شمارهٔ ۴۷۷
گمان مکن که اگر بد کند کسی به کسی
به روزگار نصیبش خوشی شود نفسی
ز این و آن چو بری مال باش واقف حال
که در ره تو به هر کوچهای بود عسسی
ببین به آتش سوزان چه کرد آب روان
سزای آنکه بزد شعلهای به خار و خسی
کند مثال مگس عنکبوتی او را صید
چو عنکبوت کند صید اگر کسی مگسی
یقین بدان که دهندش برات آزادی
اگر کسی کند آزاد مرغی از قفسی
بدون لا و نعم مقضی المرامش کن
گر آورد به تو حاجت فقیر ملتمسی
به هیچ کار تو را نیست دسترس پس از این
برس به کار تو را تا که هست دسترسی
خوشا به حالت آن کس که چون بلنداقبال
کشد جفا و ندارد به جور کس هوسی
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گمان مکن که اگر بد کند کسی به کسی
به روزگار نصیبش خوشی شود نفسی
هوش مصنوعی: این بیت به ما میگوید که فکر نکنید اگر کسی به دیگری آسیب برساند یا کار بدی انجام دهد، در نهایت زندگیاش پر از خوشی و موفقیت خواهد شد. در واقع، اعمال بد انسانها عواقب منفی برای خودشان به همراه خواهد داشت و خوشی واقعی از طریق رفتار درست به دست میآید.
ز این و آن چو بری مال باش واقف حال
که در ره تو به هر کوچهای بود عسسی
هوش مصنوعی: هرگاه از هر جایی چیزی به دست آوردی، باید از وضعیت و حال خود آگاه باشی؛ زیرا در مسیر تو ممکن است در هر کوچهای شخصی وجود داشته باشد که به چشمانش نظارت کند.
ببین به آتش سوزان چه کرد آب روان
سزای آنکه بزد شعلهای به خار و خسی
هوش مصنوعی: ببین چگونه آب زنده و جاری به آتش سوزان پاسخ داد، این نتیجهی کار کسی است که به گیاه بیارزش شعلهای زده است.
کند مثال مگس عنکبوتی او را صید
چو عنکبوت کند صید اگر کسی مگسی
هوش مصنوعی: اگر کسی مثل مگس باشد، به آسانی به دام میافتد؛ مانند مگس که توسط عنکبوت صید میشود.
یقین بدان که دهندش برات آزادی
اگر کسی کند آزاد مرغی از قفسی
هوش مصنوعی: بدان که اگر کسی بتواند یک پرنده را از قفس آزاد کند، به یقین پاداش او آزادی خواهد بود.
بدون لا و نعم مقضی المرامش کن
گر آورد به تو حاجت فقیر ملتمسی
هوش مصنوعی: اگر خواستهای از تو داشت، بدون اینکه به پر و پایش بپیچی و به او نه بگویی، به نیازش پاسخ بده.
به هیچ کار تو را نیست دسترس پس از این
برس به کار تو را تا که هست دسترسی
هوش مصنوعی: دیگر به هیچ کاری دسترسی نداری، پس خودت را به کارهایی مشغول کن که هنوز دسترسی به آنها داری.
خوشا به حالت آن کس که چون بلنداقبال
کشد جفا و ندارد به جور کس هوسی
هوش مصنوعی: به خوشحالی آن کسی که در برابر سختیها و بیمهریها مقاوم است و به ظلم دیگران اهمیتی نمیدهد و دلی از آن پر نمیکند.