بخش ۲۱ - فی التنبیه
ببین صنع صانع دراعضای خود
به حیرت شواز فرق تا پای خود
به یکپاره پیه بنهاده نور
که چشم تو بیند ز نزدیک ودور
به رفتن تو را پای رفتار داد
به گفتن تو رانطق وگفتا رداد
مرا حیرت آید که یک چشمه آب
گهی سرکه بیرون دهد گه گلاب
به سر پنجه های توناخن نهاد
که آسان توانی گره را گشاد
چه رگها به جسم تو انداخته
به کشت وجود توجو ساخته
تو را یک زبان داده است ودو گوش
که دوبشنو وگو یک از روی هوش
به عالم چه چیز است کاندر تونیست
تو خودمی ندانی سرشتت زچیست
زحکمت به اعضا نهاد استخوان
که تا سخت گرددبدنها از آن
تو را داددندان که تا نان خوری
همت داده نان تا به دندان خوری
خدائی که دندان دهد نان دهد
چرا آرد پس کس به انبان نهد
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ببین صنع صانع دراعضای خود
به حیرت شواز فرق تا پای خود
هوش مصنوعی: به خلقت و آفرینش انسان توجه کن؛ نحوهی ساختار اعضای بدن او به قدری شگفتانگیز و زیباست که حتی از سر تا پا، هر بخشی به نوعی حیرتانگیز است.
به یکپاره پیه بنهاده نور
که چشم تو بیند ز نزدیک ودور
هوش مصنوعی: پیهای را در یک جا گذاشتهاند تا نوری ایجاد کند که چشم تو بتواند از نزدیک و دور ببیند.
به رفتن تو را پای رفتار داد
به گفتن تو رانطق وگفتا رداد
هوش مصنوعی: با رفتن تو، رفتار و عملت به ما درس میدهد و با کلامت، گفت و شنود را به ما میآموزد.
مرا حیرت آید که یک چشمه آب
گهی سرکه بیرون دهد گه گلاب
هوش مصنوعی: من حیرت میکنم که چگونه یک چشمه آب گاهی سرکه و گاهی گلاب تولید میکند.
به سر پنجه های توناخن نهاد
که آسان توانی گره را گشاد
هوش مصنوعی: با دقت و احتیاط به کارهای خود بپرداز، زیرا با تمرکز و مهارت میتوانی مشکلات را به راحتی حل کنی.
چه رگها به جسم تو انداخته
به کشت وجود توجو ساخته
هوش مصنوعی: چقدر رگها و عروق به بدن تو پیوند خورده و چقدر وجود تو به زیبایی شکل گرفته است.
تو را یک زبان داده است ودو گوش
که دوبشنو وگو یک از روی هوش
هوش مصنوعی: تو یک زبان داری و دو گوش که میتوانی با یکی گوش کنی و با دیگری سخن بگویی، این کار را با درک و آگاهی انجام بده.
به عالم چه چیز است کاندر تونیست
تو خودمی ندانی سرشتت زچیست
هوش مصنوعی: دنیا چه چیزی است که در آن تو نیستی، خودت هم نمیدانی که ذات تو از چه چیزی شکل گرفته است.
زحکمت به اعضا نهاد استخوان
که تا سخت گرددبدنها از آن
هوش مصنوعی: خداوند از روی حکمت، استخوان را به بدن انسان و سایر موجودات بخشید تا بدنها محکم و استوار شوند.
تو را داددندان که تا نان خوری
همت داده نان تا به دندان خوری
هوش مصنوعی: تو را آماده کردهاند که برای نان خوردن تلاش کنی، تا با زحمت و کوشش به غذا برسید.
خدائی که دندان دهد نان دهد
چرا آرد پس کس به انبان نهد
هوش مصنوعی: اگر خدای بزرگ به کسی برکت و نعمت میدهد، پس چرا باید کسی نگران باشد و به دنبال انبار کردن ثروت و دارایی باشد؟