اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به نام خداوند بالا و پست
که از هستی‌اش هست شد هر چه هست
هوش مصنوعی: به نام خداوندی که در عرش و فرش است و همه چیز از وجود او به وجود آمده است.
فروزندهٔ شمسهٔ خاوری
برآرندهٔ طاق نیلوفری
هوش مصنوعی: نوردهنده و درخشان‌کننده‌ی خورشید شرقی، کسی است که قوس و قزح را به وجود می‌آورد.
معطر کنِ باد عنبر نسیم
نظام‌آور کار در یتیم
هوش مصنوعی: بوی خوش عنبر را در نسیم بگستران و به نظم و انضباط در امور یتیمان بپرداز.
نه پیکر، نگارندهٔ پیکران
نه اختر، بر آرندهٔ اختران
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که نه فقط جسم و ظواهر زیبا انسان را می‌سازند و نه تنها ستاره‌ها و آسمان برتری و زیبایی را به وجود می‌آورند. کنایه از این است که زیبایی و ارزش‌های عمیق‌تر در چیزهای دیگری نهفته است و فقط به ظاهر و شکل وابسته نیست.
جهان‌دار بخشندهٔ کامکار
خداوند بی‌چون، پروردگار
هوش مصنوعی: جهان در دست خداوندی است که بی‌نهایت بخشنده و قادر است. او پروردگار همگان است و هیچ کم و کسری ندارد.
گر از خاک ره برنگیری سرم
روم مصطفی را شفیع آورم
هوش مصنوعی: اگر از خاک راه سرم را برندارم، به سوی مصطفی (پیامبر) می‌روم و او را شفیع خود قرار می‌دهم.
سلام من العالم الحاکم
علی روضة المصطفی الهاشمی
هوش مصنوعی: سلام بر تو ای عالم و حاکم بر گلزار پیامبر مصطفی (ص)، از نسل هاشم.
شفیع امم خاتم انبیا
سپهر رسالت مه اصفیا
هوش مصنوعی: شفاعت کننده‌ی ملت‌ها، آخرین پیام آور خداوند، درخشش رسالت و نور هدایت.
کلید در گنج رب جلیل
امام هدی در درج خلیل
هوش مصنوعی: در اینجا به مفهوم کلید دسترسی به گنجینه‌ای ارزشمند اشاره می‌شود که به فرمان و هدایت امام هدی مربوط می‌شود، و این گنجینه به دوستی و ارتباط با خلیل (حضرت ابراهیم) ارتباط دارد.
شه آسمان قدر و سیاره جیش
مه هاشمی آفتاب قریش
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به مقام و جایگاه بالای فردی دارد که به عنوان سرآمد و پیشوای زمان خود شناخته می‌شود. او همچون آفتاب درخشان است که دیگران را روشنی می‌بخشد و از وی به عنوان نماد قدرت و نور و فضیلت یاد می‌شود.
هزاران درود از جهان آفرین
سوی روضهٔ سید المرسلین
هوش مصنوعی: هزاران از طرف خداوند، سلام و درود بر آرامگاه پیامبر بزرگ اسلام.
الهی چو اومیدوارم به تو
برآور اومیدی که دارم به تو
هوش مصنوعی: خدایا، هنگامی که به تو امیدوارم، آن امیدی را که به تو دارم، برآورده کن.
رهی پیشم آور که در هر قدم
زنم دم به دم در رضای تو دم
هوش مصنوعی: به من کمک کن تا در هر گام، رضایت تو را جلب کنم و در این مسیر، همیشه بر زبانم نام تو باشد.
در آموز شکرم چو بخشیم گنج
صبوریم دِه چون فرستیم رنج
هوش مصنوعی: وقتی که خیّر و نیکوکاران، به ما هدیه‌ای می‌دهند، با صبر و شکرگذاری آن را قبول می‌کنیم؛ و هرگاه که سختی و مشکلاتی به ما برسد، باید به آرامی و پایمردی با آن کنار بیاییم.
