
هوش مصنوعی: فصل شانزدهم به توصیف برخی از رویدادهای غیرعادی پرداخته و تفاوت میان خواب و واقعیت را بررسی می‌کند.
فصل هفدهم در بیان مشاهدات انوار و مراتب آن
هوش مصنوعی: فصل هفدهم به بررسی مشاهدات در مورد نورها و مراحل مختلف آنها اختصاص دارد. در این فصل، به تحلیل و توصیف ویژگی‌ها و درجه‌های مختلف نور پرداخته می‌شود.
فصل هجدهم در بیان مکاشفات و انواع آن
هوش مصنوعی: فصل هجدم به بررسی مکاشفات و دسته‌بندی‌های مختلف آنها می‌پردازد.
فصل نوزدهم در بیان تجلی ذات و صفات خداوندی
هوش مصنوعی: فصل نوزدهم به توضیح ویژگی‌ها و ماهیت خداوند می‌پردازد. در این فصل، به چگونگی ظهور و بروز صفات و ویژگی‌های الهی در عالم اشاره شده است و تلاش می‌شود تا درک بهتری از وجود خداوند و صفات او ارائه شود. این فصل به بررسی تجلیات مختلف خداوند در جهان و در زندگی انسان‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این ویژگی‌ها در خلقت و کردارها و رفتارهای انسانی نمایان می‌شود.
فصل بیستم در بیان وصول به حضرت خداوندی بی‌اتصال و انفصال
هوش مصنوعی: فصل بیستم درباره‌ی نحوه‌ی رسیدن به خداوند بدون هرگونه فاصله و جدایی صحبت می‌کند.
در بیان معاد نفوس سعدا و اشقیا و آن مشتمل است بر چهار فصل:
هوش مصنوعی: در مورد معاد و سرنوشت نفوس خوشبخت‌ها و بدبخت‌ها، چهار فصل مورد بحث قرار گرفته است.
قال‌الله تعالی «فمنهم ظالم لنفسه و منهم مقتصد و منهم سابق بالخیرات باذن‌الله»
هوش مصنوعی: خداوند می‌فرماید: «برخی از آنها به خود ظلم می‌کنند، برخی در میانه‌روی هستند و برخی دیگر با اجازه خداوند در کارهای نیک پیشتازند.»
و قال: «لایصلیها الا الاشفی الذی کذب وتولی»
هوش مصنوعی: او گفت: "جز کسی که دروغ بگوید و پشت کند، به این نماز نمی‌تواند بایستد."
فصل اول در بیان معاد نفس ظالم و آن نفس لوامه است
هوش مصنوعی: فصل اول به بررسی نفس ناپسند و ضعیف انسان می‌پردازد که در درون خود دچار سرزنش و خودتنبیهی است.
فصل دوم در بیان معاد نفس مقتصد و آن نفس ملهمه است
هوش مصنوعی: فصل دوم درباره نفس مقتصد و نفس ملهمه صحبت می‌کند.
فصل سیم در بیان معاد نفس سابق و آن نفس مطمئنه است
هوش مصنوعی: فصل سیم به توصیف جان آرام و مطمئن می‌پردازد که پیش‌تر به آن اشاره شده است.
فصل چهارم در بیان معاد نفس اشقی و آن نفس اماره است.
هوش مصنوعی: فصل چهارم به توضیح درباره روح افرادی که در مسیر نادرست و بد قرار دارند می‌پردازد و این روح به عنوان نفس اماره شناخته می‌شود.
در بیان سلوک طوایف مختلف و آن مشتمل است بر هشت فصل:
هوش مصنوعی: این متن به توصیف رفتار و ویژگی‌های گروه‌های مختلف پرداخته و شامل هشت بخش است.
فصل اول در بیان سلوک ملوک و ارباب فرمان
هوش مصنوعی: فصل اول درباره رفتار و شیوه‌های پادشاهان و صاحب‌منصبان صحبت می‌کند.
فصل دوم در بیان حال ملوک و سیرت ایشان با هر طایفه از رعایا و شقفت بر احوال خلق
هوش مصنوعی: فصل دوم به بررسی وضعیت پادشاهان و ویژگی‌های آنها می‌پردازد و رابطه‌شان را با گروه‌های مختلف مردم و همچنین احساسات و وضعیت عمومی جامعه تجزیه و تحلیل می‌کند.
فصل سیم در بیان سلوک وزرا و اصحاب قلم و نواب
هوش مصنوعی: فصل سیم به بررسی روش‌های زندگی و شکل‌گیری شخصیت وزرا و نویسندگان و نمایندگان اختصاص دارد. در این فصل، به رفتارها، تفکرات و تجربیات افرادی که در این جایگاه‌ها قرار دارند پرداخته می‌شود.
فصل چهارم در بیان سلوک علما از فقیهان و مذکران و قضا
هوش مصنوعی: فصل چهارم به بررسی رفتار و روش‌های علما، فقیهان و مفسران و قضاوت‌ها می‌پردازد.
فصل پنجم در بیان سلوک ارباب نعم و اصحاب اموال
هوش مصنوعی: فصل پنجم به توصیف رفتار و سیر و سلوک افرادی می‌پردازد که دارای نعمت‌ها و ثروت‌های فراوان هستند.
فصل ششم در بیان سلوک روسا و دهاقین و مزارعان
هوش مصنوعی: فصل ششم به بررسی رفتار و زندگی روسا، دهاقین و کشاورزان می‌پردازد. این فصل به تحلیل نحوه تعامل این گروه‌ها با یکدیگر و تأثیرات اجتماعی و اقتصادی آنها بر یکدیگر می‌پردازد. همچنین به بررسی شرایط اجتماعی و فرهنگی هر کدام از این گروه‌ها و نقش آنها در جامعه می‌پردازد.
فصل هفتم در بیان سلوک اهل تجارت
هوش مصنوعی: فصل هفتم درباره رفتار و زندگی افرادی است که در زمینه تجارت فعالیت می‌کنند. این بخش به بررسی ویژگی‌ها، اصول و مهارت‌هایی می‌پردازد که برای موفقیت در تجارت نیاز است. همچنین به آموزه‌ها و تجربیات این افراد در مسیر کار و کسب‌وکار اشاره می‌کند.
فصل هشتم در بیان سلوک محترفه و اهل صنایع
هوش مصنوعی: فصل هشتم به شرح رفتار و کردار افرادی می‌پردازد که در حرفه‌ها و صنایع مختلف مشغول به فعالیت هستند.
نجم‌الدین رازی