بلند اقبالبخش ۳۰ - در امر به نیکی ونهی از بدی
هم تخم نیکی نشان درجهان
که نیکی تو را حاصل آید از آن
نکوئی ثمرهای نیکودهد
به توهر چه خواهی به از اودهد
چرا تا بود خوب کس بد کند
چرا از بدی خویش را ددکند
مکن بدبه کس گر که دانشوری
که لابد بود کار را کیفری
ثمر میدهد بد بد وخوب خوب
ز خوبی بود نیزستر عیوب
کنی نیکی از کشت بدکی درو
نبرده است گندم کس از کشت جو
هر آنکس که بدگو وبدخو کند
پی فتنه است وبلاجو بود
به دنیا کس ارتخم نیکی بکاشت
وی از بهر خود نام نیکی گذاشت
کس ار کرده بدکم از او یاد کن
ز بد کردنش نیز کم گوسخن
بکن نیک بد گرچه بینی سزا
که یزدان دهد نیک و بد را جزا
بخش ۲۹ - درشکرگذاری ورضا از خدای تعالی: نظرکن به هر صبح بر کهترانبخش ۳۱ - در تسلیم و رضا درمصائب روزگار: چونیک وبد آید برت درجهان
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هم تخم نیکی نشان درجهان
که نیکی تو را حاصل آید از آن
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که اگر در زندگی‌ات رفتار و کردار نیکویی داشته باشی، در آینده به خوبی و خوبی‌ها دست خواهی یافت. به عبارتی، اعمال خوب امروز همچون تخم‌های نیکی است که در آینده برای تو ثمره خواهد داد.
نکوئی ثمرهای نیکودهد
به توهر چه خواهی به از اودهد
هوش مصنوعی: اگر خوبی کنی، ثمره‌اش را به تو خواهد داد و هر چه بخواهی بهتر از آن را تقدیمت می‌کند.
چرا تا بود خوب کس بد کند
چرا از بدی خویش را ددکند
هوش مصنوعی: چرا وقتی کسی خوب است کار بد انجام میدهد؟ چرا انسان باید از بدی خود رفتار زشت نشان دهد؟
مکن بدبه کس گر که دانشوری
که لابد بود کار را کیفری
هوش مصنوعی: به هیچ‌کس بد نکن، زیرا عالم و دانا همیشه کارها را مدیریت کرده و عاقبت‌گیری وجود دارد.
ثمر میدهد بد بد وخوب خوب
ز خوبی بود نیزستر عیوب
هوش مصنوعی: ثمر به معنای نتیجه و خروجی است. نتیجه‌های خوب یا بد از خوب بودن یا بد بودن صفات ناشی می‌شود. در واقع، هر چیزی که در وجود ما هست، نتیجه‌ای دارد که بر اساس خوبی‌ها و بدی‌ها شکل می‌گیرد. اگر خوبی در وجودمان باشد، نتیجه‌اش خوب خواهد بود و اگر عیوبی داشته باشیم، نتیجه‌ای ناخوشایند خواهیم داشت.
کنی نیکی از کشت بدکی درو
نبرده است گندم کس از کشت جو
هوش مصنوعی: هر کسی نتیجه‌ی کارهای خود را می‌بیند؛ یعنی اگر خوب عمل کند، خوب به دست می‌آورد و اگر بد عمل کند، نتیجه‌ی بدی خواهد داشت. همان‌طور که از کشت جو، هیچ‌گاه گندم به دست نمی‌آید.
هر آنکس که بدگو وبدخو کند
پی فتنه است وبلاجو بود
هوش مصنوعی: هر کسی که بدگویی کند و روحیه‌ی بدی داشته باشد، در حقیقت در پی ایجاد آشوب و مشکل است.
به دنیا کس ارتخم نیکی بکاشت
وی از بهر خود نام نیکی گذاشت
هوش مصنوعی: در دنیا کسی کار نیکو انجام داد و به خاطر آن برای خود نام نیکی به جا گذاشت.
کس ار کرده بدکم از او یاد کن
ز بد کردنش نیز کم گوسخن
هوش مصنوعی: اگر کسی نسبت به تو بدی کرده، به یادش نیاور و کمتر درباره بدی او صحبت کن.
بکن نیک بد گرچه بینی سزا
که یزدان دهد نیک و بد را جزا
هوش مصنوعی: کار نیک انجام بده، حتی اگر بدی‌ها را در نظر داری؛ زیرا خداوند برای هر نیک و بد، پاداشی خواهد داد.