گنجور

بخش ۴۰ - فی التنبیه

رفیقان که هستند پیش توجمع
چو پروانه هائی که بر دور شمع
همه در پی اخذ مال تواند
پی کندن پرو بال تواند
تو راکاسه بینند تا پر می است
بگویندت این از نژاد کی است
تو راکیسه دانند تا پر زر است
بگویندت این زاده قیصر است
گرت کاسه وکیسه خالی شود
به توحالت جمله حالی شود
به تو آنکه میگفت هستم غلام
تو را چون ببیند نگوید سلام
ندیده است گوئی تو را تاکنون
دلت را نماید ز غم غرق خون
گر از درد وغم جان سلامت کنی
نشینی و برخود ملامت کنی
پشیمان شوی بس ز کردار خود
ببینی چو بی مهری از یار خود
رفیقی اگر هست سیم وزر است
بجز سیم وزر جمله دردسر است
رهاند تو را از غم احتیاج
که بدهد به کارت زهر سر رواج

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رفیقان که هستند پیش توجمع
چو پروانه هائی که بر دور شمع
هوش مصنوعی: دوستانی که به دور تو جمع شده‌اند، مانند پروانه‌هایی هستند که دور شمع می‌چرخند.
همه در پی اخذ مال تواند
پی کندن پرو بال تواند
هوش مصنوعی: همه در تلاش‌اند تا مال و ثروت جمع کنند، اما در عوض ممکن است آزادی و استقلال خود را از دست بدهند.
تو راکاسه بینند تا پر می است
بگویندت این از نژاد کی است
هوش مصنوعی: وقتی که تو را در حال نوشیدن شراب ببینند، به دیگران خواهند گفت که این شراب از نسل کدام قوم یا خانواده است.
تو راکیسه دانند تا پر زر است
بگویندت این زاده قیصر است
هوش مصنوعی: تو را مانند کیسه‌ای می‌دانند که پر از طلاست؛ بنابراین می‌گویند که تو فرزند قیصر هستی.
گرت کاسه وکیسه خالی شود
به توحالت جمله حالی شود
هوش مصنوعی: اگر ظرف و کیسه‌ات خالی شود، حالت به طور کلی تغییر خواهد کرد.
به تو آنکه میگفت هستم غلام
تو را چون ببیند نگوید سلام
هوش مصنوعی: هر کسی که به تو می‌گوید که بنده و غلام تو هستم، وقتی تو را ببیند، دیگر نیازی به گفتن سلام ندارد.
ندیده است گوئی تو را تاکنون
دلت را نماید ز غم غرق خون
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که دل تو تا به حال به کسی نشان نداده است، چرا که پر از غم و اندوه است و در حالت گسسته‌ای قرار دارد.
گر از درد وغم جان سلامت کنی
نشینی و برخود ملامت کنی
هوش مصنوعی: اگر بخواهی از درد و غم خود را نجات دهی، بهتر است که بنشینی و خودت را سرزنش کنی.
پشیمان شوی بس ز کردار خود
ببینی چو بی مهری از یار خود
هوش مصنوعی: اگر از رفتارهای خود پشیمان شوی، زمانی که بی‌محبت و بی‌توجهی یار خود را مشاهده می‌کنی، این احساس عمیق‌تر خواهد شد.
رفیقی اگر هست سیم وزر است
بجز سیم وزر جمله دردسر است
هوش مصنوعی: اگر دوستی هست، فقط او همانی است که مانند طلا و نقره باارزش است و غیر از او، همه چیز دیگر فقط باعث مشکلات و دردسرها خواهد شد.
رهاند تو را از غم احتیاج
که بدهد به کارت زهر سر رواج
هوش مصنوعی: تو را از غم نیاز و فقر نجات می‌دهد، چرا که ممکن است یک کار به تو زهر بیفزاید و زندگی‌ات را دشوار کند.