گنجور

غزل شمارهٔ ۲۹۲

بی‌دماغی با نشاط از بس که دارد جنگ‌ها
باده گردانده‌ست بر روی حریفان رنگ‌ها
غافلند ارباب جاه از پستی اقبال خویش
زیر پا بوده‌ست صدرآرایی اورنگ‌ها
وادی عشق است اینجا منزل دیگر کجاست
جز نفس در آبله دزدیدن فرسنگ‌ها
بی‌نیازی از تمیز کفر و دین آزاد بود
از کجا جوشید یارب اختراع ننگ‌ها
زاهدان‌، از شانه پاس ریش باید داشتن‌!
داء ثعلب بی‌پیامی نیست زین سر چنگ‌ها
تا نفس باقی‌ست باید با کدورت ساختن
در کمین آینه آبی‌ست وقف زنگ‌ها
چرب و نرمی هرچه باشد مغتنم باید شمرد
آب و روغن چون پر طاووس دارد رنگ‌ها
هرچه از تحقیق خوانی بشنو و خاموش باش
ساز ما بیرون تار افکنده است آهنگ‌ها
آخر این کهسار یک آیینه دل خواهد شدن
شیشه افتاده‌ست در فکر شکست سنگ‌ها
بیدل اسباب طرب تنبیه آگاهی‌ست‌، لیک
انجمن پر غافل است از گوشمال چنگ‌ها

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بی‌دماغی با نشاط از بس که دارد جنگ‌ها
باده گردانده‌ست بر روی حریفان رنگ‌ها
هوش مصنوعی: بخاطر جنگ‌ها و درگیری‌ها، خستگی و بی‌حوصلگی آدمی به نوعی به شوق و نشاط تبدیل شده است، به طوری که دیگر رنگ‌ها در برابر حریفان نمی‌توانند او را تحت تاثیر قرار دهند.
غافلند ارباب جاه از پستی اقبال خویش
زیر پا بوده‌ست صدرآرایی اورنگ‌ها
هوش مصنوعی: آدم‌های با جاه و مقام از پایین بودن موقعیت خود غافلند، در حالی که تاج و تخت‌ها بر روی زمین قرار دارند.
وادی عشق است اینجا منزل دیگر کجاست
جز نفس در آبله دزدیدن فرسنگ‌ها
هوش مصنوعی: این مکان سرزمینی است برای عشق، جایی دیگر وجود ندارد جز آنکه در دل خود، به دور از دنیا، در درد و رنج‌ها غوطه‌ور باشی.
بی‌نیازی از تمیز کفر و دین آزاد بود
از کجا جوشید یارب اختراع ننگ‌ها
هوش مصنوعی: این مجموعه احساسات دلنشین و ناامیدکننده‌ای را توصیف می‌کند، به نوعی نشان‌دهنده این است که برخی افراد از حرف و عمل خود آزادند و چیزهای زشت و ناپسند را بدون ترس از قضاوت ایجاد می‌کنند. این سوال مطرح می‌شود که چه عاملی باعث می‌شود تا انسان‌ها به چنین رفتارهایی روی بیاورند و به دور از معیارهای اخلاقی و مذهبی زندگی کنند.
زاهدان‌، از شانه پاس ریش باید داشتن‌!
داء ثعلب بی‌پیامی نیست زین سر چنگ‌ها
هوش مصنوعی: ساده‌دلانی که به عنوان زاهد شناخته می‌شوند، باید در برابر خود یک شانه منتظر نگه دارند! دشمنی که مانند یک روباه در کمین است، بی‌دلیل به سراغ نمی‌آید و اگر حواسمان جمع نباشد، آسیب خواهیم دید.
تا نفس باقی‌ست باید با کدورت ساختن
در کمین آینه آبی‌ست وقف زنگ‌ها
هوش مصنوعی: تا زمانی که زندگی باقی است، باید با مشکلات و ناراحتی‌ها کنار بیاییم. در این زمان، آبی که به آینه‌ها درخشش می‌بخشد، نمادی از تازگی و پاکی است و این زیبایی می‌تواند تحت تاثیر صداها و زنگ‌ها قرار گیرد.
چرب و نرمی هرچه باشد مغتنم باید شمرد
آب و روغن چون پر طاووس دارد رنگ‌ها
هوش مصنوعی: هرچه نرم و لزج باشد، باید ارزشمند شمرده شود؛ زیرا آب و روغن مانند پر طاووس دارای رنگ‌های زیبا و متنوعی هستند.
هرچه از تحقیق خوانی بشنو و خاموش باش
ساز ما بیرون تار افکنده است آهنگ‌ها
هوش مصنوعی: هر چه از تحقیقات و بررسی‌ها می‌خوانی، فقط گوش کن و سکوت کن. ساز ما نغمه‌هایی در فضا پخش کرده که گسترده و زیبا است.
آخر این کهسار یک آیینه دل خواهد شدن
شیشه افتاده‌ست در فکر شکست سنگ‌ها
هوش مصنوعی: در انتهای این کوه، دل مانند یک آیینه خواهد شد. شیشه‌ای که در اثر شکست سنگ‌ها افتاده، نمایانگر این فکر است.
بیدل اسباب طرب تنبیه آگاهی‌ست‌، لیک
انجمن پر غافل است از گوشمال چنگ‌ها
هوش مصنوعی: بیدل می‌گوید که شادی و لذت به واسطه آگاهی و بیداری حاصل می‌شود، اما در جمعیت، بسیاری از افراد از این آگاهی غافل هستند و به دلیل ناآگاهی، از زیبایی و آرامش ناشی از موسیقی و هنر بی‌بهره‌اند.