ملک‌الشعرا بهاروطن در خطر است
مهرگان آمد و دشت و دمن اندر خاطر است
مرغکان نوحه برآرید چمن درخطر است
چمن از غلغلهٔ زاغ و زغن در خطر است
سنبل وسوسن و ریحان وسمن درخطر است
بلبل شیفتهٔ خوب سخن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
خانه‌ات یکسره ویرانه شد ای ایرانی
مسکن لشکر بیگانه شد ای ایرانی
عهد و پیمان تو ایفا نشد ای ایرانی
عهد بشکستنت افسانه شد ای ایرانی
عهد غیرت مشکن عهد شکن در خطراست
ای وطن خواهان زنهار وطن در خطر است
وزرا باز نهادند زکف کار وطن
وکلا مهر نهادند به کام و به دهن
علما را شبهه نمودند و فتادند به ظن
چیره شدکشور ایران را انبوه فتن
کشور ایران ز انبوه فتن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
کاردانان را بیرون ز سخن کاری نیست
غیر لفاظی در سر و علن کاری نیست
علما به جز از حیله و فن کاری نیست
جهلا را به جز افغان و حزن کاری نیست
ملک از این ناله وافغان و حزن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
کار بیچاره وطن زار شد افسوس افسوس
جهل ما باعث این کار شد افسوس‌افسوس
یار ما همبر اغیار شد افسوس افسوس
باز ایران کهن خوار شد افسوس افسون
که چنین کشور دیرین کهن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
خرس صحرا شده همدست نهنگ دریا
کشتی ما را رانده است به گرداب بلا
آه ازپن رنج ومحن آوخ ازبن جورو جفا
هان به جز جرئت وغیرت نبود چارهٔ ما
زانکه ناموس وطن زین دو محن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
رقبا را بهم امروز سر صلح و صفا است
آری این صلح وصفاشان زپی ذلت ماست
بی‌خبر زین که مهین رایت اسلام بپاست
غافل آن قوم که قفقاز و لهستان به بلاست
غافل این فرقه که لاهور و دکن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
ما نگفتیم در اول که نجوئیم نفاق؟
یا بر آن عهد نبودیم که سازیم وفاق؟
به کجا رفت پس آن عهد و چه‌شد آن میثاق؟
چه شد اکنون که شما را همه برگشت مذاق
کس نگوید زشما خانهٔ‌من درخطراست
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
شرط مابودکه‌باهم همه همدست شوبم
به وفاق و به وفا یکسره پابست شویم
از پی نیستی از همت حق هست شویم
نه کز اینان ز نفاق و دودلی پست شویم
که مرا خانه و ملک و سر و تن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
بذل جان در ره ناموس وطن چیزی نیست
بی‌وطن خانه وملک و سر وتن چیزی نیست
بی وطن منطق شیرین و سخن چیزی نیست
بی وطن جان و دل و روح و بدن چیزی نیست
بی وطن جان و دل و روح و بدن درخطر است
ای وطن خواهان زینهار وطن در خطر است
در ره حفظ وطن تازید الله الله
بیش از این فتنه میاندازید الله الله
خصم را خانه براندازید الله الله
ای خلایق مددی سازید، الله الله
کاین مریض کسل تلخ دهن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
وطنیاتی با دیدهٔ تر می گویم
با وجودی که در آن نیست اثر می گویم
تا رسد عمرگرانمایه به سر می‌گویم
بارها گفته‌ام و بار دگر می گویم
که وطن باز وطن باز وطن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: مسمط
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مهرگان آمد و دشت و دمن اندر خاطر است
مرغکان نوحه برآرید چمن درخطر است
هوش مصنوعی: مهرگان فرا رسیده و زیبایی‌های دشت و چمن در ذهن تداعی می‌شود. اما پرندگان نگران هستند و چمن در معرض خطر قرار دارد.