ز شرم گنه آبرویم مبر
چو خاکم ز تقصیر من درگذر
هوش مصنوعی: به خاطر گناهم شرمنده‌ام و نگذار آبرویم خدشه‌دار شود. مانند خاکی هستم که از اشتباهاتم درگذری.
توقع همین دارم ای کردگار
که در رستخیزم کنی رستگار
هوش مصنوعی: از تو انتظار دارم، ای خداوند، که در روز قیامت مرا نجات دهی و به بهروزی برسانی.
حاشیه ها
1401/03/10 18:06
سید محمود حسینی پناه
سلام و وقت بخیر. در این منظومه، اشکالات ویرایشی بسیار است. منتهی یکی از مواردی که در خواندن ابیات بسیار اشکال ایجاد می‌کند، استفاده از همزه (ء) به جای "ی" است. که در خط فارسی منسوخ شده. ولی تا جایی که به شکل قدیم استفاده می‌شود باز هم مشکل خاصی به وجود نمی‌آید. مثلا در عبارت "ورقۀ هوشمند". مشکل جایی به وجود می‌آید که در جای کاملا نادرست استفاده می‌شود که در رسم الخط قدیم هم نبود. به عنوان مثال بسیار با این واژه مواجه خواهید شد: "بهٔک"!! که همزه روی "ه"ی ناملفوظ، نقش "ی" دارد!! یعنی در این جور موارد باید واژه را دو نصف کرده و "به یک" بخوانید!!
چون موارد بسیار بود، تنها دو مورد را ویرایش کردم (در شماره 19 و 21) و حوصله ویرایش تمام عباراتی این چنین دست نداد. اشکالات ویرایشی دیگر نیز مانند رعایت نکردن نیم فاصله و... هم که بسیار زیاد است.
برای گیج نشدن با دقت بیشتری بخوانید.
گرچه همه جا بر روال نوشتار دست نویس نیست با این همه باید بدانیم که بهٔک /هک/هگ گویش کهن یک است و این همره برای ان نهاده اند که خواننده بداند چیست و انرا واژ دیگری ، مانند تصغیر به نپندارد.
واژه یگ در پهلوی یو/یگ/هگ/یم/هم بوده بن واژ واژه یک هم است و هم(یک) را در سنسکریت سم میگفتند امروز نیز اگر بنگرید یکدیگر و همدیگر یکیست . این واژه در زبان اروپایی نیز در واژگان سمفونی مانده
یکصدا همصدا یکدل همدل
این چند بیت هیچ به سروده عیوقی نمیماند در یگانه نسخه او نیز پیداست که این سروده را پستر به ان دستنویس افزوده اند
1403/10/21 04:12
سید محمود حسینی پناه
اول که برای آنچه میگویید در شیوه‌ی علمی بهتر است منبع ذکر کنید (اینجا در مورد "بهٔک") تا مخاطب بهره‌ی بیشتری از مطالب ببرد و سره از ناسره نیز متمایز گردد. البته با اینحساب در بخش 21 که "رفتن ورقه بهٔمن" نوشته شده بود، و بنده ویرایش کردم "به یمن"؛ چه می‌شود؟ در "گویش کهن" شما ورقه به کجا رفته احتمالا؟! یا شاید یمن را "بهٔمن" می‌نوشته‌اند در پهلوی و سنسکریت!
دوم اینکه هر جا نام پیامبر یا پیشوایان اسلام در ادبیات کهن ایرانی آمده، عده‌ای بدون هیچ منبع و استدلالی و صرفاً با نگره‌های ذوقی، به نامعتبر بودن آن ابیات حکم میکنند. در حالی که بهتر است بدانید، چه به اجبار و چه به عرف و چه به اعتقاد؛ در آن زمانه چنین سرآغازهایی متداول بوده. و بدون این سرآغازها، شروع یک داستان ناقص می‌نموده. پس کمی از اعتقادات ضد دینی خود فاصله گرفته و هر متنی را به خاطر ایدئولوژی‌هایتان نامعتبر نخوانید.
عیوقی