گنجور

بخش ۱۵ - در صفت بدبختی

چارچیز آثار بدبختی بود
جاهلی و کاهلی سختی بود
بی کسی و ناکسی هرچار شد
بخت بد را این همه آثار شد
هر که در بند عبادت می‌شود
بی شک از اهل سعادت می‌شود
آنکه در بند عبارت می‌شود
بی شک از اهل خسارت می‌شود
بر هوای خود قدم هر کو نهاد
می‌تواند کرد با نفسک جهاد
هر که سازد در جهان با خواب و خور
در قیامت نبودش ز آتش گذر
روی گردان از مراد و آرزو
پس بدرگاه خدا آور تو رو
کامرانی سر بناکامی کشد
مرد ره خط در نکونامی کشد
امر ونهی و حق چوداری ای وحید
پس مرو بروایهٔ نفس پلید
امر و نهی حق ز قرآن گوش دار
جای شادی نیست دنیا هوش دار
هر که ترک کامرانی می‌کند
بر خلافش زندگانی می‌کند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چارچیز آثار بدبختی بود
جاهلی و کاهلی سختی بود
هوش مصنوعی: چهار چیز وجود دارد که باعث بدبختی می‌شود: جهل، سستی، و کم‌کاری.
بی کسی و ناکسی هرچار شد
بخت بد را این همه آثار شد
هوش مصنوعی: بی‌کسی و احساس تنهایی باعث شده است که در زندگی بخت بد به سراغم بیاید و نشانه‌های این بدبختی اینقدر مشهود و واضح شده‌اند.
هر که در بند عبادت می‌شود
بی شک از اهل سعادت می‌شود
هوش مصنوعی: هر کسی که به عبادت و بندگی خداوند بپردازد، بدون شک از جمله افراد خوشبخت و سعادتمند خواهد شد.
آنکه در بند عبارت می‌شود
بی شک از اهل خسارت می‌شود
هوش مصنوعی: کسی که به کلمات و ظواهر محدود می‌شود، به یقین دچار زیان و ناکامی شده است.
بر هوای خود قدم هر کو نهاد
می‌تواند کرد با نفسک جهاد
هوش مصنوعی: هر کس که به خواسته‌های خود گام بردارد، می‌تواند با نفس خود مبارزه کند.
هر که سازد در جهان با خواب و خور
در قیامت نبودش ز آتش گذر
هوش مصنوعی: هر کسی که در زندگی فقط به خواب و خوراک بپردازد و از دیگر امور غافل باشد، در قیامت نمی‌تواند از عذاب آتش رهایی یابد.
روی گردان از مراد و آرزو
پس بدرگاه خدا آور تو رو
هوش مصنوعی: از خواسته‌ها و آرزوها روی برگردان و به درگاه خداوند رو بیاور.
کامرانی سر بناکامی کشد
مرد ره خط در نکونامی کشد
هوش مصنوعی: انسانی که در زندگی خود به موفقیت و کامیابی دست یابد، به راحتی می‌تواند از موانع عبور کند و در مسیر خوب و پسندیده‌ای گام بردارد.
امر ونهی و حق چوداری ای وحید
پس مرو بروایهٔ نفس پلید
هوش مصنوعی: ای وحید، وقتی که امر و نهی و حقوق را می‌بینی، نباید به وسوسه‌های نفس پلید خود توجه کنی و از مسیر درست منحرف شوی.
امر و نهی حق ز قرآن گوش دار
جای شادی نیست دنیا هوش دار
هوش مصنوعی: به قواعد و دستورهای الهی که در قرآن آمده توجه کن، زیرا دنیا جای شادی و خوشحالی واقعی نیست و باید مراقب باشی.
هر که ترک کامرانی می‌کند
بر خلافش زندگانی می‌کند
هوش مصنوعی: هر کسی که از لذت‌ها و خوشی‌های زندگی دوری کند، در واقع زندگی‌اش را به نوعی در مسیر دیگری می‌سازد که با خواسته‌هایش در تضاد است.