چمن از غلغلهٔ زاغ و زغن در خطر است
سنبل وسوسن و ریحان وسمن درخطر است
هوش مصنوعی: چمن به خاطر صدای بلبل و زاغ در خطر است، گل‌های زیبا و معطر مانند سنبل، وسوسن، ریحان و سمن نیز در معرض خطر قرار دارند.
بلبل شیفتهٔ خوب سخن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: بلبل عاشق و خوش‌زبان در معرض خطر قرار گرفته است. ای کسانی که وطن‌دوست هستید، مواظب باشید که وطن نیز در خطر است.
خانه‌ات یکسره ویرانه شد ای ایرانی
مسکن لشکر بیگانه شد ای ایرانی
هوش مصنوعی: ای ایرانی، خانه‌ات کاملاً ویران شده و محل سکونت نیروهای بیگانه گردیده است.
عهد و پیمان تو ایفا نشد ای ایرانی
عهد بشکستنت افسانه شد ای ایرانی
هوش مصنوعی: عهد و قول تو تحقق نیافت، ای ایرانی! شکستن این وعده، به یک افسانه تبدیل شد، ای ایرانی!
عهد غیرت مشکن عهد شکن در خطراست
ای وطن خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: نباید پیمان غیرت را بشکنی، زیرا بی‌وفایی در چنین هنگام‌هایی خطرناک است. ای وطن، مراقب باش که سرزمین تو در معرض خطر قرار دارد.
وزرا باز نهادند زکف کار وطن
وکلا مهر نهادند به کام و به دهن
هوش مصنوعی: وزرا از مسئولیت‌های خود در امور کشور دست کشیدند و وکلا به دنبال منافع شخصی و راحتی خود هستند.
علما را شبهه نمودند و فتادند به ظن
چیره شدکشور ایران را انبوه فتن
هوش مصنوعی: علمای دین به شک و تردید افتادند و تحت تأثیر ظن و گمان قرار گرفتند، و این موجب شد که کشور ایران دچار مشکلات و فتنه‌های زیادی شود.
کشور ایران ز انبوه فتن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: ایران به خاطر مشکلات و اختلافات زیاد در معرض خطر است. ای دوستداران وطن، مراقب باشید که سرزمین ما در خطر می‌باشد.
کاردانان را بیرون ز سخن کاری نیست
غیر لفاظی در سر و علن کاری نیست
هوش مصنوعی: حرف زدن بدون عمل، ارزشی ندارد؛ افرادی که دانا و کاردان هستند، نیازی به فریاد زدن و eloquence ندارند. آنها کار را به عمل درمی‌آورند و در گوشه و کنار فقط از صحبت کردن بیهوده خبری نیست.
علما به جز از حیله و فن کاری نیست
جهلا را به جز افغان و حزن کاری نیست
هوش مصنوعی: دانشمندان تنها به تدبیر و فنون متوسل می‌شوند و بی‌خبران تنها به ناله و گریه می‌پردازند.
ملک از این ناله وافغان و حزن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: ای وطن‌دوستان، به هوش باشید! سرزمین ما به خاطر این ناله‌ها و غم‌ها در معرض خطر قرار دارد.
کار بیچاره وطن زار شد افسوس افسوس
جهل ما باعث این کار شد افسوس‌افسوس
هوش مصنوعی: وطن ما به شدت دچار مشکل و آسیب شده است، و افسوس که نادانی و بی‌اطلاعی ما دلیل این وضعیت ناراحت‌کننده است.
یار ما همبر اغیار شد افسوس افسوس
باز ایران کهن خوار شد افسوس افسون
هوش مصنوعی: یار ما به دیگران وابسته شد و این بسیار دردناک است. دوباره ایران باستان مورد بی‌احترامی قرار گرفت و این بسیار نگران‌کننده است.
که چنین کشور دیرین کهن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: کشور قدیمی و تاریخی ما در خطر است. ای کسانی که به وطن علاقمندید، مواظب باشید که وطن در تهدید است.
