ملک‌الشعرا بهارشمارهٔ ۳۵ - آواز خدا
هر حلقه که در آن زلف دوتاست
دام دگری بهر دل ماست
بیماریِ ماست زان چشمِ دُژَم
تنهاییِ ما زآن زلفِ دوتاست
باز این چه بلاست؟ ای تُرک پسر
ای تُرک پسر! باز این چه بلاست
عرضم به تو بود از دست رقیب
از دست تو عرض، پیش که رواست
یار آمد و زلف افشانده به دوش
دیوانه شدیم زنجیر کجاست
دیوانه شوید، بیگانه شوید
کاین عقل و خرد دام عقلاست
یا علم و عمل یا شور و جنون
کز این دو برون رنج است و عناست
ای خلق خدای آواز کنید
کآواز عموم، آواز خداست
این کشور کیست در دست عدو؟
این کشور ماست، این کشور ماست
ما را بشکست پرخاش ملوک
پرخاش ملوک مرگ فقراست
این یک به شمال، آن یک به جنوب
این یک به جفا، آن یک به ملاست
در مغرب ملک جنگ است و جدال
در مشرق ملک قتل است و ثفاست
در خطهٔ فارس جوش است و خروش
در ملک عراق شور است و نواست
ایران ضعیف، میران جبان
خصمان جسور پیش آمده راست
نی نیست چنین، کایران پس از این
جان در نظرش بی‌قدر و بهاست
از جان چو گذشت انسان ضعیف
انجام دهد هر کار که خواست
بر درد بهار کس پی نبرد
آن کس که چشید داند که چه‌هاست
شمارهٔ ۳۴ - در وصف آیت‌الله صدر: رسول گفت گرت دیدن خدای هواستشمارهٔ ۳۶ - تهران آفتی است: ای عجب این خلق را هر دم دگرسان حالتی است
اطلاعات
وزن: مستفعلتن مستفعلتن
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هر حلقه که در آن زلف دوتاست
دام دگری بهر دل ماست
هوش مصنوعی: هر بار که در گیسوی او حلقه‌ای وجود دارد، دام دیگری برای دل ما فراهم می‌شود.
بیماریِ ماست زان چشمِ دُژَم
تنهاییِ ما زآن زلفِ دوتاست
هوش مصنوعی: بیماری ما به خاطر نگاه خیره و غمگین است و تنهایی‌مان نیز به خاطر آن زلف‌های دوش‌دیدار است.
باز این چه بلاست؟ ای تُرک پسر
ای تُرک پسر! باز این چه بلاست
هوش مصنوعی: این چه مصیبت و دردسری است؟ ای پسر ترک، ای پسر ترک! این بار چه اتفاقی افتاده است؟
عرضم به تو بود از دست رقیب
از دست تو عرض، پیش که رواست
هوش مصنوعی: من به تو می‌گویم که از دست رقیب رنج می‌برم، ولی از تو هم به دلایل مختلفی آسیب دیده‌ام. حالا باید بگویم که این موضوع را با که در میان بگذارم؟
یار آمد و زلف افشانده به دوش
دیوانه شدیم زنجیر کجاست
هوش مصنوعی: دوست آمد و موهایش را به دوش انداخت. ما دیوانه شدیم و حالا نمی‌دانیم زنجیر کجاست.
دیوانه شوید، بیگانه شوید
کاین عقل و خرد دام عقلاست
هوش مصنوعی: اگر دیوانه و مجنون شوید و از خودتان بی‌خبر باشید، بهتر است؛ زیرا عقل و درک انسان، او را در قید و بند می‌گذارد و مانع از آزادی واقعی‌اش می‌شود.
یا علم و عمل یا شور و جنون
کز این دو برون رنج است و عناست
هوش مصنوعی: یا باید علم و عمل داشته باشی، یا شور و عشق، چون اگر از این دو خارج شوی، دچار رنج و مشکل خواهی شد.
ای خلق خدای آواز کنید
کآواز عموم، آواز خداست
هوش مصنوعی: ای مردم، ندای خود را بلند کنید که صدای همگان، صدای خداوند است.
این کشور کیست در دست عدو؟
این کشور ماست، این کشور ماست
هوش مصنوعی: این سرزمین کجاست که در دست دشمن است؟ این سرزمین متعلق به ماست، این سرزمین متعلق به ماست.
ما را بشکست پرخاش ملوک
پرخاش ملوک مرگ فقراست
هوش مصنوعی: خشم و حُبِ پادشاهان باعث نابودی و آسیب به مردم ضعیف می‌شود.
این یک به شمال، آن یک به جنوب
این یک به جفا، آن یک به ملاست
هوش مصنوعی: یکی به سمت شمال می‌رود، دیگری به سمت جنوب. یکی به سخت‌گیری و بی‌رحمی مشغول است، و دیگری به نرم‌خویی و ملایمت.
در مغرب ملک جنگ است و جدال
در مشرق ملک قتل است و ثفاست
هوش مصنوعی: در غرب کشور، درگیری و جنگ وجود دارد و در شرق، قتل و خونریزی فراوان است.
در خطهٔ فارس جوش است و خروش
در ملک عراق شور است و نواست
هوش مصنوعی: در سرزمین فارس، انرژی و هیجان زیادی وجود دارد و در عراق، فضا پر از شور و آواز است.
ایران ضعیف، میران جبان
خصمان جسور پیش آمده راست
هوش مصنوعی: ایران که ضعیف شده است، باعث شده که دشمنان شجاع و جسور به جلو بیایند.
نی نیست چنین، کایران پس از این
جان در نظرش بی‌قدر و بهاست
هوش مصنوعی: این فردی که از نی وجود دارد، این‌گونه نیست که پس از این، جان ایرانیان در نظرش ارزشی نداشته باشد.
از جان چو گذشت انسان ضعیف
انجام دهد هر کار که خواست
هوش مصنوعی: وقتی انسان از حد تحمل خود فراتر برود و به مرحله‌ای برسد که جانش را در خطر بیندازد، قادر است هر کاری که بخواهد انجام دهد.
بر درد بهار کس پی نبرد
آن کس که چشید داند که چه‌هاست
هوش مصنوعی: کسی که طعم بهار را چشیده، می‌داند که درد و سختی آن چه معنایی دارد و دیگران نمی‌توانند عمق این تجربه را درک کنند.
حاشیه ها
1402/10/23 12:12
کژدم
در سال ۱۲۹۳ با آغاز جنگ جهانی اول، سپاه عثمانی به سرکردگی حسین رئوف‌بی از مرز غربی ایران به داخل کشور تاخته فساد و فتنه برانگیخت؛ صمصام‌الدولهٔ سنجابی به پیکار با آن سپاه پرداخت.
با اینکه بهار از دوستداران آلمان و عثمانی، و از دشمنان روسیهٔ تزاری بود، به حکم میهن‌پرستی مقاله‌ای پیرامون نکوهش ترکان نوشته به همراه این قصیده در نوبهار چاپ کرد.