گنجور

شمارهٔ ۳۵ - تاریخ آب انبار اصفهان (۱۱۸۹ ه.ق)

بعهد دولت دارای گیتی
سپهدار جهان، سالار عالم
کریم الطبع و الاخلاق و الاسم
که هست او را جوانمردی مسلم
جوان بختی که داده آستانش
بسجده قامت پیر فلک خم
جهانداری، که شد از عدل و جودش
خجل نوشیروان، شرمنده حاتم
دلیری، کش بروز رزم بوسند
رکاب افراسیاب و پای رستم
بحکم حاکم ملک صفاهان
کزو بنیاد حکمت گشت محکم
سمی شاه دین، ختم النبیین
محمد زبده ی اولاد آدم
عدالت پیشه یی کز پاس عدلش
در اصفاهان که گلزاری است خرم
پرد تیهو، نه او را خوف شاهین؛
چرد آهو، نه او را بیم ضیغم
عیان گردید، یوسف خیز چاهی
که شه ز آبش سرشته خاک آدم
چهی لبریز، چون چاه زنخدان؛
روان آب حیوه از وی دمادم
غرض، آن فخر حجاج حرم کوست
ز حرمت، در حریم کعبه محرم
بکار نیک، شد از حق موفق
بامری خیر گشت از غیب ملهم
نوشت آذر پی تاریخ سالش
در اصفاهان عیان شد بئر زمزم

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بعهد دولت دارای گیتی
سپهدار جهان، سالار عالم
هوش مصنوعی: این بیت به ویژگی‌های برجسته و قدرت یک شخص اشاره دارد که در دوران خود، در رأس امور و رهبری جهان قرار دارد. او به‌عنوان یک فرمانده و پیشوای جهانی شناخته می‌شود و تسلط بر جهان را در دست دارد.
کریم الطبع و الاخلاق و الاسم
که هست او را جوانمردی مسلم
هوش مصنوعی: او فردی با خوی و خلق نیکوست و نامش نشان‌دهنده جوانمردی وفادار است.
جوان بختی که داده آستانش
بسجده قامت پیر فلک خم
هوش مصنوعی: جوان خوشبختی که با تمام وجودش و از روی احترام برای توانایی‌هایش، در برابر مشکلات و چالش‌های زمانه به سجده می‌رود و به آرامی تسلیم می‌شود.
جهانداری، که شد از عدل و جودش
خجل نوشیروان، شرمنده حاتم
هوش مصنوعی: سلطانی که با عدل و سخاوتش دیگران را شرمنده می‌کند، باعث خجالت نوشیروان و حاتم می‌شود.
دلیری، کش بروز رزم بوسند
رکاب افراسیاب و پای رستم
هوش مصنوعی: دلیران در میدان نبرد، چنان بر اسب‌های افراسیاب سوار می‌شوند که پای رستم بر آنها می‌خورد.
بحکم حاکم ملک صفاهان
کزو بنیاد حکمت گشت محکم
هوش مصنوعی: به فرمان حاکم صفاهان، که بنیاد دانش و حکمت را به استحکام گذاشته است.
سمی شاه دین، ختم النبیین
محمد زبده ی اولاد آدم
هوش مصنوعی: محمد، بهترین و برجسته‌ترین فرزند انسان‌ها، آخرین پیامبر دین است.
عدالت پیشه یی کز پاس عدلش
در اصفاهان که گلزاری است خرم
هوش مصنوعی: شخصی که به عدالت رفتار می‌کند، به خاطر پاسداشت عدلش در اصفهان، جایی که پر از گل و سرسبزی است، مورد ستایش قرار می‌گیرد.
پرد تیهو، نه او را خوف شاهین؛
چرد آهو، نه او را بیم ضیغم
هوش مصنوعی: تیهو از ترس شاهین پنهان شده و آهو نیز از خطر شیر نمی‌ترسد. این نبرد طبیعت است که هر موجودی به گونه‌ای از خطرات و تهدیدات خود آگاه است و با آن مقابله می‌کند.
عیان گردید، یوسف خیز چاهی
که شه ز آبش سرشته خاک آدم
هوش مصنوعی: بدین معناست که یوسف، همچون چاهی پر از آب، نمایان شده است؛ همان آبی که انسانیت از خاک آن شکل گرفته است. این تصویر به معنای ظهور کسی است که در صفات و کیفیات برتر خود، یادآور انسانیت و ریشه‌های آفرینش است.
چهی لبریز، چون چاه زنخدان؛
روان آب حیوه از وی دمادم
هوش مصنوعی: چهره‌ات مانند چاهی پر از زیبایی است؛ و همواره زندگی و سرزندگی از آن جاری است.
غرض، آن فخر حجاج حرم کوست
ز حرمت، در حریم کعبه محرم
هوش مصنوعی: موضوع این است که آن شایستگی و افتخار حجاجی که در حرم حاضرند، به دلیل حرمت و احترامی است که دارند؛ آنان در حریم کعبه به حالت احرام هستند.
بکار نیک، شد از حق موفق
بامری خیر گشت از غیب ملهم
هوش مصنوعی: با انجام کارهای نیک، از جانب خداوند به موفقیت رسید و در کار خوب، الهاماتی از عالم غیب دریافت کرد.
نوشت آذر پی تاریخ سالش
در اصفاهان عیان شد بئر زمزم
هوش مصنوعی: آذر تاریخ سالش را در اصفهان ثبت کرد و خبر از واقعه‌ای مهم به نام بئر زمزم در میان آمد.