خرس صحرا شده همدست نهنگ دریا
کشتی ما را رانده است به گرداب بلا
هوش مصنوعی: در اینجا می‌گوییم که خرس کوهستانی، که نمادی از قدرت و قوی بودن است، با نهنگ دریا، که نمادی از عمق و عمیق بودن، همدست شده‌اند. این هم‌پیمانی باعث شده که کشتی ما در میان مشکلات و خطرات همچون گرداب گیر بیفتد و در شرایط ناگواری قرار گیرد. به طور کلی، این جمله بیانگر مواجهه با چالش‌ها و بحران‌ها در زندگی‌است.
آه ازپن رنج ومحن آوخ ازبن جورو جفا
هان به جز جرئت وغیرت نبود چارهٔ ما
هوش مصنوعی: ناله و غم از سختی‌ها و ظلم‌هایی که بر ما می‌رود، به جز شجاعت و غیرت راهی برای رهایی نداریم.
زانکه ناموس وطن زین دو محن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه حرمت و آبروی وطن به دلیل این دو مشکل در خطر است، ای کسانی که برای میهن خود ارزش قائل هستید، مراقب باشید که وطن در معرض تهدید است.
رقبا را بهم امروز سر صلح و صفا است
آری این صلح وصفاشان زپی ذلت ماست
هوش مصنوعی: امروز رقبای ما آرام و دوستانه با هم هستند، اما این صلح و صفا تنها به خاطر ذلت و سقوط ماست.
بی‌خبر زین که مهین رایت اسلام بپاست
غافل آن قوم که قفقاز و لهستان به بلاست
هوش مصنوعی: آن دسته از مردم که نمی‌دانند پرچم اسلام همچنان برقرار است، غافل از این هستند که قفقاز و لهستان تحت تأثیر مشکلات و بحران‌های متعددی قرار دارند.
غافل این فرقه که لاهور و دکن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: بی‌خبر هستند افرادی که به فکر لاهور و دکن هستند؛ ای وطن‌پرستان، مراقب باشید که وطن در خطر است.
ما نگفتیم در اول که نجوئیم نفاق؟
یا بر آن عهد نبودیم که سازیم وفاق؟
هوش مصنوعی: ما در ابتدا نگفته بودیم که درگیر نفاق و دوگانگی بشویم، یا اینکه بر آن پیمان نبوده‌ایم که با یکدیگر به توافق برسیم؟
به کجا رفت پس آن عهد و چه‌شد آن میثاق؟
چه شد اکنون که شما را همه برگشت مذاق
هوش مصنوعی: به کجا رفت آن پیمان و چه شد آن قرارداد؟ چرا حالا که باید باشد، همه چیز تغییر کرده است و شما دوباره به سمت دیگری رفته‌اید؟
کس نگوید زشما خانهٔ‌من درخطراست
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: هیچ کس نگوید که خانه‌ام در خطر است. ای وطن‌دوستان، مراقب باشید؛ چون سرزمینمان در معرض خطر قرار دارد.
شرط مابودکه‌باهم همه همدست شوبم
به وفاق و به وفا یکسره پابست شویم
هوش مصنوعی: شرط ما این است که همه با هم متحد باشیم و به دوستی و وفاداری کامل پایبند بمانیم.
از پی نیستی از همت حق هست شویم
نه کز اینان ز نفاق و دودلی پست شویم
هوش مصنوعی: برای رسیدن به حقیقت و بودن از ذات خداوند باید تلاش کنیم، نه اینکه به خاطر نفاق و تردید به چیزهای پست بیفتیم.
که مرا خانه و ملک و سر و تن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: ای وطن‌دوستان، بدانید که خانه و مال و حتی جان من در خطر است، پس به هوش باشید که وطن ما در تهدید است.
بذل جان در ره ناموس وطن چیزی نیست
بی‌وطن خانه وملک و سر وتن چیزی نیست
هوش مصنوعی: فدا کردن جان برای حفظ ناموس و وطن ارزشمند است، زیرا بدون وطن و سرزمین خود، نه خانه‌ای وجود دارد و نه ارزش و اهمیت.
