گنجور

غزل شمارهٔ ۵۱۴

الفت تن باعث فکر پریشان دل است
دانه صاحب ریشه از آمیزش آب وگل است
عمرراکوتاهی سعی نفس آسودگی‌ست
پیچ و تاب جاده هرجا محوگردد منزل است
هر قدم عرض نزاکت داشت سعی رفتگان
کزهجوم آبله این دشت سرتا پا دل است
شسته می‌ گردد نمایان سر خط موج از محیط
نقش‌ما زین‌صفحه‌پیش از ثبت‌کردن زایل است
وهم هستی بست برآیینه‌ام رنگ دویی
تاکسی خود را نمی‌بیند به‌وحدت واصل است
بسکه الفتگاه عجزم دلنشین بیخودی‌ست
آب اگرکردم ازین خاکم روانی مشکل است
در غبار دل تسلی‌گونه‌ای داریم و بس
موج راگرد شکست آیینه‌دار ساحل است
تیغ عبرت در بغل دارد هوای باغ دهر
چون‌شفق‌گردی‌که‌بال‌افشانداینجا بسمل است
نیست عالم جای عرض بیقراریهای دل
پرتوی زین شمع اگر بالد برون محفل است
غیر را در عالم وحدت نگاهان بار نیست
کاروان وادی مجنون غبار محمل است
از سر هستی به ذوق‌گریه نتوانم‌گذشت
تا نمی در چشم‌دارم خاک‌این‌صحرا گل است
چیده‌ام از خویش بر غفلت بساط آگهی
این حباب آیینهٔ دل دارد اما بیدل است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

الفت تن باعث فکر پریشان دل است
دانه صاحب ریشه از آمیزش آب وگل است
هوش مصنوعی: دوستی و نزدیکی باعث می‌شود که دل انسان درگیر افکار پیچیده شود. مانند اینکه دانه‌ای برای رشد نیاز به آمیزش آب و خاک دارد تا ریشه‌اش شکل بگیرد.
عمرراکوتاهی سعی نفس آسودگی‌ست
پیچ و تاب جاده هرجا محوگردد منزل است
هوش مصنوعی: عمر انسان کوتاه است و تلاش برای آسایش نفس، محلی از آرامش ندارد. در هر جایی که فرد تسلیم شود، همان‌جا منزل و مقصود اوست.
هر قدم عرض نزاکت داشت سعی رفتگان
کزهجوم آبله این دشت سرتا پا دل است
هوش مصنوعی: هر گامی که در این مسیر برداشته می‌شود، نشانه‌ای از ادب و نزاکت است. تلاش‌هایی که قبلاً شده، همچون ویروسی در این دشت به پیوستگی دل و احساسات جاری است.
شسته می‌ گردد نمایان سر خط موج از محیط
نقش‌ما زین‌صفحه‌پیش از ثبت‌کردن زایل است
هوش مصنوعی: خطوط موج از محیط خود پاک می‌شوند و پس از آن، شکل و نمایی که از آن‌ها باقی می‌ماند، قابل دیدن است. پیش از اینکه چیزی بر روی این صفحه ثبت شود، این نقش‌ها محو و زائل خواهند شد.
وهم هستی بست برآیینه‌ام رنگ دویی
تاکسی خود را نمی‌بیند به‌وحدت واصل است
هوش مصنوعی: وجود من مانند آینه‌ای است که رنگ‌های مختلفی را به خود می‌گیرد و نمی‌تواند واقعیت اصلی خود را ببیند؛ زیرا در اصل به حالت اتحاد و یگانگی رسیده‌ام.
بسکه الفتگاه عجزم دلنشین بیخودی‌ست
آب اگرکردم ازین خاکم روانی مشکل است
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به زیبایی و دلنشینی احساسات و عواطف عمیق خود اشاره می‌کند. او بیان می‌کند که به قدری به این احساسات نزدیک شده که خارج شدن از آنها برایش دشوار شده است، چنانکه اگر بخواهد مانند آب از خاک جدا شود، به سادگی نمی‌تواند. این نشان‌دهنده‌ی وابستگی و هم‌جواری عمیق او با احساساتش است.
در غبار دل تسلی‌گونه‌ای داریم و بس
موج راگرد شکست آیینه‌دار ساحل است
هوش مصنوعی: در دل ما تنها یک آرامش و تسلی وجود دارد و بس، این موج است که گویی با شکستن خود، به ساحل شکوه می‌بخشد، مانند آیینه‌ای که زیبایی را منعکس می‌کند.
تیغ عبرت در بغل دارد هوای باغ دهر
چون‌شفق‌گردی‌که‌بال‌افشانداینجا بسمل است
هوش مصنوعی: در دل این دنیا، تجربیات و درس‌های گذشته مانند شمشیری پنهان وجود دارد. مانند پرنده‌ای که بال‌هایش را می‌گشاید، ما نیز در این باغ زندگی، شاهد درد و رنج‌ها هستیم. در اینجا، کسانی وجود دارند که به شدت آسیب‌دیده‌اند و بی‌دفاع هستند.
نیست عالم جای عرض بیقراریهای دل
پرتوی زین شمع اگر بالد برون محفل است
هوش مصنوعی: در اینجا به این موضوع اشاره می‌شود که در عالم، جایی برای بروز احساسات و نگرانی‌های دل وجود ندارد. اگر این حالت به مانند نوری از شمع باشد، آن نور باید در جمع و محفل دیگران نمایان شود.
غیر را در عالم وحدت نگاهان بار نیست
کاروان وادی مجنون غبار محمل است
هوش مصنوعی: در دنیای وحدت، براى دیگران جایی نیست و کاروان‌های عاشقان سرزمین مجنون تنها غباری از بارهای سنگین هستند.
از سر هستی به ذوق‌گریه نتوانم‌گذشت
تا نمی در چشم‌دارم خاک‌این‌صحرا گل است
هوش مصنوعی: نمی‌توانم از احساسات خود عبور کنم و به راحتی از آن بگذرم، زیرا تا زمانی که عشق و زیبایی در چشمم وجود دارد، این دنیا برای من پر از زیبایی و گل‌های زیبا است.
چیده‌ام از خویش بر غفلت بساط آگهی
این حباب آیینهٔ دل دارد اما بیدل است
هوش مصنوعی: من از درون خودم آگاهی و بصیرتی را آماده کرده‌ام، اما این آگاهی مانند حبابی است که تنها در دل من وجود دارد و در واقع بی‌فایده و بی‌معنا است.

حاشیه ها

آب اگر گردم از این خاکم روانی مشکل است