شمارهٔ ۱ - در مرثیه بر شهیدان کربلا
از دست ظلم شمر ستمگر به کربلا
گریان شدند مؤمن و کافر به کربلا
هرگز کسی ندیده و نشنیده در جهان
جوری که شد به آل پیمبر به کربلا
پنداشتی قیامت کبری پدید گشت
کافتاده بود شورش محشر به کربلا
افغان العطش ز چه میرفت بر فلک
میبود اگر که ساقی کوثر به کربلا
خورشید منکسف شد و مه گشت منسخف
از شرم ظلم شمر بداختر به کربلا
بر نیزه رفت بس که سر سروران دین
طالع شد آفتاب ز هر سر به کربلا
مسدود بود راه نظر طایران تیر
از بس که میزدند همی پر به کربلا
مجنون شوم به حالت لیلا در آن زمان
کز کین شهید شد علی اکبر به کربلا
در بر کشید مشک خطان را ز بس همی
ز آنروی خاک گشته معطر به کربلا
یا رب به آه و نالهٔ دلهای دردناک
ما را نصیب کن که در آنجا شویم خاک
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
از دست ظلم شمر ستمگر به کربلا
گریان شدند مؤمن و کافر به کربلا
هوش مصنوعی: مؤمنان و کافران به خاطر ستمی که شمر و دیگر ظالمین در کربلا روا داشتند، به گریه افتادند.
هرگز کسی ندیده و نشنیده در جهان
جوری که شد به آل پیمبر به کربلا
هوش مصنوعی: هیچکس در جهان نه دیده و نه شنیده که مانند آنچه برای خاندان پیامبر در کربلا رخ داد، اتفاق بیفتد.
پنداشتی قیامت کبری پدید گشت
کافتاده بود شورش محشر به کربلا
هوش مصنوعی: تو گمان کردی که روز قیامت بزرگ فرا رسیده است، در حالی که شور و هیاهوی عظیم محشر در کربلا رخ داده بود.
افغان العطش ز چه میرفت بر فلک
میبود اگر که ساقی کوثر به کربلا
هوش مصنوعی: اگر تشنگی به آسمان میرفت، شاید دلیلش این بود که اگر ساقی کوثر در کربلا بود، اینگونه حاکم نمیشد.
خورشید منکسف شد و مه گشت منسخف
از شرم ظلم شمر بداختر به کربلا
هوش مصنوعی: خورشید به تیرهگی گرایید و ماه هم از شرم به کمرنگی افتاد، به خاطر ظلمی که پسر شمر به اهل کربلا کرد.
بر نیزه رفت بس که سر سروران دین
طالع شد آفتاب ز هر سر به کربلا
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به این دارد که پس از مصیبتهای بزرگی که بر سر رهبران دین و اهل بیت وارد شد، نور حق و حقیقت در کربلا نمایان شد. نیزهها گویای این اتفاقات هستند و بیانگر مظلومیت کسانی هستند که در این واقعه جان باختند. کربلا به عنوان نماد بیداری و آگاهی در تاریخ ثبت شده است.
مسدود بود راه نظر طایران تیر
از بس که میزدند همی پر به کربلا
هوش مصنوعی: راه پرواز پرندگان به دلیل تیراندازیهای مداوم به سمت کربلا مسدود شده بود.
مجنون شوم به حالت لیلا در آن زمان
کز کین شهید شد علی اکبر به کربلا
هوش مصنوعی: در آن زمان که علی اکبر در کربلا به خاطر کینه توزی شهید شد، من نیز به حالتی مشابه مجنون در عشق لیلا درمیآیم.
در بر کشید مشک خطان را ز بس همی
ز آنروی خاک گشته معطر به کربلا
هوش مصنوعی: او به دلیل بوی خوش مشک، به یاد خطاها و گناهان خود افتاده و از آن سو به خاک کربلا مینگرد که به علت آن رویداد بزرگ، معطر و خوشبو شده است.
یا رب به آه و نالهٔ دلهای دردناک
ما را نصیب کن که در آنجا شویم خاک
هوش مصنوعی: ای خدا، به ما که دلهایی پر از درد و غم داریم، رحم کن و کاری کن که در آنجا، جایی که آرامش یابیم، به خاک تبدیل شویم.