بی وطن منطق شیرین و سخن چیزی نیست
بی وطن جان و دل و روح و بدن چیزی نیست
هوش مصنوعی: هیچ منطقی و هیچ سخنی معنایی ندارد وقتی انسان وطن نداشته باشد. بدون وطن، جان و دل و روح و بدن نیز بی‌معنا و بی‌ارزش هستند.
بی وطن جان و دل و روح و بدن درخطر است
ای وطن خواهان زینهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: بدون سرزمین، جان، دل، روح و بدن در معرض خطر است. ای کسانی که برای وطن تلاش می‌کنید، مواظب باشید، که وطن در خطر است.
در ره حفظ وطن تازید الله الله
بیش از این فتنه میاندازید الله الله
هوش مصنوعی: در راه حفاظت از میهن، با شور و هیجان حرکت می‌کنیم و از خداوند می‌خواهیم که بیشتر از این، فتنه و آشوب نیاورد.
خصم را خانه براندازید الله الله
ای خلایق مددی سازید، الله الله
هوش مصنوعی: این شعر به دعوت و تقاضای کمک از مردم جهت مقابله با دشمن اشاره دارد. شاعر خواستار همیاری و حمایت از یکدیگر است تا بتوانند با قدرت و ایمان در برابر مشکلات و بدی‌ها ایستادگی کنند. همچنین، اشاره به یاری خداوند و درخواست مدد از او دارد تا در این مسیر پیروز شوند.
کاین مریض کسل تلخ دهن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: این بیت به وضعیت نگران‌کننده‌ای اشاره دارد که کشور در آن قرار دارد. شاعر به شکلی احساس خطر می‌کند و به وطن‌دوستان هشدار می‌دهد که سرزمین و وطن در خطر جدی است. او وضعیت ناخوشایند و تلخی که در جامعه و در معیشت مردم وجود دارد را به‌تصویر می‌کشد و از همه می‌خواهد که هوشیار باشند و برای نجات وطن تلاش کنند.
وطنیاتی با دیدهٔ تر می گویم
با وجودی که در آن نیست اثر می گویم
هوش مصنوعی: من با اشکی در چشم، از وطنم سخن می‌گویم، حتی اگر هیچ نشانی از آن در اینجا نباشد.
تا رسد عمرگرانمایه به سر می‌گویم
بارها گفته‌ام و بار دگر می گویم
هوش مصنوعی: تا زمانی که عمر ارزشمندم به پایان برسد، این موضوع را مکرر بیان می‌کنم و دوباره تأکید می‌کنم.
که وطن باز وطن باز وطن در خطر است
ای وطن‌خواهان زنهار وطن در خطر است
هوش مصنوعی: وطن عزیز ما در خطر است، ای کسانی که به وطن اهمیت می‌دهید، مراقب باشید که وطن ما در وضعیت خطرناکی قرار دارد.
حاشیه ها
1393/03/05 13:06
رحیمی
غلط: علما را شبهه نمودند و فتادند به ظن
درست: علما شبهه نمودند و فتادند به ظن
غلط: علما به جز از حیله و فن کاری نیست
درست: علما را به جز از حیله و فن کاری نیست
1395/03/26 11:05
شاهین داوری
مصرع اول اشتباه نوشته شده و وزن فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن نقض شده
غلط:مهرگان آمد و دشت و دمن در خطر است
صحیح:مهرگان آمده و دشت و دمن در خطر است
1400/04/22 15:07
پارسا
غلط های املایی چند مورد داره ای کاش گزینه اصلاح در گنجور بود که ادمین برسی کنه که این سایت با ارزش بی ایراد بشه
1402/07/03 04:10
جباری
مصرع اول بیت اول، یک هجا کم دارد. اگر این غلط مطبعی «در» به صورت «اندر» درآید، اصلاح می‌شود.