گنجور
بیدل دهلویبیدل دهلوی

غزل شمارهٔ ۲۶۲۹

ای تماشایت چمن‌پرور به چشم آینه
بی توخس می‌پرورد جوهربه چشم آینه
تا جدا افتاده است از دولت دیدار تو
می‌زند مشاطه خاکستر به چشم آینه
شوق مشتاقان چرا در دیده مژگان نشکند
می‌کشد یاد خطت مسطربه چشم آینه
تا شود روشن سواد نسخهٔ حیرانی‌ام
صورت خود را یکی بنگر به چشم آینه
گریه پررسواست‌کو بند نقاب حیرتی
تا کنم سودای چشم تر به چشم آینه
ازگرانجانی ندارم ره به خلوتگاه دل
می‌شود تمثال من پیکر به چشم آینه
چون نگه بی‌مطلب افتد زشتی و خوبی یکی‌ست
سنگ هم‌ کم نیست از گوهر به چشم آینه
مست حیرت از خمار وهم امکان فارغ‌ست
انتظار کس مکن باور به چشم آینه
دعوی باربک‌بینی تا توانی برد پیش
فرق‌ کرد تمثالم از جوهر به چشم آینه
جوهر عبرت مخواه ازکس ‌که ابنای زمان
دیده‌اند احوال یکدیگر به چشم آینه
از صفای دل تو هم بیدل سراغ راز گیر
حسن معنی دید اسکندر به چشم آینه
غزل شمارهٔ ۲۶۲۸: نیست محروم تماشا جوهر اندر آینهغزل شمارهٔ ۲۶۳۰: حیرت حسن‌ که زد نشتر به ‌چشم آینه

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای تماشایت چمن‌پرور به چشم آینه
بی توخس می‌پرورد جوهربه چشم آینه
هوش مصنوعی: دیدن زیبایی تو مانند تماشای گیاهانی است که در آینه رشد می‌کنند، بدون وجود تو تنها علف‌ها در آینه جای خود را تنگ می‌کنند.
تا جدا افتاده است از دولت دیدار تو
می‌زند مشاطه خاکستر به چشم آینه
هوش مصنوعی: از زمانی که از دیدار تو دور افتاده‌ام، مشاطه (آرایشگر) خاکستر را به چشمان آینه می‌زند.
شوق مشتاقان چرا در دیده مژگان نشکند
می‌کشد یاد خطت مسطربه چشم آینه
هوش مصنوعی: چرا اشتیاق عاشق‌ها در چشمانشان فروکش نمی‌کند؟ یاد خط زیبایت مانند تصویری در آینه، آنها را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تا شود روشن سواد نسخهٔ حیرانی‌ام
صورت خود را یکی بنگر به چشم آینه
هوش مصنوعی: برای درک بهتر وضعیت گیجی و سردرگمی‌ام، کافیست به تصویر خودت در آینه نگاه کنی.
گریه پررسواست‌کو بند نقاب حیرتی
تا کنم سودای چشم تر به چشم آینه
هوش مصنوعی: گریه کردن باعث رسوایی می‌شود. می‌خواهم پرده‌ی حیرت را کنار بزنم تا بتوانم اشک‌های خود را در چشم آینه ببینم.
ازگرانجانی ندارم ره به خلوتگاه دل
می‌شود تمثال من پیکر به چشم آینه
هوش مصنوعی: من از گریزانان نیستم، در دل من خلوتی وجود دارد که تصویر من در آینه نمود پیدا می‌کند.
چون نگه بی‌مطلب افتد زشتی و خوبی یکی‌ست
سنگ هم‌ کم نیست از گوهر به چشم آینه
هوش مصنوعی: زمانی که نگاه کردن به چیزی بی‌فایده و بی‌محتوا باشد، زشت و زیبا فرقی نمی‌کند. حتی سنگ هم در برابر گوهری که در آینه می‌بینیم، ارزشش کم نیست.
مست حیرت از خمار وهم امکان فارغ‌ست
انتظار کس مکن باور به چشم آینه
هوش مصنوعی: مست حیرت از حال دگرگونی و بی‌خوابی است و از خیال آنچه ممکن است، دور شده است. به کسی امید نداشته باش و به آنچه در آینه می‌بینی، باور نکن.
دعوی باربک‌بینی تا توانی برد پیش
فرق‌ کرد تمثالم از جوهر به چشم آینه
هوش مصنوعی: هر زمان که می‌توانی از خودت فخر کن و خود را بالاتر از دیگران بدان، ولی اگر به خودت دقت کنی، در حقیقت نمایشگر و منعکس‌کننده‌ای هستی که جوهر وجودت تنها در چشم دیگران نمایان می‌شود.
جوهر عبرت مخواه ازکس ‌که ابنای زمان
دیده‌اند احوال یکدیگر به چشم آینه
هوش مصنوعی: عبرت و درس‌هایی که از تجربیات زندگی به دست می‌آید را از هیچ‌کس نخواهید. زیرا انسان‌ها در طول زمان وضعیت یکدیگر را به‌طور شفاف و واضح مشاهده کرده‌اند، مانند دیدن در آینه.
از صفای دل تو هم بیدل سراغ راز گیر
حسن معنی دید اسکندر به چشم آینه
هوش مصنوعی: از خلوص و پاکی دل تو، بیدل به دنبال راز زیبایی تو می‌گردد، همان‌طور که اسکندر در آینه، حقیقت خود را می‌بیند.