گنجور

شمارهٔ ۳۳

دولت این جهان اگر چه خوش است
دل مبند اندرو که دوست کش است
هر که را همچو شاه بنوازد
چون پیاده به طرح بندازد
هست دنیا و دولتش چو سراب
در فریبد ولیک ندهد آب
بس که آورد چرخ شاه و وزیر
ملکشان داد و گنج و تاج و سریر
کارها را به کام ایشان کرد
خلق را جمله رام ایشان کرد
تا چو نمرود مایه دار شدند
همه فرعون روزگار شدند
خون درویشکان مکیدندی
مغز بیچارگان کشیدندی
همه مشغول ماه وسال شده
همه مغرور جاه و مال شده
ناگهان تند باد قهر وزید
وز سر تخت شان به تخته کشید
تنشان را به خاک ریمن داد
ملکشان را به دست دشمن داد
وزر اینها بدان جهان بردند
مالشان دیگران همی خوردند
و آنکه حقش به لطف خود بنواخت
نیک و بد را به نور حق بشناخت
باز دانست نار را از نور
دل نبست اندرین سرای غرور
باقی عمر خویشتن دریافت
به صلاح معاد خویش شتافت
غم آن خورد کو ازین منزل
چون کند کوچ، شادمان، خوشدل
هر چه از ملک و گنج و شاهی داشت
برد با خویشتن جوی نگذاشت
لاجرم چون رسید کار به کار
رفت با صد هزار استظهار

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دولت این جهان اگر چه خوش است
دل مبند اندرو که دوست کش است
هوش مصنوعی: نعمت‌ها و خوشی‌های این دنیا اگرچه جذاب و دلنشین هستند، اما خود را به آن‌ها وابسته نکن، زیرا ممکن است باعث درد و رنج شود.
هر که را همچو شاه بنوازد
چون پیاده به طرح بندازد
هوش مصنوعی: هر کس که مانند شاه مورد محبت و نوازش قرار گیرد، می‌تواند به راحتی و بدون زحمت به اهدافش دست یابد و در کارهایش موفق شود.
هست دنیا و دولتش چو سراب
در فریبد ولیک ندهد آب
هوش مصنوعی: جهان و wealth آن مانند سراب است؛ ظاهرش فریبنده است اما در واقع چیزی برای ارائه ندارد.
بس که آورد چرخ شاه و وزیر
ملکشان داد و گنج و تاج و سریر
هوش مصنوعی: چرخ روزگار به اندازه‌ای بر شاه و وزیر سلطنت تأثیر گذاشت که همه چیزشان را، از قدرت و ثروت تا تاج و تخت، از آن‌ها گرفت.
کارها را به کام ایشان کرد
خلق را جمله رام ایشان کرد
هوش مصنوعی: کارهام را به خاطر آن‌ها به سامان رساند و همه مردم را تحت تأثیر و فرمان آن‌ها قرار داد.
تا چو نمرود مایه دار شدند
همه فرعون روزگار شدند
هوش مصنوعی: وقتی که مانند نمرود، نعمت و ثروت به دست آورده‌اند، همه به مانند فرعونیان عصر خودشان می‌شوند.
خون درویشکان مکیدندی
مغز بیچارگان کشیدندی
هوش مصنوعی: در این بیت، اشاره به این است که درویش‌ها (افراد زاهد و اهل تصوف) تحت فشار و سختی قرار می‌گیرند و زحمات آنها از سوی دیگران نادیده گرفته می‌شود. در حقیقت، آنها دچار رنج و مشکلاتی هستند که باعث می‌شود دیگران از آنها بهره‌برداری کنند و حس همدردی و حمایت از آنها کم رنگ شود.
همه مشغول ماه وسال شده
همه مغرور جاه و مال شده
هوش مصنوعی: همه افراد به سال و ماه و زمانه خود مشغول شده‌اند و در نتیجه به سرمایه و مقام خود افتخار می‌کنند و مغرور شده‌اند.
ناگهان تند باد قهر وزید
وز سر تخت شان به تخته کشید
هوش مصنوعی: ناگهان باد تندی وزید و تاج را از سر تخت به زمین انداخت.
تنشان را به خاک ریمن داد
ملکشان را به دست دشمن داد
هوش مصنوعی: آنها بدن‌هایشان را به خاک سپردند و حکومت‌شان را به دست دشمن سپردند.
وزر اینها بدان جهان بردند
مالشان دیگران همی خوردند
هوش مصنوعی: این افراد ثروت و دارایی‌های خود را به دنیای دیگر بردند، در حالی که دیگران از آن ثروت بهره‌مند می‌شوند و استفاده می‌کنند.
و آنکه حقش به لطف خود بنواخت
نیک و بد را به نور حق بشناخت
هوش مصنوعی: کسی که خداوند با مهر و لطفش به او احسان کرد، خوبی و بدی‌ها را با روشنی حق و حقیقت شناخت.
باز دانست نار را از نور
دل نبست اندرین سرای غرور
هوش مصنوعی: باز می‌فهمید که آتش (نار) را از نور (روشنی) تشخیص دهد و دلش را در این خانه‌ی پر از غرور نبندد.
باقی عمر خویشتن دریافت
به صلاح معاد خویش شتافت
هوش مصنوعی: باقی عمر خود را فهمید و به اصلاح وضعیت آخرتش تلاش کرد.
غم آن خورد کو ازین منزل
چون کند کوچ، شادمان، خوشدل
هوش مصنوعی: کسی که نگران رفتن از این جهان است، باید به شادی و خوشحالی فکر کند و دلش را شاد نگه دارد.
هر چه از ملک و گنج و شاهی داشت
برد با خویشتن جوی نگذاشت
هوش مصنوعی: هر چه ثروت و دارایی و سلطنت داشت، همه را با خود برد و هیچ چیزی برای دیگران نگذاشت.
لاجرم چون رسید کار به کار
رفت با صد هزار استظهار
هوش مصنوعی: بنابراین، زمانی که کار به نتیجه نهایی رسید، با تمام توان و حمایت‌های بسیار به جلو حرکت کرد.