غزل شمارهٔ ۶۳۸
دل ز اوهام غبارآلودست
زنگ آیینهٔ آتش، دودست
عمرها شدکه چو موجگهرم
بال پرواز قفس فرسودست
طرف عجز غرور ست ابنجا
سجدهها آینهٔ مسجودست
معنی شهرت عنقا دریاب
شور معدومی ما موجودست
گر شوی محرم انجام طلب
نقش پا آینهٔ مقصودست
غنچه گل کن که درین عبرتگاه
خنده را چاک گریبان سودست
بر دل کس نخوری از دم سرد
وعظ بیجا همهجا مردودست
زخم دل ضبط نفس میخواهد
غنچه را بستن لب بهبودست
تشنه مردند، شهدان وفا
آب شمشیر تو خونآلودست
بیدل از هستی موهوم مپرس
ساز بنیاد نفس نابودست
غزل شمارهٔ ۶۳۷: خم مکن در عرض حاجت تا توانی پشت دستغزل شمارهٔ ۶۳۹: اجابتی ندمید از دعایکس به دو دست
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دل ز اوهام غبارآلودست
زنگ آیینهٔ آتش، دودست
هوش مصنوعی: دل انسان تحت تأثیر افکار و تصورات ناواضح و مبهم است، همچنان که آینهای که دچار زنگزدگی شده و دود روی آن نشسته، دیگر نمیتواند نور را به درستی بازتاب کند.
عمرها شدکه چو موجگهرم
بال پرواز قفس فرسودست
هوش مصنوعی: سالهاست که مانند موجی از دریا، در قفس زندگی محبوس هستم و دیگر توان پرواز را ندارم.
طرف عجز غرور ست ابنجا
سجدهها آینهٔ مسجودست
هوش مصنوعی: در اینجا، نشانههای ناتوانی و یا ضعف باعث شده است که انسانها به جایی برسند که به سجده درآیند، و این سجدهها در واقع نشاندهنده و بازتاب احترامی است که برای موجودی بزرگتر از خود قائل هستند.
معنی شهرت عنقا دریاب
شور معدومی ما موجودست
هوش مصنوعی: شهرتی که مانند پرندهای افسانهای (عنقا) است را دریاب، زیرا ما در شور و شوقی از ناامیدی قرار داریم، در حالی که وجود داریم.
گر شوی محرم انجام طلب
نقش پا آینهٔ مقصودست
هوش مصنوعی: اگر به رمز و راز خواستههایت پی ببری، نشانههایی که در کنار راهت هستند میتوانند به تو کمک کنند تا به هدف مورد نظرت برسی.
غنچه گل کن که درین عبرتگاه
خنده را چاک گریبان سودست
هوش مصنوعی: از فرصتهای زندگی سود ببرید و شکوفایی و شادابی را فراموش نکنید، چرا که در این دنیا، هر لحظه تندباد ناامیدی ممکن است شما را در بر بگیرد.
بر دل کس نخوری از دم سرد
وعظ بیجا همهجا مردودست
هوش مصنوعی: اگر به کسی از سخنان بیفایده و نصیحتهای سرد و بیمزه تاثیر نگذاری، بهطور کلی در هر جا ناپسند و رد شدهای.
زخم دل ضبط نفس میخواهد
غنچه را بستن لب بهبودست
هوش مصنوعی: زخم دل نیاز به کنترل نفس دارد، مانند این که برای پرورش یک غنچه، باید آن را بسته نگه داشت تا بهتر رشد کند.
تشنه مردند، شهدان وفا
آب شمشیر تو خونآلودست
هوش مصنوعی: بسیاری از مردم با عطش و بیآبی جان خود را از دست دادند و وفاداران به تو، در نبرد جانفشانی کردند، در حالی که خونشان بر شمشیر تو ریخته شده است.
بیدل از هستی موهوم مپرس
ساز بنیاد نفس نابودست
هوش مصنوعی: از حقیقت وجودی نپرس، چون خودی که ما میسازیم، ناشی از اوهام و تخیلات است و در واقع بنیاد نفس از بین رفته است.

بیدل دهلوی