گنجور

غزل شمارهٔ ۱۷۵۸

من نمی‌گویم زیان کن یا به فکر سود باش
ای ز فرصت بیخبر در هر چه باشی زود باش
در طلب تشنیع کوتاهی مکش از هیچکس
شعله هم‌ گر بال بی‌ آبی‌ گشاید دود باش
زیب هستی چیست غیر از شور عشق و ساز حسن
نکهت‌ گل ‌گر نه‌ای دود دماغ عود باش
از خموشی‌ گر بچینی دستگاه عافیت
گفتگو هم عالمی دارد نفس فرسود باش
راحتی‌گر هست در آغوش سعی بیخودیست
یک قلم لغزش چو مژگانهای خواب‌آلود باش
مومیایی هم شکستن خالی از تعمیر نیست
ای زیانت هیچ بهر دردمندی سود باش
خاک آدم‌، آتش ابلیس دارد درکمین
از تعین هم برآیی حاسد و محسود باش
چیست دل تا روکش دیدار باید ساختن
حسن بی‌پروا خوشست آیینه‌گو مر دود باش
زینهمه سعی طلب جز عافیت مطلوب نیست
گر همه داغست هر جا شعله آب آسود باش
نقد حیرتخانهٔ هستی صدایی بیش نیست
ای عدم نامی به دست آورده‌ای موجود باش
بر مقیمان سرای عاریت بیدل مپیچ
چون تو اینجا نیستی‌ گوهر که خواهد بود باش

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

من نمی‌گویم زیان کن یا به فکر سود باش
ای ز فرصت بیخبر در هر چه باشی زود باش
هوش مصنوعی: نباید به دنبال ضرر یا سود باشی، بلکه باید بکوشی و از فرصت‌های موجود استفاده کنی. در هر وضعیتی که هستی، به سرعت عمل کن.
در طلب تشنیع کوتاهی مکش از هیچکس
شعله هم‌ گر بال بی‌ آبی‌ گشاید دود باش
هوش مصنوعی: در جستجوی نقص و عیب‌جویی از دیگران کوتاهی نکن. حتی اگر به نظر می‌رسد که آتش درون تو خاموش شده، باد بی‌آبی می‌تواند دودی به وجود آورد.
زیب هستی چیست غیر از شور عشق و ساز حسن
نکهت‌ گل ‌گر نه‌ای دود دماغ عود باش
هوش مصنوعی: زیبایی و وجود چه چیزی جز شور و شوق عشق و زیبایی ظاهری است؟ اگر این‌ها نیستی، پس مانند بوی خوش عود نیستی.
از خموشی‌ گر بچینی دستگاه عافیت
گفتگو هم عالمی دارد نفس فرسود باش
هوش مصنوعی: اگر از سکوت و آرامش بهره‌برداری کنی، گفت‌وگو و معاشرت با دیگران نیز دنیای خاص خود را دارد، اما باید مراقب نفس خود نیز باشی و از فرسودگی آن پرهیز کنی.
راحتی‌گر هست در آغوش سعی بیخودیست
یک قلم لغزش چو مژگانهای خواب‌آلود باش
هوش مصنوعی: اگر به آرامش و راحتی در آغوش تلاش دستیابی نداشته باشی، هر گونه غفلت و بی‌توجهی می‌تواند به راحتی تو را از مسیر خارج کند؛ همانند چشمان خواب‌آلود که به سادگی ممکن است به اشتباه بیفتند.
مومیایی هم شکستن خالی از تعمیر نیست
ای زیانت هیچ بهر دردمندی سود باش
هوش مصنوعی: شکستن مومیایی بدون ترمیم ممکن نیست، پس ای زینت، برای کسی که در رنج است، سودی داشته باش.
خاک آدم‌، آتش ابلیس دارد درکمین
از تعین هم برآیی حاسد و محسود باش
هوش مصنوعی: خاک انسان دارای خصایص و توانمندی‌هایی است که در آن نهفته است و ممکن است به راحتی به سوخت و آتش کشیده شود. از این رو، اگر به خودت توجه کنی و از خودت فراتر بروی، ممکن است حسادت‌هایی به وجود آید.
چیست دل تا روکش دیدار باید ساختن
حسن بی‌پروا خوشست آیینه‌گو مر دود باش
هوش مصنوعی: دل چه چیزی است که باید برای دیدار و ملاقات آماده شود؟ زیبا و بی‌پروا بودن خوشایند است، پس بیایید با این حال مانند آینه صاف و بی‌نقص باشیم و از غبار و کدورت دوری جوییم.
زینهمه سعی طلب جز عافیت مطلوب نیست
گر همه داغست هر جا شعله آب آسود باش
هوش مصنوعی: از این همه تلاش و کوشش، تنها آرامش و راحتی هدف است. حتی اگر همه جا آتش و مشکل باشد، باید با آرامش و صبر زندگی کرد.
نقد حیرتخانهٔ هستی صدایی بیش نیست
ای عدم نامی به دست آورده‌ای موجود باش
هوش مصنوعی: در میان شگفتی‌های وجود، صدای توهین‌آمیزی بیش نیست. ای ناوجود، نامی برای خود پیدا کرده‌ای، اما بهتر است که وجود داشته باشی.
بر مقیمان سرای عاریت بیدل مپیچ
چون تو اینجا نیستی‌ گوهر که خواهد بود باش
هوش مصنوعی: به کسانی که در این خانه موقتی زندگی می‌کنند، دل نبند و عاطفه نشان نده؛ چون تو در اینجا حضور نداری، پس ارزش و زیور چه کسی می‌تواند در اینجا باشد؟

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"زود باش - چه بسا"
با صدای مهرداد هویدا (آلبوم حیرت)

حاشیه ها

1393/09/09 02:12
میر حسینی

شاید یکی از بهترین پندهایی که میتواند با انجام ان در زندگی موفق بود اولین بیت این شعر زیباست.