گنجور

خاتمه

ای پسر مادر خود را مازار
بیش از او هیچ کرا دوست مدار
تو چه دانی که چها در دل اوست
او ترا تا به کجا دارد دوست
نیست از «‌عشق‌» فزون‌تر مهری
آن که‌بسته است به موی و چهری
عشق از وصل بکاهد باری
کم شود از غمی و آزاری
لیکن آن مهر که مادر دارد
سایه کی از سر ما بردارد؟
مهر مادر چو بود بنیادی
نشود کم ز عزا یا شادی
کور وکرکردی و بیمار و پریش
پیر و فرتوت و فقیر و درویش
مام را با تو همان مهر بجاست
نیست ‌این ‌مهر، که این ‌مهر خداست
گر نبودی دل مادر به جهان
آدمیت شدی از چشم نهان
معنی عشق درآب و گل اوست
عشق اگر شکل پذیرد دل اوست
هست فردوس برین چهرهٔ مام
چهرهٔ مام بهشتی است تمام
واب کوثرکه روان افزاید
زان دو پستان مبارک زاید
شاخ طوبیست قد و بالایش
خیز و سر نِه به مبارک پایش
از توگر مادر تو نیست رضا
دان که راضی نبود از تو خدا
وای اگر خندهٔ گستاخ کنی‌!
آخ اگر بر رخ او آخ کنی‌!
بسته مادر دل دروای‌ به تو
گر کنی وای برو، وای به تو!
دل او جوی گرت عقل و ذکاست
کان کلید همه خوشبختی‌هاست

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای پسر مادر خود را مازار
بیش از او هیچ کرا دوست مدار
هوش مصنوعی: ای پسر، بیش از مادر خود به هیچ کس وابسته نباش و هیچ‌کس را بیشتر از او دوست مدار.
تو چه دانی که چها در دل اوست
او ترا تا به کجا دارد دوست
هوش مصنوعی: تو چه می‌دانی که در دل او چه می‌گذرد، او تا کجا تو را دوست دارد.
نیست از «‌عشق‌» فزون‌تر مهری
آن که‌بسته است به موی و چهری
هوش مصنوعی: عشق و محبت هیچ چیزی بیشتر از آنچه که به موی و چهره‌ی محبوب گره خورده باشد، نیست. این ارتباط عمیق و واقعی، نشان‌دهنده‌ی شدت و خلوص احساسات است.
عشق از وصل بکاهد باری
کم شود از غمی و آزاری
هوش مصنوعی: عشق می‌تواند از خوشی ناشی از وصل کم کند، اما در عوض، اندکی از درد و رنج و قضاوت‌ها می‌کاهد.
لیکن آن مهر که مادر دارد
سایه کی از سر ما بردارد؟
هوش مصنوعی: اما آیا می‌توان سایه محبت مادر را از سر ما برداشت؟
مهر مادر چو بود بنیادی
نشود کم ز عزا یا شادی
هوش مصنوعی: محبت و مهر مادر مانند پایه و بنیادی است که هیچ وقت کم نمی‌شود، چه در زمان غم و چه در زمان شادی.
کور وکرکردی و بیمار و پریش
پیر و فرتوت و فقیر و درویش
هوش مصنوعی: به نظرم می‌رسد که تو به قدری در تاریکی و ناتوانی غرق شده‌ای که دیگر نمی‌توانی چیزهای خوب را ببینی و از زندگی لذت ببری. حال تو به گونه‌ای است که با کمال خستگی و فقر، در ناامیدی به سر می‌بری.
مام را با تو همان مهر بجاست
نیست ‌این ‌مهر، که این ‌مهر خداست
هوش مصنوعی: دوست داشتن و محبت تو با من تا زمانی ادامه دارد که این عشق، عشق الهی باشد. این محبت عمیق‌تر و فراتر از عشق‌های معمولی است.
گر نبودی دل مادر به جهان
آدمیت شدی از چشم نهان
هوش مصنوعی: اگر دل مادر نبود، انسانیت در جهان وجود نداشت و از دید همه پنهان می‌شد.
معنی عشق درآب و گل اوست
عشق اگر شکل پذیرد دل اوست
هوش مصنوعی: عشق واقعی در وجود او است و اگر عشق به شکل و فرم خاصی درآید، دل او را تشکیل می‌دهد.
هست فردوس برین چهرهٔ مام
چهرهٔ مام بهشتی است تمام
هوش مصنوعی: بهشتی در صورت مادر وجود دارد و او چهره‌ای از بهشت است که به زیبایی و آرامش فردوس اشاره دارد.
واب کوثرکه روان افزاید
زان دو پستان مبارک زاید
هوش مصنوعی: گوارایی و برکت کوثر که از آن دو پستان پربرکت سرچشمه می‌گیرد، موجب افزایش حیات و آرامش در دل‌ها می‌شود.
شاخ طوبیست قد و بالایش
خیز و سر نِه به مبارک پایش
هوش مصنوعی: درخت طوبی به خاطر ارتفاع و زیبایی‌اش معروف است. اینجا اشاره به قد و قامت یک شخص دارد که باید بلند و باریک باشد و همچنین به شکلی باشد که سرش را به سوی خوشبختی یا هدفی مثبت بگرداند.
از توگر مادر تو نیست رضا
دان که راضی نبود از تو خدا
هوش مصنوعی: اگر خدا از تو راضی نیست، مادر تو هم نمی‌تواند رضایت شما را به دست آورد.
وای اگر خندهٔ گستاخ کنی‌!
آخ اگر بر رخ او آخ کنی‌!
هوش مصنوعی: اگر با جسارت بخندی، وای به حال ما! و اگر نگاهش را بسوی تو برگرداند، چه عواقبی خواهد داشت!
بسته مادر دل دروای‌ به تو
گر کنی وای برو، وای به تو!
هوش مصنوعی: اگر دل مادر را بشکنی و او را به درد و رنج بیندازی، وای بر تو!
دل او جوی گرت عقل و ذکاست
کان کلید همه خوشبختی‌هاست
هوش مصنوعی: اگر دل تو مملو از عقل و دانش باشد، آن گاه این دل همچون جویباری است که کلید دستیابی به تمام خوشبختی‌ها را در خود دارد.