گنجور

شمارهٔ ۳۷

رسید کان مروت به قعر گوهر جود
ز صاین الدین دریای مکرمت محمود
سخی کفی که سه بعد و چهار عنصر را
دو نیر است؟ یک انگشت او به معنی جود
برای ختم مروت پس از ولادت او
به مهر کرد طبیعت مشیمه های ولود
زهی ضمیر منیرت نجوم را مصعد
زهی مکان رفیعت سپهر را مسجود
خدای کرد به همنامی پیمبر خود
ستوده سیرت او در نهاد تو موجود
ز امر و نهی کتابی است نزد او مرقوم
ز حل و عقد سجلی است نزد تو مشهود
ترا محل عنایت به مجلس مخدوم
ورا مقام شفاعت به حضرت معبود
مرا سعود فلک ره نموده اند به تو
که باد طالع تو حاصل قران سعود
تو باد رحمتی و صدر پادشا دریاست
به سعی باد ز دریا وفا شود مقصود
به پای مختصران نیست پای دانش تو
دراز گوش چه داند رسیلی داود
به حسن عهد ز خواجه صلات من بستان
که حسن عهد خود از چون تویی بود معهود
مرا گرفته شمار از وجود راه عدم
اگر تو خلعت من ناری از عدم به وجود
همیشه تا که سجودی بود عقیب رکوع
در تو باد چو قبله نشانه گاه سجود

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رسید کان مروت به قعر گوهر جود
ز صاین الدین دریای مکرمت محمود
هوش مصنوعی: به عمق دریا مانند مروت و انسانیت رسیدیم، جایی که بزرگی و generosity شایسته‌ای مانند محمود، فرزند صاین الدین، قرار دارد.
سخی کفی که سه بعد و چهار عنصر را
دو نیر است؟ یک انگشت او به معنی جود
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به ویژه از فضیلت بخشندگی و سخاوت اشاره می‌کند. او به شخصی سخاوتمند و دست و دلباز اشاره می‌کند که با وجود اینکه ممکن است در ظاهر چیز زیادی نداشته باشد، اما اندکی از او می‌تواند به معنای واقعی سخاوت و generosity باشد. این نشان می‌دهد که بخشندگی را نمی‌توان فقط با داشتن ثروت سنجید، بلکه حس و نیت انسان در بخشش مهم‌تر است.
برای ختم مروت پس از ولادت او
به مهر کرد طبیعت مشیمه های ولود
هوش مصنوعی: پس از آن که او به دنیا آمد و مروت به پایان رسید، طبیعت با مهربانی رحم های مادران را آماده کرد تا چنین کودکانی به دنیا بیایند.
زهی ضمیر منیرت نجوم را مصعد
زهی مکان رفیعت سپهر را مسجود
هوش مصنوعی: چه خوب است وجود تو که ستاره‌ها به واسطه‌ات به عرش می‌رسند و چه جای بلندی داری که آسمان به تو سجده می‌کند.
خدای کرد به همنامی پیمبر خود
ستوده سیرت او در نهاد تو موجود
هوش مصنوعی: خداوند به خاطر نام پیامبرش، چهرهٔ نیکو و خوبی‌های او را در وجود تو قرار داده است.
ز امر و نهی کتابی است نزد او مرقوم
ز حل و عقد سجلی است نزد تو مشهود
هوش مصنوعی: در دل خود حاوی دستورات و ممنوعیت‌هایی است که به طور مشخص نوشته شده و در زمینه‌هایی که مربوط به حلال و حرام است، به وضوح قابل مشاهده هستند.
ترا محل عنایت به مجلس مخدوم
ورا مقام شفاعت به حضرت معبود
هوش مصنوعی: تو در جایگاه توجه و محبت در جمع محبوب هستی و در موقعیتی قرار داری که می‌توانی شفاعت و واسطه‌گری نزد خداوند را داشته باشی.
مرا سعود فلک ره نموده اند به تو
که باد طالع تو حاصل قران سعود
هوش مصنوعی: سرنوشت آسمان به من راهی نشان داده است که به سوی تو می‌رسد، چرا که خوشبختی و خوش شانسی تو به این تقدیر وابسته است.
تو باد رحمتی و صدر پادشا دریاست
به سعی باد ز دریا وفا شود مقصود
هوش مصنوعی: تو رحمت و محبت هستی و برکت و خوبی تو مانند دریا است. اگر باد خوب و تلاش‌کننده‌ای در کار باشد، از دریا می‌توان به هدف و مقصود دست یافت.
به پای مختصران نیست پای دانش تو
دراز گوش چه داند رسیلی داود
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که افراد کم‌دانش توانایی درک عمیق مسائل را ندارند. در واقع، فردی که از دانش و آگاهی کافی برخوردار نیست، مانند الاغی است که نمی‌تواند کیفیت و ارزش هنر داوود (نقاش بزرگ) را درک کند. به عبارت دیگر، فقط کسانی که به اندازه کافی دانش دارند، می‌توانند ارزش کارهای بزرگ را بفهمند.
به حسن عهد ز خواجه صلات من بستان
که حسن عهد خود از چون تویی بود معهود
هوش مصنوعی: برای زیباترین وعده، از من دعا و نیکی بپذیر، زیرا که وفای به عهدی که تو داری، به زیبایی خاصی برای من شناخته شده است.
مرا گرفته شمار از وجود راه عدم
اگر تو خلعت من ناری از عدم به وجود
هوش مصنوعی: من را از وجود خود خارج کرده‌ای و به جایی رسانده‌ای که به نظر می‌رسد در عدم هستم، اما اگر تو مرا به خود برسانی، مانند لباس گرمی از عدم به وجود می‌آیم.
همیشه تا که سجودی بود عقیب رکوع
در تو باد چو قبله نشانه گاه سجود
هوش مصنوعی: تا زمانی که در سجده قرار داری، همواره یادآور آن باش که پس از رکوع به کجا می‌رسی؛ زیرا قبله، نشانه‌ی جایی است که باید در آن سجده کنی.